Бүген Татарстан Республикасы Рәисе Рөстәм Миңнеханов катнашында XVII «Татарстанның эшлекле хезмәттәшләре» форумының пленар утырышы узды. Читтә яшәүче татарлар нинди бизнес белән шөгыльләнә һәм Татарстан белән ничек элемтәдә торалар?

Журналист Раил Садретдинов исемен әйтергә теләмәгән китапханәче зарын язып алды.

Чистай халкының шәһәрдә татар мәдәни үзәген ачып җибәрү турындагы тырышлыклары хыял гына булып калыр микәнни? Татарстан Дәүләт Советының элекке депутаты, җәмәгать эшлеклесе Сурия Усманова Чистай халкының моң-зарын «Интертат» хәбәрчесенә сөйләде.

8-10 ноябрь көннәрендә татар теленә игътибарны арттыруны максат итеп куйган «Татарча диктант» акциясе уза. Казанның берничә ноктасында халык белемен сынап карады. «Интертат» хәбәрчесе төп мәйданчык – Казан Федераль университетының Филология һәм мәдәниятара багланышлар институтында узган «Татарча диктант»тан репортаж тәкъдим итә.

«Мәдәни җомга» газетасының баш мөхәррире Вахит Имамов үз вазифасыннан китүен хәбәр итте. Язучының киләчәккә планнары турында тиз генә сөйләшеп алдык.

Бөтендөнья татар конгрессы каршында эшчәнлеген алып баручы «Ак калфак» татар хатын-кызлары оешмасы Әлмәт шәһәрендә чираттагы күчмә утырышын үткәреп кайтты. Милләтнең бүгенгесе һәм киләчәге сагында торган гүзәл затларның эшчәнлеге белән журналистыбыз Юлай Низаев һәм фотохәбәрче Абдул Фархан да таныштылар.

Казаннан бер төркем язучы, тарихчы, җәмәгать эшлеклесе Чистайга юл тотты. Чистайда Җүкәтау (бүгенге әдәби телдә – Юкәтау) археология һәйкәленә багышланган түгәрәк өстәл узды. Әлеге тарихи объектның киләчәгенә битараф булмаган кешеләр үз фикерләрен җиткерде.

«Интертат»ның «ВКонтакте» сәхифәсендә туры эфирда бара торган «Әйтер сүз» рубрикасының чираттагы кунагы «Яңа гасыр» каналында алып баручы Фәнис Камал булды. Ул татар киносы, шәхси газеталар чыгару, гаилә бизнесы булдыру, телевидениедә эшләү үзенчәлекләре, татар милләтенең киләчәге турында уй-фикерләре белән уртаклашты.

«Үз эшенең остасы» дип сирәк кешегә әйтә алабыз. Рамил Ханнанов – җанын биреп эшләүче, балаларда туган телгә мәхәббәт уятучы укытучы. Аның укучылары бик күп бәйгеләрдә җиңү яулый, бүгенге көндә 18 призер укучысы бар. КФУның Филология һәм мәдәниятара багланышлар институты студенты Адилә Зыязетдинова «Интертат» сайты өчен аның белән сөйләште.

Сер түгел, бүгенге көн журналистика, вакытлы матбугат басмалары өчен катлаулы чор... Бу күренеш Россиянең бөтен төбәкләрендә дә бара инде, ләбаса. Әле нәрсә эшләсәк тә эшләр идек, тиражларны саклап калыр идек, дип әйтәсе генә кала инде, иптәшләр. Кайчандыр шаулатып-гөрләтеп эшләгән «Россия почтасы»ның начар эшләвенә зарланмаган кеше сирәктер ул...

9-11 октябрьдә Бөтендөнья татар конгрессы «Татмедиа» Республика матбугат һәм массакүләм коммуникацияләр агентлыгы белән берлектә Бөтенроссия татар журналистлары форумын уздыра. Форумның ачылышында «Интертат» хәбәрчесе дә булып кайтты.

Габдулла Тукай әдәби музеенда «Тукайчы-галимнәрнең фәнни мирасын өйрәнү» түгәрәк өстәле оештырылды. Шулай дип аталуы юкка түгел, күренекле галимнәребез Тукай тормышын, иҗатын өйрәнеп, алар хакында төрле елларда хезмәтләр чыгарган, шагыйрьнең һәр әсәрен җентекләп тикшереп, китап укучыларына тәкъдим итәләр.

Татарстан Дәүләт Советының элекке депутаты, җәмәгать эшлеклесе Сурия Усманова менә инде ничә ел Чистай районы өчен борчылып, җанатып йөри. Юкка гына түгел, ул үзе дә Чистай районы Яуширмә авылы кызы. Сурия Усманова «Интертат» хәбәрчесенә Чистайда татар халкына багышлап 12 музей ачарга кирәклеге турында сөйләде.

Суда кораблар маякларга карап йөзгән кебек, тормышта да шундый кешеләр була – калган кешеләргә юл күрсәтәләр. Менә шундый маяк дип атарлык гаилә – Кыйгы районы Юкәлекүл авылында яшәгән Разия һәм Шамил Шәриповлар турында сөйлисем килә. Алар – туган авыллары өчен бихисап күп игелекләр эшләгән кешеләр.

Җәйнең матур аенда Бөтенроссия авыл Сабантуена Пермь якларына Бардага барган идек. Телефонда сакланган фото һәм видеолар әлеге сәяхәтне искә төшерде дә, язасы һәм күрсәтәсе әйберләр күп калган икән, дип уйлап куйдым. Андагы татарлыкка мин шаккатып кайткан идем. Хәзер барысын да хәтердә яңартып алам.

Балтач районы Сырья авылында яшәүче Леонид Сапожников Шушма елгасы буенда яшәүче удмуртларның фольклорын җыйган. 700 битле саллы гына китап тупланган. Аның бу хезмәтен күбрәк кешегә җиткерәсе килә, ә бу очракта төп мәсьәлә – акча. Леонид әфәнде белән татар-удмурт мөнәсәбәтләре турында сөйләштек.

Россия Фәннәр академиясе академигы, Татарстан Фәннәр академиясенең шәрәфле әгъзасы, физика-математика фәннәре докторы, П.П. Ширшов исем. Океанология институты фәнни җитәкчесе, Бөтендөнья татар конгрессының Милли Шура әгъзасы Роберт Искәндәр улы Нигъмәтуллин «Интертат»ка интервьюсында милләт проблемалары турында сөйләде.

27-31 август көннәрендә 34нче мәртәбә «Идел» үзәгендә «Татар яшьләре көннәре» (күпләр аны — «ДТМ» дип кыскартып та әйтә) шаулап-гөрләп узды. Әлеге зур масштаблы чарада кайчандыр милли иҗтимагый оешмалар эшендә бик актив булган журналистыбыз Юлай Низаев та булып кайтты.

Күренекле татар драматургы, язучы, публицист Туфан Миңнуллинга быел 89 яшь тулган булыр иде. Шул уңайдан «Шәрык клубы» әдипнең туган ягы – Кама Тамагы районы Олы Мәрәтхуҗа авылында «Туфан Миңнуллин эзләреннән» дип аталган чара оештырды. «Интертат» хәбәрчесе Зилә Мөбәрәкшина да әдипнең туган ягында булып кайтты.

Татарстан Милли музее филиалы – «Татар китабы йорты»нда Башкортстанның халык язучысы, сатира остасы, шагыйрь һәм публицист Марсель Сәлимовның «Мар.Сәлим чыбыркысы» дип исемләнгән шигырь җыентыгы тәкъдим ителде. «Интертат» хәбәрчесенә ул татар-башкорт халыклары мөнәсәбәтләре, төньяк-көнбатыш диалекты турында сөйләде.

«Апуш» татар балалар театр студиясе шәкертләре Татарстанның атказанган матбугат һәм массакүләм коммуникацияләр хезмәткәре, Туфан Миңнуллинның кызы Әлфия Миңнуллина белән очрашты. Ул балаларны кызыксындырган сорауларга җавап бирде.

Ел саен Казан үзәгендә гөрләп уза торган милли бәйрәмннән «Интертат» репортажы.

Себер якларына булган командировкабыздан кайтып килгән чакта, Екатеринбург шәһәрендә яшәүче милләттәшебез Әлфирә Мамлиева белән очраштык.

Татарстан Язучылар берлеге рәисе Ркаил Зәйдулла җитәкчелегендә Чистай районы Яуширмә авылында Гаяз Исхакый музеенда булганнан соң, Чистай шәһәренә юл тоттык. Чистайда мәчет-мәдрәсәләр ни хәлдә? Тарихи биналарны торгызу эше барамы? Ни өчен Чистайны борынгы шәһәр дип атый алабыз? «Интертат» хәбәрчесе сорауларга җавап туплады.

Татар язучысы, публицист, журналист, җәмәгать һәм сәясәт эшлеклесе Гаяз Исхакыйның вафатына 70 ел тулу уңаеннан бер төркем язучылар әдипнең туган ягы – Чистай районы Яуширмә авылына сәфәр кылды. Бөек әдипнең туган ягында начар юллар, таушала башлаган музей һәм кунакчыл авыл халкын «Интертат» хәбәрчесе дә күреп кайтты.