Чүпрәле районында җиләк-җимеш культураларын сату өчен үстерү белән шөгыльләнәләр.

​​​​​​​Кышка кергәндә, татар авылларында каз өмәсе башлана. Ул кайбер авылларда күңел ачуларга корылган, уенлы-көлкеле күмәк бәйрәм кебек уза. Шунысы кызганыч, бу йола күп җирдә инде югала, онытыла башлады. Яшьләр авылдан шәһәргә ашкынган заманда, бу матур гореф-гадәтне саклап калу җиңел түгел. Әмма кирәк...

Кукмара районы Зур Сәрдек авылы фермеры Хәмзә Хисмәтуллин фермерлык хәрәкәте башланган вакыттан диярлек шул сафларга баскан. Төрлесен үстереп караганнан соң, яшелчәдә тукталган. Фермер «Интертат» журналистына кәбестә үстерүнең ни дәрәҗәдә отышлы булуын сөйләде. Ә пекин кәбестәсе тагын да отышлырак икән!

Авыл хуҗалыгы фәннәре докторы, профессор Илдус Шамил улы Фатыйхов белән мин күптәннән таныш. Аның үз хезмәте өлкәсендә генә түгел, дөньяви карашы киң булуы сокландыра мине.

20 ел рәттән «Татмедиа» акционерлык җәмгыяте филиалы - «Саба дулкыннары» телерадиокомпаниясе «Кабак» бәйрәмен уздыра. «Интертат» Байлар Сабасындагы бу үзенчәлекле бәйрәмнән репортаж тәкъдим итә.

«Интертат» Арчаның «Аю» хуҗалыгы һәм хуҗалык кулланылышында булган пай җирен сатып алган Илнар Абдуллин арасында килеп чыккан низагны тикшерә.

Дөяләр янына барганда, хуҗаларының кесәсендә һәрчак икмәк кисәге була, ә авыл халкы алма белән сыйлый.

Татарстанда быел бөртеклеләрне җыю узган елга караганда 10 көнгә иртәрәк тәмамланачак. Бүгенге көндә бөртеклеләрнең 1 процентын гына җыеп аласы калган (кукурузны исәпкә алмаганда) – бу якынча 15 мең гектар. Урып-җыю эшләре, 5 сентябрьгә булган мәгълүматлар буенча, Әлмәт, Азнакай, Лениногорск һәм тагын берничә районда тәмамланмаган.

Татарстан кырларында, басуларда, бакчаларда халык бәрәңге ала. Һава шартлары да яхшы: матур кояшлы көннәр! Барлык туган-тумача белән җыйналышып бәрәңге алу гадәте бүгенге көнгәчә сакланып калган. Икенче икмәгебез быел уңганмы? «Интертат» Теләче районы Олы Кибәхуҗа авылында Хуҗиннар гаиләсендә кунакта булып кайтты.

Кайчандыр Арча районында Өстеял (рәсми исеме Кече Әтнә) дигән авыл булган. Юл, эш булмагач, халык әкрен генә китә башлаган, авыл газ, судан да аерылган, юкка чыккан. Республика көнендә авылга таш куйганнар. Бу чарага кайткан кешеләр: «Авыл төшкә керә», – дип сөйли.

Татарстанның кайбер районнары быелгы ашлыкны инде җыеп бетерде. Биектау районындагы «Серп и молот» хуҗалыгында әле эш гөрли. Комбайнчылар кояш белән бергә тора да, үләнгә чык төшкәнче кырларны иңли. Шулай да, алар үз хезмәтләренә бөтен күңелне биреп эшли.

Барлык категориядәге авыл хуҗалыгы техникасы белән идарә итү хокукы булса да, чынлыкта, Эльмира – механизатор түгел.

Язмышларын туган як басулары белән гомерлеккә дип бәйләгән яшьләр күп. Алексеевск районының Кыр Шонталысы авылында Илнар Кыямов – әнә шуларның берсе.

Корылык булгач, печән дә былтыргы сусыл үлән түгел. Кыяклап җыярлык кына. Шуңа бәясе дә тиенләп җыярлык. Быел бер төргәк печәннең бәясе 2000 сумнан да артып киткән. Сөтне әле дә 20 (аннан азрак та булырга мөмкин) сумнан алалар. Авыл халкы, фермерлар бу саннар турында ни уйлый?

Сергач районы Шөбиле (Шубино) авылы фермеры Фаил Арифуллин белән Түбән Новгородның I Идел буе Сабан туенда таныштык. Ул иптәшләре белән көрәш карарга килгән. Яңгырдан зонтик астында качып, аның эшчәнлеге турында сөйләштек.

Чүпрәле районы Иске Кәкерле авылында Җәләлетдиновлар гаиләсе 10 елга якын җиләк үстерү белән шөгыльләнә. Пекарня бизнесы белән килеп чыкмаса да, бүгенге көндә җиләк җыю – аларның яраткан табышлы эшләре.

«Казан Экспо»да узган «Бөтенроссия Кыр көне»ндә Россиянең иң яхшы сыерын сайладылар. Беренче өч урынны да Татарстан сыерлары яулады. Голштин токымлы сыерлар арасындагы матурлык бәйгесендә «Интертат» хәбәрчесе булып кайтты.

КФУның Филология һәм мәдәниятара багланышлар институтының беренче курс студенты Гөлинә Минҗәләева авылдагы экология проблемасы турында фикерләре белән уртаклаша.

Узган ялларда Татарстанда Россиянең иң яхшы җир сөрүчесен ачыкладылар. «Кыр көне»ндә узган җир сөрүчеләр ярышында Әтнә районы Күңгәр авылы механизаторы Ирек Галиев җиңү яулады. «Интертат» иң яхшы механизаторлар белән аралашты.

Фермерлар белән корылык, иминиятләштерү мәсьәләләре, көтелгән уңыш турында сөйләштек.

2 июльдә Киров өлкәсендә Сабан туе гөрләде. Күпмилләтле төбәктә халкыбызның милли бәйрәмендә татарлар, руслар, марилар, удмуртлар да катнашты. «Интертат» хәбәрчесе Зилә Мөбәрәкшина Сабан туенда төрле милләт халкы белән аралашып, тамашаны күзәтеп кайтты.

Бариевлар гаиләсе Арча районы авылында рәхәтләнеп бройлер чебиләре үстерә. 40 грамм сары йомшак йомгактан ничек итеп 1 ай эчендә 1,5 кг бройлер үстерергә?

Соңгы көннәрне «Быел җиләк бармы?», «Җиләк өлгерә башладымы?», «Кайда җиләк күбрәк?» дигән сораулар еш ишетелә башлады. «Интертат» җиләк бармы, юкмы икәнлеген ачыклады.

Дөбьяздагы күп балалы гаилә сөт бизнесы төзү хакындагы тарихларын бәян итте.

Чигелгән кулъяулык белән сөлгеләр, тимер өзәрдәй егетләр һәм сакланып калган гореф-гадәтләр – Саба районы Шыңар авылында Сабантуйга бүләкне шулай җыялар. Беренче мәлгә «показуха» булып тоелган күренешнең ихласлык һәм чынбарлык икәнен «Интертат» хәбәрчесе дәлилләп кайтты.

Алексеевск районы Кыр Шонталысы авылында яшәүче фермер Илшат Батдалов янына барып кайттым. Бик позитив кеше булып чыкты. Ашлыкны үзкыймәтеннән түбәнгә сатуга ничек карый? Нигә, фермер булса да, таш йорт салмый? Нигә бодай белән арпа гына үстерә? Бу сорауларга җавапны «Интертат» язмасында таба аласыз.

Арча районындагы «Северный» хуҗалыгы рапс кырларын агулаганнан соң, Шекә авылында яшәүче умартачы Нурулла Закировның бал кортлары үлә. Бу хәл 2 ел рәттән кабатлана! Быел умартачы судка биргән... һәм агрофирманы откан! Умартачы судта откан отуын, шулай да үзе бик шат түгел әле... «Интертат»ка ул ник шат түгеллеген сөйләде.

Яз иртә килсә дә, казасыз гына килмәде. Авыл хуҗалыгы өлкәсен хафага салып, басуларга кырау төште. Актанышның иң күп зыян күргән «Алга» хуҗалыгыннан «Интертат» репортажы.