«Ак калфак» Бөтендөнья татар хатын-кызлары иҗтимагый оешмасының чираттагы күчмә утырышы Татарстанның Түбән Кама шәһәрендә буласын ишеткәч, әлеге чарадан читтә кала алмадым.

Узган атнада Мөслим районында ике көн дәвамында «Каз өмәсе» фестивале булды. «Татар-информ»да фестивальнең нәтиҗәләренә багышланган матбугат очрашуы. Мондый форматтагы «Каз өмәсе» кирәкме? Бөтендөнья татар конгрессы ни өчен бу өмә хакында халыкка җиткерергә тели? Өмәләр үткәреп авылны саклап калып буламы? Очрашуда шундый сораулар да күтәрелде.

«Сибелде дә, кибелде дә, кем дип кенә аталмады. Ни күрсә дә монда күрде Башкортстан татарлары», – дип яза ватаны турында Роберт Миңнуллин. Башкортстанда узган ел булган идем. Быел «ут күрше»ләребез җирлегенә барырга янә бер форсат туды. Башкортстан татарлары белән «Интертат» хәбәрчесе Зилә Мөбәрәкшина аралашып кайтты.

29 ноябрь көнне Тукай исемендәге Дәүләт филармониясендә «Тәртип» радиосы 2 бәйгегә нәтиҗә ясады һәм барлык катнашучыларны концертка чакырды. «Интертат» хәбәрчесе әлеге чарадан репортаж тәкъдим итә.

Бүген – туган телгә игътибарны арттыруны максат итеп куйган «Татарча диктант» акциясенең беренче көне иде. Казанның берничә ноктасында халык белемен сынап карады. Нигә татарча дөрес язу мөһим? Айваз Садыйров кемнәр өчен ояла һәм акциянең киләчәге бармы? «Татар-информ» хәбәрчеләре репортаж тәкъдим итә.

Өч көн дәвамында бөтен дөньядан җыелган 300 татар эшмәкәре Казанда «Татарстанның эшлекле хезмәттәшләре» форумында булды. Татар телен белү бизнес өлкәсендә ничек ярдәм итә? Татар эшмәкәрләре нинди дәрәҗәгә җитә ала? Бу хакта - «Интертат» репортажында.

Татарстан Язучылар берлеге рәисе, Татарстан Дәүләт Советы депутаты Ркаил Зәйдулла 60 яшьлек юбилей кичәсен Чаллыда уздырды. Туган көне гыйнварда булса да, юбилей чаралары ел дәвамында сузылды. Баштан туган ягы – Чувашиядә, аннары Казанда Камал театрында узган булса, ниһаять, Чаллы тамашачысы да юбилей кичәсен күрде.

Хәбәрчебез татар язучылары белән Оренбургта булып кайтты. Безгә Җәүдәт Фәйзи, Дәрдемәнд кебек шәхесләрне биргән Оренбургтан, Муса Җәлилнең туган авылы Мостафадан репортаж тәкъдим итәбез.

Галләнур Бохараев, Сәлим Бохаров – ике исем астында билгеле булган бер шәхес. «Идел-Урал» легионының яшерен оешмасында Сәлим Бохаров исемле кеше булган. Аның чын исеме Галләнур Бохараев булуын ачыклар өчен, тарихчылар күп көч куя. Җәлилченең туган ягында – Кыргыз-Миякәдә – аның «дөрес» исеме 5-6 ел элек кенә киң тарала.

Бу көннәрдә «Интертат» хәбәрчесе Төньяк поляр түгәрәге артында урнашкан иң эре шәһәр – Мурманскида булып, милләттәшләр, Төньяк флотта хезмәт итүче Татарстан егетләре белән очрашып кайтты. Ул сәфәрдә күргәннәрен язды.

Татарстанның халык шагыйре, язучы Разил Вәлиевнең туган ягы – Түбән Кама районы Ташлык авылында кайчан да булса булырмын дип, күз алдына да китермәгән идем. Әдип белән аның кендек каны тамган җирендә булып, ул эчкән суларны авыз итеп, авылдашлары белән аралашып кайту бәхете миңа да тәтеде.

Язучы Ринат Мөхәммәдиев «Татмедиа»га «Казан утлары» журналының соңгы номерына рецензия бирергә килгән иде. Ул сөйләшү журнал тормышын гына түгел, гомумән әдәбиятны һәм бүгенге заманда барган вакыйгаларны колачлады. Бүгенге чор әдәбиятта ничек чагылыр? «Интертат» язучының чыгышын тәкъдим итә.

Татар җәмәгатьчелеге бүген әдәбият галиме, шагыйрь, публицист һәм җәмәгать эшлеклесе Нурмөхәммәт Хисамовны соңгы юлга озатты. Аны соңгы юлга озату мәрасименнән репортаж – «Интертат» сайтында.

1979-2010 елларда Башкортстанның татар районнарында башкортлар файдасына татарлар саны шаккаткыч кимегән. Төгәл саннар Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты оештырган конференциядә мәгълүм булды.

Роберт Миңнуллинның «Казан утлары» журналында чыккан тәнкыйть мәкаләсен тәкъдим итәбез.

Журналист Рәмис Латыйпов татарча битләре (Татарстанский вкладыш) булган паспорт алу тәҗрибәсе белән уртаклаша.

«Интертат» сайтында журналист Рәмис Латыйповның «Теорияләр» проектының яңа чыгарылышы.

«Сәләт» лагерына нигез салган, рус халык әкиятләрендә татар тарихын күреп алган, компьютер программалары төзү буенча халыкара олимпиада призерлары әзерләгән педагог, математик Равил Һади шушы көннәрдә вафат булды. «Интертат» аның кызыклы фикерләрен туплады.

«Татарстан-24» телеканалында татарча тапшырулар алып баручы Гөлүсә Сөнгатуллина – Апас районы Аюкөйдергән авылы кызы. Чибәр татар кызы телевидениегә нинди юллар аша килгән? Һәр блогер да алып баручы була аламы? Телевидениенең киләчәге бармы? Болар хакында ул «Интертат»ка сөйләде.

«Интертат» сайтында журналист Рәмис Латыйповның «Теорияләр» дип аталган яңа проекты башлана. Беренчесе – «Хайп теориясе».

Моннан 117 ел элек 2 сентябрь көнне Санкт-Петербург шәһәрендә беренче татар газетасы «Нур» чыга башлаган.

Татар фамилияләренең төрлечә язылуы - еш очрый торган күренеш. Әле бертуганнарның фамилияләре төрлечә язылу очраклары да очраштыргалый. Татар исем-фамилияләре язылышындагы төрлелек галимнәрне дә борчый. «Интертат» хәбәрчесе әлеге теманы өйрәнде.

25 августта җәлилчеләрне тагын бер кат искә алдык. Татар халкын дөньяга таныткан каһарман Муса Җәлилгә багышланган яңа әсәрләр нинди булырга тиеш? Алар язылырга тиешме, әллә инде булганы да җитәме? Бу сорауларга җавапны эзләп карыйк.

Әдәбият галиме, филология фәннәре докторы, профессор, Башкортстан Республикасының атказанган фән эшлеклесе Рәиф Әмиров белән былтыр узган җанисәп, милли хәрәкәт турында сөйләштек.

Кукмара районы Мәчкәрә авылында «V Мәчкәрә укулары» Россиякүләм фәнни-гамәли конференциясе узды. Бай тарихы, мәдрәсәсе, кабер ташлары һәм XVIII гасырда төзелеп, бүгенге көнгәчә сакланган таш мәчете белән дан казанган авыл бу. Биредә татар җәмәгатьчелеге, әрвахларга дога кылды, фәнни чыгышлар ясады.

Башкортстанның Иске Турай авылында җәлилче Гариф Шабаев туган. Тууына 113 ел узгач, аның истәлеген мәңгеләштерү ниятеннән, авылында беренче бюст куела. Ул эшне үз өстенә авыл фермеры ала. «Җәлилчеләр җире» проекты кысаларында «Интертат» аның туган авылында булды.

Миңа Казаннан Төркиягә китеп, илнең үзәк телерадиокомпаниясендә тапшырулар эшләүгә һәм алып баруга ирешкән милли җанлы татар кызы Айгөл Шәрипова белән танышырга насыйп булды. Ул Бөтендөнья татар конгрессының VIII съездына шәрәфле кунак буларак чакырылган иде.

Бөтендөнья татар конгрессының VIII съезды пленар утырышы узды. Россиянең 77 төбәгеннән, дөньяның 35 иленнән делегатлар резолюция кабул итте. Милли шурага рәис итеп, алдагы биш елга да Васил Шәйхразыевны сайлап куйдылар.