«Көт-көт мине сагынып кына» дип елмаеп, бер-берсенә карап җырлаган моңлы парны әле хәтерләүчеләр бардыр. Ренат Шаһидуллин белән Гүзәл Арсланова — эстрадада балкып алган йолдызлы дуэт буларак истә калды. Дуэт нигә хәзер күренми? «Интертат» Татарстанның атказанган артисты Ренат Шаһидуллин белән әңгәмә корды.

Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов бүген мәгълүмати-коммуникацион технологияләр һәм элемтә өлкәсендә эшләүче хатын-кызлар белән очрашты. Очрашуда ул хатын-кызларга демографияне арттырырга киңәш итте, Камилә Вәлиева белән бәйле вәзгыятькә фикерен белдерде һәм Россиягә каршы кертелгән санкцияләргә җавап бирде.

Виталий Тимирясов исемендәге Казан инновацион университеты студентлары шеф-поварлар белән берлектә татар аш-су остасы Юныс Әхмәтҗанов язып калдырган рецепт буенча өчпочмак пешереп күрсәтте. Өчпочмакның классик рецептын тәкъдим итәбез.

Узган елның декабрендә Татарстан районнары сайтларында яңалыкларның татарчага тәрҗемә ителешенә анализ ясаган идек. Ике ай үткәннән соң, сайтларны янәдән тикшереп чыгарга булдык. «Татар-информ» хәбәрчесе хаталарын таныган һәм танымаган районнарны ачыклап чыкты.

Фигуралы шуу буенча Россия спортчысы Камилә Вәлиева Пекиндагы Олимпиададагы чыгышлары белән беркемне дә битараф калдырмады. Татар кызының тамырлары кайсы яктан? «Татар-информ» хәбәрчесе белән татар блогеры Фәгыйлә Шакирова Камиләнең туганнары белән сөйләшеп кайтты.

Фигуралы шуу буенча Россия спортчысы Камилә Вәлиеваның туганнары сүзләренчә, Камиләнең әтисе Валерий түгел, Равил исемле хәрби татар кешесе. Бу хакта алар «Татар-информ» хәбәрчесенә сөйләде.

Тукай районы Яңа Бүләк авылы — халкыбызны дөньяга таныткан моңлы сандугачыбыз Илһам Шакировның туган ягы буларак билгеле. «Татар-информ» хәбәрчесе Илһам Шакировның балачак эзләре буйлап аның туган авылында авылдашлары һәм туганнары белән сөйләшеп кайтты.

Танылып барган артистларның юлы тигез генә булмый. Иҗатыңа сөенеп утыручылар — бер хәл, артыңнан эзәрлекләп, куркытып, янап йөргән әллә нинди юләр фанатлар да була бит. Алар артистка пычрак сүз әйтә, киртә куя. «Интертат» сәер фанатлары белән күзгә-күз очрашкан йолдызлар белән сөйләште.

Дүрт елдан артык яман шеш белән көрәшкән Айгөл Фазыйлованың фаҗигале тарихы бөтен илгә билгеле. Дүртенче стадия рак белән авыручы ана, сөекле улы Әмирне җылы кулларга тапшырасы килеп, телевидениегә чыкты. Айгөл үлгәннән соң өч ел узды. «Интертат» Әмир янына кунакка — Тукай районы Теләнче-Тамак авылына барып кайтты.

Кадак тактасына баскач, танышым күз алдында үзгәрде: кәефе яхшырды, гел елмая башлады, әйтерсең, бәхет кошы тоткан… Кадакка басуның шундый тәэсиреме бу? Шуны аңлар өчен кадакка басу белгече Айсылу Хөсәенова янына бардым. «Татар-информ» хәбәрчесе кадакка басып карап кайтты.

Татарстанның халык артисты, Татарстан дәүләт фольклор музыкасы ансамбленең сәнгать җитәкчесе Айдар Фәйзрахманов шушы көннәрдә 67 яшен билгеләп үтте. Ул «Интертат»ка хатынының үлеме, ансамбльдән чыккан артистлар һәм татар сәнгатендәге үзгәрешләр турында сөйләде.

«Әгәр белгән булсам», «Әйткән идең», «Ай, кызлар-йолдызлар» һәм башка халык күңеленә кереп калган җырларның авторы, Татарстанның халык артисты, композитор Әнвәр Бакировка багышланган музыкаль кичә узды. «Интертат» композиторның якыннары белән иҗат мирасы, гаилә традицияләре һәм аның соңгы минутлары турыда сөйләште.

Татарстанның беренче Президенты, Дәүләт Киңәшчесе Минтимер Шәймиевка 85 яшь тулды. «Интертат» төрле төбәкләрдә һәм илләрдә яшәгән татарларның Шәймиев турындагы фикерләрен туплады.

Юллар, юллар… «Элек юллар начар иде, транспорты да булмады», — дип искә алып сөйли Совет чоры кешеләре. Авыл баласы шәһәргә чыгып киткәч тә, барыбер такыр-токыр юллардан, нәрсә туры килә — шуңа утырып кайткан, иң мөһиме — кайтып җитү! Юлда йөргәндә төрле маҗараларга юлыккан геройлар «Интертат»ка хатирәләрен сөйләде.

Бөек Ватан сугышы башланганда Чиләбе өлкәсе Кунашак авылында яшәүче Кави Хәсәновка нибары 16 яшь була. 18 яше тулгач, үзе теләп фронтка китә. Алла теләсә, быел июльдә Кави абыйга 97 яшь тула. Кави абый бүген дә күнекмәләр ясый, озын шигырьләрне яттан укый, сугыш хатирәләрен кичә генә булган кебек сөйләп бирде…

«Балалар премиясе» проектында катнашкан яшь җырчы «Татар-информ» хәбәрчесенә киләчәктә Америкага китеп, актриса булырга теләве турында сөйләде.

Салих Сәйдәшев музее 2016 елдан ишекләрен япты. Музей җитәкчесе Эльвира Низаметдинова белән әңгәмә кору өчен, биш елдан соң янәдән монда килергә насыйп булды. Биредә Сәйдәш яшәгән, шушы ишегалдына чыгып, театр ягына озаклап моңсуланып карап торган...

Казах халкының тыныч митинглар белән башлаган протестларын Казахстан хакимияте (хәтта казах халкы үзе дә) зурга китәр дип уйламагандыр. «Интертат» Казахстанда яшәүчеләр белән сөйләште.

Саба районы Кызыл Мишә авылында яшәүче Сабина Әскәровага быел февральдә 10 яшь тула. Сабый баланың әле барысы да алда, аны олы тормыш юлы көтә, дип уйларга була. Тик бер атна элек Сабинаның кисәк кенә хәле бетеп китә: ул урыныннан тора алмаслык дәрәҗәгә җитә. Табиблар аңа канда яман шеш дигән куркыныч диагноз куя…

Көзен Самара өлкәсе Камышлы районына сәфәр кылган идек. Монда кадәр барып җиткәч, безгә «Әлифба» авторларының берсе Сәләй Вагыйзовның туган авылын, нигезе урынында төзелгән музеен да күрсәттеләр. Музей җитәкчесе Нурания Абзалова Сәләй Вагыйзовның ятимлектә үткән тормышы турында күз яшьләрсез сөйли алмады…

Яңа елны берәүләр матур күлмәкләрен киеп, өйләрен юып, җыештырып, сыгылып торган табын корып каршы калса, икенчеләренә исә бөтенләй башка урында, башка вакытта булырга туры килә. Яңа ел 40 градуслы суыкта яки хастаханәдә кизү торганда нинди булып истә калган? «Интертат» үзенчәлекле Яңа ел вакыйгаларын тәкъдим итә.

Татар халкын бөеклеккә күтәргән композитор, татар романсына нигез салган Рөстәм Яхинга быел 100 яшь тулган булыр иде. Сезнең хозурга сирәк билгеле булган истәлекләрнең берсен — Яхинның бер төркем татар артистлары белән 1968 елда Финляндиягә бару уңаеннан төшерелгән фин татарларының фильм-концертын тәкъдим итәбез.

Актанышның РТС бистәсе зиратында Виктор Смирнов кабере өстендә хач кисеп ташлану турында матбугатта хәбәр таралганнан соң, җәмәгатьчелек аякка басты. Берәүләр тәре (хач) кисүне вандаллык дип гаепләде, икенчеләре исә татар зиратында рус кешесенең җирләнүен кабул итмәде. «Интертат» җәмәгатьчелек фикерен сорашты.

Татарстан Премьер-министры урынбасары Васил Шәйхразиев 2019 елда муниципаль берәмлекләр сайтларында яңалыкларның татарчага тәрҗемә ителеше 74 процент дәрәҗәдә генә булуын әйткән иде. «Татар-информ» хәбәрчесе бу чыгыштан соң ике елдан соң район сайтларында үзгәрешләрнең булу-булмавын тикшереп, анализ ясап чыкты.

Татар китабы йортында татар язучысы Кави Нәҗминең 120 еллыгына һәм аның тормыш иптәше — тәрҗемәче Сәрвәр Әдһәмовага багышланган «Аларның сүнмәс уты…» дип исемләнгән күргәзмә ачылды. «Интертат» Кави Нәҗминең оныкларының истәлекләрен, галимә Миләүшә Хәбетдинованың Кави Нәҗми белән бәйле яңа ачышын тәкъдим итә.

Бер карашка җитди кыяфәтле иҗат әһелен күргәч, чыннан да, Марсель абый булды микән дип уйлап куйдым. Ә бу җитди карашлы кеше эчендә үткен күзле рәссам, талантлы прозаик яшеренгән икән. Аны яхшы белгән каләмдәшләре теләсә кемне якын китерми дисә дә, халык язучысы Марсель Галиев әңгәмәдәше булу бәхетенә ирештем.

Ринас Шиһаповның өеннән кеше бер дә өзелми: кем бөтен табибларны йөреп, интегеп, дәвасын таба алмыйча ничарадан-бичара соңгы өметен аклап булмасмы дип килә, кем «чукрак» телефоннан ишетеп, борчыган проблемасы турында сөйләргә, киңәш алырга йөри. Дәвалау сәләтенә ия булган җырчы янына үзем дә барып карарга булдым.

Мәүлә Колый Казан ханлыгы алынганнан соң туган беренче шагыйрь буларак телгә алына. Шагыйрь чыннан да Чыты авылында туганмы? Питрәч районында данлыклы якташ-шагыйрьнең исемен киләсе елда күтәреп чыгу турында «Питрәч районы һәм Мишә елгасы буйлары: үткәннән — бүгенге көнгә кадәр» конференциясендә фикер алыштылар.

Башкортстан татарларын башкорт дип яздыру очраклары турында сүз чыккач, каршы як «алар чыннан да башкорт булган, архивлар шуны күрсәтә...» ди башлый. Әмма архивлар чынлыкта Уфа төбәгендә татарлар яшәвен күрсәтә. Сәясәтчеләр «башкорт» дип күрсәтергә теләгән татар шагыйре Ярлы Кәрим белән булган хәл дә шуны күрсәтә.

Татар теленә басым ясалудан соң Татарстан мәктәпләрендә ул ихтыяри укытылуга гына калды. Мәктәпләрдәге шау-шуны барыбыз да белә кебек, ә урта һөнәри уку йортларында бу мәсьәлә ничек хәл ителгән? Татар теленең һөнәри уку йортларында укытылуына «Татар-информ» журналисты күзәтү ясый.