Кышкы салкын төн, тышта зәһәр җил улый. Сәгать телләре төнге уникенче яртыны күрсәтә. Кызым Рәмзия тәмле төшләрен күрә-күрә тынычлап йоклый. Ә мин кухняда тынычлыкка изрәп кайнар чәй эчеп утырам. Ниһаять, көндәлек эшләр тәмам, бераз ял итәргә дә була.

Бала белән ялгыз калган хатын-кызларга шуны әйтәсем килә. Беренче ел чыннан да бик авыр икән һәм түзем, сабыр булып, аны һичшиксез җиңеп чыгарга кирәк. Алга таба барыбер җиңелрәк булачак.

«Эх, синең хатының нинди бәхетле булачак, Салават!» – дип әйтә идем энемә. Салават үзенә хатын итеп сайлаячак кыз миңа иң якын дус булачак дип ышана идем. Чөнки энем кебек яхшы, якты кеше янында бары тик чиста, саф күңелле кеше генә булырга тиеш кебек тоела иде.

Бу хатын белән мин санаторийда таныштым. Эчендәгесе җыелган иде бугай, никтер сөйләде дә бирде. Соңрак, минем кем икәнемне белгәч, «моны язсаң, апам мине таныячак инде, язма», диде. Киткәндә: «Яз әле. Менә мине гаепләүчеләргә караганда, хуплаучылар күбрәк булыр, карап тор», - диде. Билгеле, мин язмадагы барлык кешеләрнең дә исемнәрен үзгәрттем.

Иремне җирләү бик авыр булды, җанымның яртысын йолкып алгандай булды. Яшь чактан ук бергә булган иремнең үлемен кешечә кичерергә ирек бирмәделәр миңа.

Мин бу дөньядагы иң яхшы ир-атны яратам. Ул һәрвакыт минем янда, гел ярдәм итә, кайгыртып тора. Әле ул минем иң яхшы дустымның ире дә. Алдан ук әйтеп куясым килә: без аның белән әллә кайчаннан бирле очрашабыз, дустым да нидер сизенә бугай. Дөрес, алга таба нәрсә эшләргә икәнен өчебезнең беребез дә белми.

Хатын-кызларга шәраб белән нервыларны тынычландырырга киңәш биргән табибларны да, танышларны да күрә алмыйм. Кайгыны басам дип, бокал төбеннән башлыйлар да, соңрак тулы шешә дә җитми башлый. Туктый белмиләр бит, каһәр, туктый белмиләр...

Мондый хәлдә калырмын, мондый хисләр кичерермен дип тә башыма китергәнем булмады.

«Казан утлары» журналының 1996 елгы декабрь саныннан алынды.

Без ялгыз хатын-кызларны жәлләргә күнеккән, аларны бәхетсез, бичара, ялгыз дибез. Күрешкәндә туганнары да «Нәрсә, кияүгә чыкмадыңмы әле? Кайчан бәби алып кайтасың соң, вакыт бара, картаеп бетәсең бит?» дигән кебек мәгънәсез сораулар биреп җаннарын ашый әле андый хатын-кызларның. Ирсез, баласыз хатын-кызлар чыннан да үзләрен бәхетсез хис итәме?

Табиблар төрлечә дәваларга алындылар Лилияне. Бер белгечне икенчесе алыштырды, төрле-төрле дарулар яздылар, акча, күп акча кирәк иде дәвалану өчен. Гаиләнең булган запаслары эреп юкка чыкты.

Эх, белсәгез иде авылдагы табигатьнең матурлыгын! Шәһәрдә мүкләнеп гомер кичергән авыл баласына авылның һәр мизгеле тансык, кадерле була икән.

Башында акылы булган бар кеше үз сәламәтлеген кайгыртырга тырыша. Меңәр еллар кешелек тазалыкны ныгыту юлларын эзләгән, тәҗрибә юлы белән тапканнарын билгеле бер тәртипкә салган. Кемнәрдер үләннәр белән дәвалана. Йөгерү белән мавыгучылар да күп.

Айзилә гомере буена хәерчелектән котылырга теләп яшәде.

Кояшлы булса да, салкын иде бүген иртә. Күктә җиңел болытлар йөзә, ә һавада талгын гына кар бөртекләре биешә.

Гөлнурның күптәнге хыялы чынга ашты, ниһаять, ул авылда йорт сатып алды. Пенсиягә чыккач буш вакыт күбәйде һәм шәһәр тузаныннан, ыгы-зыгыдан ял итү өчен менә дигән мөмкинлек чыкты.

Мин кулымдагы намазлыкны күкрәгемә кыстым да, апама кушылып елый башладым. Икебез дә ачыргаланып еладык. Апам үзенең үләсенә ике ай вакыт калганын йөрәге белән кабул итмәгәнгә еласа, мин исә аның белән яшьлектә күргәннәребез өчен үкенеп яшь түктем…

«Казан утлары» журналының 1998 елгы март саныннан алынды.

Ире Мөссәлим белән Шәрифә бик матур гомер иттеләр. Мөссәлиме күзләренә генә карап тора иде Шәрифәсенең. Авыр эшләр эшләтмәде, өрмәгән җиргә утыртмады, балаларга үрнәк әти булды. Тик Ходай озын гомер бирмәгән икән үзенә. Илле яшен узар-узмас гүр иясе булып куйды. Теге начар чир алып китте аны. Әнә шулай ялгызы торып калды Шәрифә.

Булатка быел утыз тулды. Кызларга ышанычы әллә кайчан беткән аның, бүген ул өйләнүне кирәк дип тә санамый. «Мин инде нинди генә кызлар белән аралашмадым, нинди генә билләр тотып карамадым, әмма ике-өч ел элек ничек алданганымны әле дә оныта алмыйм», - ди ул.

«Казан утлары» журналының 1997 елгы февраль саныннан алынды.

Венера һәм Илнур бала турында озак хыялланды. Алар бала тууга озак әзерләнде, сәламәтлекләрен кайгырттылар, әкренләп кирәк әйберләрне ала башладылар.