Җиләк-җимеш, яшелчә, чәчәк бакчаларында корткыч бөҗәкләрне юк итү, үсентеләрне тукландыру, кәлшәләрне кыраудан саклау ысулларын барладык. Химик матдәләрне кайчан һәм ничек итеп дөрес кулланырга кирәген ачыкладык.

«Әгәр моңарчы бу календарь буенча эшләгәнегез булмаса, сынап карагыз – аерманы бик тиз сизәчәксез», – дип киңәш итә агроном.

Әгәр сатучы үсентенең сыйфат документларын күрсәтүдән баш тарта икән, иң дөресе – аларны сатып алмау.

«Иртәрәк утырту вакыт ягыннан отыш бирми, салкын туфракта бүлбеләр барыбер үсми генә ятачак», ди фермер Минталип Миңнеханов.

Бакчачылар мәш килеп яңа сезонга әзерләнә. Кемдер фатирында лампа астында тырыша-тырмаша рассада үстерә, кемдер инде уңышын сатуга ук керешкән... Быелгы уңышлар һәм фаразлар турында бакчачыларның үзләреннән сораштык.

Тәрәз каршында өем-өем кар ятса да, бакчачылар күңелендә ел әйләнәсе яз. Январь ахыры – февраль башы – җирсөярләрнең сезонга әзерлек вакыты. Бик тиздән алар орлыклар сайлау, туфрак әзерләү, рассада утырту эшләренә керешәчәк.

Шушы көннәрдә бакчачылар үзләренең сезонын башлап җибәрә һәм күп кенә проблемалар белән очраша. Медицина белгечләре әлеге исемлеккә киселү, каймыктырудан башлап, инфекцион авыруларга кадәр кертәләр.

Бакчачылар өчен чын мәгънәсендә урак өсте башланды. Күпләр үсентеләрне бакчага чыгару һәм җиргә чәчәсе орлыкларны әзерләү белән мәшгуль. Кайчан һәм ничек утыртырга, мул уңыш бирсен өчен бакча культураларын ничек тәрбияләргә? «Интертат» хәбәрчесе һәвәскәр бакчачыларның мул уңыш алу серләре белән кызыксынды.

Бакчачыларның урак өсте башланды. Бакчада казынырга яратучыларга эш җитәрлек. Нәрсәне кайчан утыртырга, нәрсә белән ашларга, ничек кисәргә? Бакчачылар өчен төп киңәшләр Sntat материалында.

Бәрәңге - икенче икмәгебез. Күпләр инде үткән атнада бәрәңге бакчаларын кап-кара итеп калдырып килгәндер. Халык бәрәңгене ничек ала, саклый, белгеч нинди киңәш бирә — барысы хакында да тулырак «Интертат» язмасында.

Бәрәңге алу чоры башлангач, инстаграмга зур-зур кабакларын күтәреп төшкән фотоларын элүчеләр арта. Халык ул кабакны нишләтә, ничек ашый, кышка саклыймы — боларның барысы хакында да «Интертат» язмасында.

Иртә яздан төрле яшелчә үсентеләрен утыртып мәш киләбез. Бакчага чыгаргач, уңышы мулдан булсын дип кадерләп үстерәбез. Кайбер елларны уңыш шулкадәр күп була, нәрсә эшләтеп, ничек саклап бетерергә икән дип баш вата башлыйбыз. «Интертат» помидор рецептлары белән лайфхакларны бер язмага тупларга тырышты.

Көннәр көзгә авыша, бакчада алмалар кызара, өлгерә. Кышка хәтле алманы ничек сакларга һәм аннан нәрсәләр ясарга була — шушы сорауларга җавап «Интертат» язмасында.

Борынгы фәлсәфәчеләр барлык табигый организмнарны тере дип санаганнар. Алар уйлавынча, минераллардан алып, үсемлекләр, хайваннар кадәр уйларга, эмоцияләр кичерергә сәләтле. Бүген галимнәр, скептицизм каршылыгын җиңеп, акрынлап шул ук фикергә килделәр.

Бакчачы Фарсель Зыятдиновның җәйнең беренче аенда тууы күкләр билгесе булгандыр. Күпкырлы галим, язучы, икътисадчы Фарсель Зыятдиновның эшчәнлеге гөрләп чәчәк атса, шәхси тормышы чәчәкләре озын гомерле булмый. Тормыш ничек кенә сынамасын, аның тамырлары нык. Фарсель абый гомеренең 83нче елын каршылады.

Саба районы Шәмәрдән бистәсендә яшәүче тәҗрибәле бакчачы Мөнир Зариповтан файдалы киңәшләр.

Күпчелек халык карантинда өендә утыра. Әмма бакчалары булган кешеләр дә бар. Язгы эшләрне нәрсәдән башларга? Нәрсә чәчәргә ярый, ә нәрсәне кичектереп торырга? Бу сорауларга Казан дәүләт аграр университетының авыл хуҗалыгы фәннәре кандидаты, доцент Александр Абрамов җавап бирде.

Энҗе Латыйпова кечкенә генә җирдә дә күп һәм мул итеп кыяр, помидор, борыч, бәрәңге үстергән. Шулай ук бакчачы чәчәкләр утырту белән дә шөгыльләнә. Бакчада мул уңыш алу серләре белән ул «Татар-Информ» хәбәрчесе белән дә бүлеште.

Сентябрь – бакчада эш бетте дип җиңел сулар өчен сәбәп түгел әле. Тәҗрибәле бакчачылар кишәрлектә дистәләгән кичектергесез эш калганлыгын яхшы белә. Яшелчә, җиләк-җимеш бакчасы һәм чәчәклектә тормыш кайнавын дәвам итә, димәк, әле сезгә шактый тир түгәргә туры киләчәк дигән сүз. 

Байлар Сабасында яшәүче кызыклы кешеләрнең берсе - җиләк үстерүче бакчачы, 70 яшьлек Фәйзрахман абый Гарипов. 

Кулы эш белгән кеше ни генә эшләми. Гомер буе сокландым шундый кулы эшкә осталарга. Казанда яшәүче Руслан Кавиев белән танышкач та, аның агач эшләнмәләрен күреп хәйран калдым. Уфа шәһәрендә үскән егет күптән түгел генә Казанга күченеп килгән. Хатыны – Казан кызы. Казанга күченергә ул да сәбәп булгандыр. Шулай ук, хезмәте буенча киңәергә Татарстанда мөмкинлекләр күбрәк булуы да кызыктырган.

Кыяр яфрагы саргайса, аңа калий җитми дигән сүз. Аскы яфраклар бөгелә, өстәгеләре саргая. Нәтиҗәдә, уңыш та кисәк кими. Бу очракта Арча районы Иске Йорт авылында яшәүче һәвәскәр бакчачы Хәнәфи Гарәфиев кыярларны эшкәртергә тәкьдим итә. 

Авыл хуҗалыгы хезмәтчәннәре быел корткыч бөҗәкләрнең гадәттәге еллардан күбрәк икәнен әйтә. Безнең бакча-басуларга нинди бөҗәкләр зыян сала? Зыян китергән бөҗәкләргә каршы ничек көрәшергә? Бу хакта “Татар-информ” журналистына Татарстан буенча “Россельхозцентр” дәүләт предприятиесе филиалы җитәкчесе урынбасары Любовь Занина сөйләде.

Теләче районы Казаклар авылында яшәүче һәвәскәр бакчачы Айгөл Рәхмәтуллина корткыч бөҗәкләрдән котылу ысулларын тәкъдим итә.

Көннәр җылыну белән табигатьтә төрле бөҗәкләр, зарарлы корткычларның активлашу чоры башлана. Май аенда җиләк-җимеш агачлары һәм куакларда талпан, гөблә кебек төрле корткыч күбәләкләр, гөмбәчек чирләре баш калкыта башлый. Шулай ук парша, бакча җиләгендә - соры черек авыруы, карлыган белән крыжовникта - антракноз, виноградта - хлороз, ә бәрәңге белән помидор үсентеләрендә фитофтороз авыруы килеп чыгарга мөмкин.

Базарларда, сәүдә нокталарында җимеш агачлары, куак үсентеләре, җиләк-җимеш һәм яшелчә рассадалары сату җанланып китте. Сатучыларның һәрберсе үз товарларын мактый-мактый, мул уңыш вәгъдә итеп сата. Безнең табигать шартларында мул уңыш бирерлек агач, куак үсентеләрен ничек сайларга? Помидор рассадасын кайчан һәм ничек утыртырга? Суган эре булсын өчен нишләргә? "Татар-информ" хәбәрчесе агач, куак үсентеләре, рассадалар һәм орлык сатучылар белән шул турыда сөйләште.

Бәрәңге утыртыр чак җитә. Бәрәңгең булса, ач калмассың, дигән халык. Күптән игелә торган культура булса да, бәрәңге уңышы мул булсын өчен шактый тырышырга туры килә. “Татар-информ” хәбәрчесе мул уңыш алу серләре, бәрәңге утырту үзенчәлекләре турында Татарстан авыл хуҗалыгы фәнни тикшеренү институтының бәрәңге үстерү үзәге баш белгече Фәния Җамалиевадан сорашты.

Тиздән базарда, сәүдә нокталарында җимеш агачлары, куак үсентеләрен сату җанланып китәчәк. Сатучылар үз товарын мактап һәрберсенең мул уңыш бирәчәген вәгъдә итәр. Безнең табигать шартларында мул уңыш бирердәй үсентеләрне ничек сайлап алырга һәм алар үсеп китсен өчен ничек утыртырга? Белгечләр киңәшләрен күздә тоткан бакчачылар алданмас. 

Шәмәрдәндә яшәүче тәҗрибәле бакчачы Илсөяр Кәбировадан тәмле кишер үстерү өчен 10 киңәш.

Теләче районы Казаклар авылында яшәүче Айгөл Рәхмәтуллина яшелчәләрдән мул уңыш алу серләре белән уртаклаша.