Казанда яшәүче 95 яшьлек Агидиджа Хәбибуллина – сугыш баласы, тыл ветераны. Бүген ул икенче төркем инвалид, аяксыз.

Бүген, 15 мартта, төнлә Алабуга шәһәренең Истәлек урамында урнашкан 2 катлы шәхси йортта чыккан янгын нәтиҗәсендә 12 яшьлек үсмер кыз һәм 3 яшьлек малай һәлак булган. Әлеге очрак буенча җинаять эше кузгатылган.

Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе, язучылар берлеге әгъзасы, рәссам һәм шагыйрь Хәмит Латыйпов «Интертат»ка профессиональ сәнгатькә килү юлында кичергән үкенечләре, балачак хатирәләре, ятимлек, Татарстанның бүгенге көн декоратив һәм сынлы сәнгатенең хәл-торышы турындагы борчулары, туган тел хакындагы уйланулары турында сөйләде.

Күптән түгел озак еллар авыруларны, гарипләрне, урын өстендәге хасталарны, картларны караган Рәзинә апа Сәйфуллина белән очраклы рәвештә танышырга туры килде. Әңгәмәдәшем күргәннәрен «Интертат»ка сөйләде.

Ир-егетлек төрлечә сынала ала. Геройлык – ул фәкать янгынга керүче йә батучы артыннан суга сикерүче генә түгел. Лениногорск шәһәреннән Илдар Ситрның хатыны рактан үлеп, 9 бала белән аны бер ялгызын калдыра. «Интертат» герой-әтинең тарихын сөйли.

Кукмара районы Вахит авылында яшәп гаилә бизнесы белән шөгыльләнүче «СамРАЙ» тегү цехы һәм кибете хуҗалары Айгөл белән Райнур Сәмигуллиннар кайгы кичерә. Кичә, 17 февральдә, «СамРАЙ» тегү цехы, кибете, склады бергә янып бетә. Айгөл белән Райнурның күз каршында 5 балалы гаиләнең «икмәге» мизгел эчендә янып көл була.

Сөйгәне тарафыннан абьюз (психологик һәм физик көчләү) корбаны булып яшәгән хатын-кыз үзенең шәхси тарихын «Интертат» хәбәрчесенә сөйләде. Героиняның тарихын психолог Алсу Минһаҗева анализлады.

Матурлык бәйгесе финалының бер этабы – купальниктан дефиле. Ел саен «Мисс Татарстан» бәйгесеннән соң татар җәмәгатьчелеге бер шаулап ала. Быел 14 яшьлек кыз баланың ярымшәрә кыяфәттә сәхнәдә йөрүе күпләрне гаҗәпкә салды. «Интертат» бәхәс куптарган мәсьәлә турында конкурс дирекциясе, җиңүче кызның әти-әнисе, башкалар белән сөйләште.

17 гыйнвар төненең 11нче сәгатендә Кукмара районы Каенсар авылында яшәүче 8 балалы Ибраһимовлар гаиләсенең нигезе янып бетә. «Абый әле менә яңа гына йортка ремонтлар эшләп, зурайтып, җылы идәннәр ясап, матур итеп төзекләндереп куйган иде...» – дип сөйләде «Интертат»ка гаилә башлыгы Шамил Ибраһимовның бертуган сеңлесе Алсу Хәсәнова.

«Бу мәхәббәт беркая бармый. Безнең мәхәббәтнең гомере өзеләчәге көн кебек ачык иде. Ә гөнаһы шулкадәр авыр, шулкадәр зур. Мин югалтуларсыз чыгу юлы булмаган капкынга эләгүемә төшендем. Монда утырып кала алмыйм – авырта. Чыгам дисәм – «койрык өзелеп калачак». Барыбер авырта». Сөяркә булып яшәгән хатын-кыз «Интертат»ка тарихын сөйләде.

Газизен көтүче өчен иң читен һәм куркыныч нәрсә – хаттан өзелү, диләр. Исәнлек турында хәбәрләр килеп торганда, яшәргә була. Хәбәр килми башласа, ни хәл итәргә? «Интертат» элемтәгә керми башлаган хәрбиләрне эзли торган «Улзытон» төркеме җитәкчесе Сергей Никитин белән хәбәрсез югалганнарны эзләүдә булыша торган ярдәмлек әзерләде.

2021 елда Уфа – Казан арасын велосипедта үткән журналист Фаил Гыймадов киләсе хыялын чынга ашырган: Төркиядә татар авыллары буйлап велосәяхәт кылып кайткан. Журналист сәфәре турында «Интертат» хәбәрчесенә сөйләде.

Биектау районының Инеш бистәсендә яшәүче Резеда Шәрәфиева 24 ел элек бәби табу йортында кичергәннәрен мәңге оныта алмаячак. Көтеп алган кызы Регина имгәнеп туа. «Табиблар 9 ай буе баланы сәламәт, бар җире тулы, төгәл, диеп килделәр. Сау кыз туарга тиеш иде. Табиблар хатасымы, шулай язган булганмы... Нәтиҗәдә – инвалидлык».

Хәзер 2024 елга язылу кампаниясе азагына якынлашып килә. Почта хезмәтендәге проблемалар һәркемгә мәгълүмдер. Шул уңайдан, «Интертат» басма газета-журналны кулга тотып уку культурасының хәлен белеште, басма мәгълүмат чараларын күпләп яздырып укучыларны барлады. Бүгенге заманда газетаны яздырып укучылар кемнәр алар?

Бәла гел көтмәгәндә ишек кага. Әле 1 ай элек кенә Кәбировлар гаиләсендә алтынчы сабый туа. Алтынчы тапкыр әти-әни булу бәхетен кичергән Руслан белән Алинәнең башына уйламаганда хәсрәт төшә – йортлары яна.

«Без – әниләрдән куркып яшәгән соңгы буын һәм балалардан куркып яшәүче беренче буын». Салават абый Фәтхетдиновның әлеге сүзләре афоризм булып таралды. Бу тема шактый бәхәсле булып чыкты: килешүчеләр, килешмәүчеләр бар. «Интертат» бу хакта сораштыру уздырды.

«Интертат», кызының үлеменнән соң, 2 ятим оныгы һәм 1 300 000 сумга якын кредит белән утырып калган 82 яшьлек Сания апа турында язган иде. Банк аларның фатирларын тартып алмакчы булды. Пенсионер әби суд юлларын таптады. Тарихның чишелеше – әлеге язмада.

24-25 ноябрьдә III Бөтенроссия «Каз өмәсе» фестивале узды. Традиция буенча, фестиваль быел да күпләп кош асраучылары, какланган казы белән дан тоткан Мөслим җирлегендә булды. Быел фестивальдә ХМАО, Новосибирск, Омск, Свердловск, Пенза, Оренбург, Киров өлкәләре, Башкортстан, Татарстан, Удмуртия Республикаларыннан барысы 471 кеше катнашты.

Тәүлек әйләнәсе татар телендә эшли торган бердәнбер балалар каналы «ШАЯН ТВ»га – 5 яшь. Шул уңайдан 26 ноябрь кичендә Муса Җәлил исемендәге Опера һәм балет театрында «Шаян»да үзгәреш җиле» юбилей концерты узды. «Интертат» хәбәрчесе тамашаның шаһите булып кайтты.

«Миңа әткәйне алмаштырган бертуган абыем – Миңнегулов Миргалим Йосып улы кичә, ноябрьнең 12сендә дөнья куйды», – дип хәбәр итте «Интертат»ка Хатыйп абый Миңнегулов. 30 елдан артык ерак араларга йөзүче диңгез капитаны булган Миргалим Миңнегулов инсульттан 89нчы яшендә вафат булган.

«Апа, Аделина сиңа сөйләргә кыймаган, миңа сөйләде, Радик абый аны җәфалый, ди, син өйдә булмаган чакта тынгы бирми, тәненә кагыла, киемнәрен салдырмакчы була, төнлә бүлмәсенә кереп авызын томалап, киеме астына кулларын тыга, назламакчы була, ди...». Мәкаләнең героинясы (исеме яшерелде) «Интертат» хәбәрчесенә четерекле һәм катлаулы тарихын сөйләде.

«Минем бу тарихым ике кешенең берсенә сөйләп йөри торганнардан түгел. Сөйләсәм – мине аңламаслар, гаепләрләр; сөйләмәсәм – күңелем көеп көл булыр, дип куркам. Берәү белән бүлешсәм, бушаныр идем, җиңеләеп калыр идем, дим. Шул ук вакытта бу хакта сөйләргә телләр әйләнми» – дип башлады сүзен әңгәмәдәшем. Аның тарихы - «Интертат» укучылары игътибарына.

«Иң яхшы туган тел һәм әдәбияты укытучысы – 2023» Бөтенроссия һөнәри бәйгесеннән абсолют җиңү белән кайтып төшкәннән соң, Айсылу Лотфуллина җиңүен уртаклашырга Арча районы Яңа Кенәр авылына әти-әнисе янына туган йортка кайтты. Айсылуның әти-әнисе Газинур абый белән Равилә апа Лотфуллиннар «Интертат»ка кызларының җиңү тарихын сөйләде.

Мәкаләнең героинясы Юлия Макейчикның тарихы каршылыклы, четерекле. Наркоман ир, ике кечкенә бала һәм акчасызлык Юлияне суррогат ана булып акча юнәтергә этәрә. Юлия наркоман ире белән ниләр күрүе, суррогат ананың ниләр кичерүе, балалар йортыннан ничек унбиш бала алып үстерүе хакында «Интертат» хәбәрчесенә сөйләде.

Узып килүче атнада «Татмедиа» акционерлык җәмгыяте тарафыннан гамәлгә куелучы «Шәп блогер» медиамәктәбе практик дәресләр этабына старт биргән иде. «Ялкын» журналы студиясендә медиамәктәпнең тантаналы ачылышы булды. Аннан соң беренче дәрес уздырылды.

Җиде ел элек Ирина Калайда инвалид баласы белән төрек ир-атына кияүгә чыга. Шушы көннән Иринаның тормышында җан өшеткеч вакыйгалар башлана: ире аны кыйный, хыянәт итә, аерылышырга бирми, коллыкта яшәтә, акчасыз калдырып җәзалый. «Төрек ирләре белән тормыш матур төрек сериалларындагыча түгел икән...» – ди Ирина.

«Яткызып куеп догалар укый башлагач, кешегә кергән җен телгә килә, бик яман кычкыра, ырылдый, сүгенә, елый, куркытмакчы булып яный башлый», – ди Чаллыда альтернатив медицина ярдәмендә шифачылык белән шөгыльләнүче Эдуард Кашапов. Дәвачы «Интертат» журналистына «кешегә кергән җеннәрне чыгаруы һәм алар белән сөйләшүе» хакында сөйләде.

18 яшендә күпләр «утка пешеп» карый, тиле ялгышлыклар, хаталар кыла, шул рәвешле акыл туплый, гомерлек тәҗрибә ала. Мин дә Эхсан белән иң җүләр чорымда – 18 яшемдә таныштым...

82 яшьлек Сания апа кызының үлеменнән соң 2 кечкенә бала һәм 1 300 000 сумга якын кредит белән утырып калган. Банк фатирны сорый.

Сеңлем белән һәрнәрсәбез уртак булды безнең. Ятимлек ачысы икебезгә берәү булды. Кечкенәдән икебезгә бер алманы икегә бүлеп ашатты әни. Икебезгә бер йокы бүлмәсе, бер карават. Бер өстәл артында, чиратлап дәресләр хәзерләп укыдык. Бер күлмәкне беребез артыннан икенчебез киеп үстек. Киләчәк көннәрдә ир бүлешербез, иребез дә уртак булыр, дип белмәдек.