Татарстан Дәүләт Советының элекке депутаты, җәмәгать эшлеклесе Сурия Усманова менә инде ничә ел Чистай районы өчен борчылып, җанатып йөри. Юкка гына түгел, ул үзе дә Чистай районы Яуширмә авылы кызы. Сурия Усманова «Интертат» хәбәрчесенә Чистайда татар халкына багышлап 12 музей ачарга кирәклеге турында сөйләде.

Суда кораблар маякларга карап йөзгән кебек, тормышта да шундый кешеләр була – калган кешеләргә юл күрсәтәләр. Менә шундый маяк дип атарлык гаилә – Кыйгы районы Юкәлекүл авылында яшәгән Разия һәм Шамил Шәриповлар турында сөйлисем килә. Алар – туган авыллары өчен бихисап күп игелекләр эшләгән кешеләр.

Җәйнең матур аенда Бөтенроссия авыл Сабантуена Пермь якларына Бардага барган идек. Телефонда сакланган фото һәм видеолар әлеге сәяхәтне искә төшерде дә, язасы һәм күрсәтәсе әйберләр күп калган икән, дип уйлап куйдым. Андагы татарлыкка мин шаккатып кайткан идем. Хәзер барысын да хәтердә яңартып алам.

Балтач районы Сырья авылында яшәүче Леонид Сапожников Шушма елгасы буенда яшәүче удмуртларның фольклорын җыйган. 700 битле саллы гына китап тупланган. Аның бу хезмәтен күбрәк кешегә җиткерәсе килә, ә бу очракта төп мәсьәлә – акча. Леонид әфәнде белән татар-удмурт мөнәсәбәтләре турында сөйләштек.

Россия Фәннәр академиясе академигы, Татарстан Фәннәр академиясенең шәрәфле әгъзасы, физика-математика фәннәре докторы, П.П. Ширшов исем. Океанология институты фәнни җитәкчесе, Бөтендөнья татар конгрессының Милли Шура әгъзасы Роберт Искәндәр улы Нигъмәтуллин «Интертат»ка интервьюсында милләт проблемалары турында сөйләде.

27-31 август көннәрендә 34нче мәртәбә «Идел» үзәгендә «Татар яшьләре көннәре» (күпләр аны — «ДТМ» дип кыскартып та әйтә) шаулап-гөрләп узды. Әлеге зур масштаблы чарада кайчандыр милли иҗтимагый оешмалар эшендә бик актив булган журналистыбыз Юлай Низаев та булып кайтты.

Күренекле татар драматургы, язучы, публицист Туфан Миңнуллинга быел 89 яшь тулган булыр иде. Шул уңайдан «Шәрык клубы» әдипнең туган ягы – Кама Тамагы районы Олы Мәрәтхуҗа авылында «Туфан Миңнуллин эзләреннән» дип аталган чара оештырды. «Интертат» хәбәрчесе Зилә Мөбәрәкшина да әдипнең туган ягында булып кайтты.

Татарстан Милли музее филиалы – «Татар китабы йорты»нда Башкортстанның халык язучысы, сатира остасы, шагыйрь һәм публицист Марсель Сәлимовның «Мар.Сәлим чыбыркысы» дип исемләнгән шигырь җыентыгы тәкъдим ителде. «Интертат» хәбәрчесенә ул татар-башкорт халыклары мөнәсәбәтләре, төньяк-көнбатыш диалекты турында сөйләде.

«Апуш» татар балалар театр студиясе шәкертләре Татарстанның атказанган матбугат һәм массакүләм коммуникацияләр хезмәткәре, Туфан Миңнуллинның кызы Әлфия Миңнуллина белән очрашты. Ул балаларны кызыксындырган сорауларга җавап бирде.

Ел саен Казан үзәгендә гөрләп уза торган милли бәйрәмннән «Интертат» репортажы.

Себер якларына булган командировкабыздан кайтып килгән чакта, Екатеринбург шәһәрендә яшәүче милләттәшебез Әлфирә Мамлиева белән очраштык.

Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла җитәкчелегендә Чистай районы Яуширмә авылында Гаяз Исхакый музеенда булганнан соң, Чистай шәһәренә юл тоттык. Чистайда мәчет-мәдрәсәләр ни хәлдә? Тарихи биналарны торгызу эше барамы? Ни өчен Чистайны борынгы шәһәр дип атый алабыз? «Интертат» хәбәрчесе сорауларга җавап туплады.

Татар язучысы, публицист, журналист, җәмәгать һәм сәясәт эшлеклесе Гаяз Исхакыйның вафатына 70 ел тулу уңаеннан бер төркем язучылар әдипнең туган ягы – Чистай районы Яуширмә авылына сәфәр кылды. Бөек әдипнең туган ягында начар юллар, таушала башлаган музей һәм кунакчыл авыл халкын «Интертат» хәбәрчесе дә күреп кайтты.

Татарстан мөселманнары Диния нәзарәтенең Чистай районы мөхтәсибәте Ислам үзәгендә татар язучысы, публицист, журналист, җәмәгать һәм сәясәт эшлеклесе Гаяз Исхакыйның вафатына 70 ел тулу уңаеннан түгәрәк өстәл утырышы оештырылды. Түгәрәк өстәл утырышында катнашкан «Интертат» хәбәрчесе репортаж тәкъдим итә.

«Җәлилчеләр җире» проекты кысаларында Әхмәт Симаевның туган авылы Усть-Рахмановка авылында булып кайттык. Җәлилченең хәтерен мордва, рус тарихчылары саклавы, ул яшәгән йортка истәлек тактасы кую белән проблемалар, Әхмәт Симаевның кызы Людмиланың чын әтисе турында 18 яшьтә генә белүе һәм башка кызыклы мәгълүматлар - «Интертат» репортажында.

Ерак Себер якларындагы Омск шәһәрендә бик күп мәртәбәле кунаклар катнашында икенче Халыкара Иртыш буе Сабан туе шаулап-гөрләп узып та китте. Себердә яшәүче милләттәшләребезгә әлеге Сабантуйны ТР Яшел Үзән районы үткәрергә ярдәм итте. Татар халкының матур бәйрәмендә журналистыбыз Юлай Низаев та булып кайтты.

Җәмәгать эшлеклесе Тәлгать Әхмәдишин «Интертат» өчен мәкаләсендә шәһәрдәге милли мәгариф проблемасын күтәрә.

Мордовия республикасына барып чыккач Һади Такташның туган авылы Сыркыдыга керми калу мөмкин түгел иде. Авыл трасса юлыннан күренеп тора, борылып кына керәсе. Нәкъ авыл үзәгендә, юллар чатында, шагыйрьнең музее бар. Бу сәяхәт бикле ишек төбендә кич утырып кайтуга әйләнә ала иде, тик безне коткардылар. Юкса, музейның үзен дә коткарасы икән.

Татарстанның баш фольклорчысы, Республика традицион мәдәниятне үстерү үзәгенең элекке җитәкчесе, КФУ доценты Фәнзилә Җәүһәрова белән ул оештырып җибәргән «Татар ядкәрләре» проекты турында сөйләштек. Оешманың максаты нәрсәдә? Фәнзилә Хәкимовна туплаган фольклор материаллары хәзер кайда? Бу хакта ул «Интертат» хәбәрчесенә сөйләде.

Раил Гатауллин – «Әдәби марафон» проектына нигез салучы, «Белем» порталының җитәкчесе, «Татнет йолдызлары» бәйгесен оештыручы. Бу юлы без аның белән «Әдәби марафон», иң популяр язучылар һәм, билгеле инде, татар теленең киләчәге турында сөйләштек.

23 июнь көнне Казанның 3 мәйданында – Тынычлык һәм Дәрвишләр бистәсендәге Каенлыкта, Аккош күле буенда – Сабан туе гөрләде. «Интертат» Тынычлык бистәсендәге Каенлыкта урнашкан төп мәйданнан репортаж тәкъдим итә.

Наил Фазыл улы Шаһиев (1952-2022) Чаллының күренекле архитекторларның берсе иде. Ул җитәкләгән «Энергогражданпроект» оешмасының проектлары буенча шәһәрдә 2 миллион квадрат метрдан артык торак йорт төзелде.

«Интертат» хәбәрчесе Дәрвишләр бистәсе каенлыгындагы Сабан туенда күргәннәре белән бүлешә.

Танылган блогер, журналист Фәгыйлә Шакированы кызыклы видеорепортажлары, үзенчәлекле шәхесләре аша беләбез. «Мин аларны эзләп йөрмим, алар мине үзе эзләп таба», – дип әйтергә ярата ул. Йөзләгән геройларны блогында күрсәтеп танылган блогер «Интертат» хәбәрчесенә үзе турында беркемгә билгеле булмаган фактлар сөйләде.

Казан федераль университетының Татар халык хоры белән ел саен кая да булса гастрольгә бару күңелле традициягә әйләнде. Быел без Азәрбайҗан татарлары белән концерт куйдык, Бакуның иң матур урыннарында булдык, милли ризыклардан авыз иттек һәм рәхәтләнеп күңел ачтык. Каршы алыгыз, татарлар Бакуда!