Беренче тапкыр үткәрелгән Бөтенроссия «Туган тел» форумының пленар утырышы узды. Пленар утырышта Татарстан Рәисе Рөстәм Миңнеханов, Бөтендөнья татар конгрессының Милли шура рәисе Васил Шәйхразыев, Татарстанның мәгариф һәм фән министры Илсур Һадиуллин катнашты. «Интертат» трибунадан чыгыш ясаган 5 укытучының фикерләрен тәкъдим итә.

Бөтендөнья татар конгрессыннан делегация Казахстанның Сәмәй шәһәрендә булып кайтты. Анда Советлар Союзы Герое, каһарман шагыйрь Муса Җәлилгә бюст ачылды. Ярты көнлек сәяхәт – «Интертат» репортажында.

29 октябрьдә татар милли хәрәкәте активисты, «Азатлык» татар яшьләре берлегенең Тывадагы әгъзасы, 24 яшьлек Батырхан Әгъзамов юл-транспорт һәлакәтендә вафат булды. Кирил булып туган һәм Батырхан булып бакыйлыкка күчкән милли җанлы егет турында истәлекләрне барлыйбыз.

Бер атна элек булган туйга кайтавазлар әле дә ишетелә. Сүз – Айсылу һәм Даниил Чижевскийларның татар халкы өчен гадәти булмаган һәм аңлавы, кабул итүе кыенрак булган язылышуы турында. Дин ягыннан бу – дөрес гамәлме? Ни дәрәҗәдә бу пиар? Бу һәм башка сорауларга җавапны «Интертат» язмасында табарсыз.

Кичә яшь музыкант Артур Кусимовның үлеме турында билгеле булды. Элек Элвин Грей төркемендә эшләгән музыкант, җырчы Артур Кусимовның кинәт йөрәге тибүдән туктаган. Хушлашу залының ишеге төбенә җыелган халыкның берсе дә бу хәлгә әле дә ышанып бетми.

Ике ел элек Татарстанның халык шагыйре, Г.Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреаты Рөстәм Мингалимнең кызы Айсылу Чижевская-Мингалим белән интервью эшләгән идем. Бу көннәрдә ул ЗАГСка язылышу тантанасына чакырды. Үзенә тәрбиягә алган егеткә кияүгә чыкты.

Кукмара районы Купка авылында яшәүче Рәдүлә апа Ситдыйкова инде бик күп еллар чигә. Рәсем ясау да аның яраткан шөгыле. Ул заказга чигә. Елмаеп торган Рәдүлә апаны, аның эшләрен күргәч, сәламәтлеге чикле булуга ышанасы да килми.

Каләм тотып кулларга, бүген күпләр «Татарча диктант» акциясенә кушылды. Акция быел сигезенче тапкыр үткәрелә.

Кукмара районы Зур Сәрдек авылы фермеры Хәмзә Хисмәтуллин фермерлык хәрәкәте башланган вакыттан диярлек шул сафларга баскан. Төрлесен үстереп караганнан соң, яшелчәдә тукталган. Фермер «Интертат» журналистына кәбестә үстерүнең ни дәрәҗәдә отышлы булуын сөйләде. Ә пекин кәбестәсе тагын да отышлырак икән!

Мәүлид аеның изге җомга көнендә ТАССРНың атказанган сәнгать эшлеклесе, Татарстанның халык артисты Рафаэль Ильясов каберенә таш куелды. Тормыш иптәше Светлана апа янәшәсендә җирләнгән. Таш та зур, ике каберне берләштерерлек итеп ясалган. «Интертат»тан – репортаж.

Яшь режиссерларның «Артмиграция» Бөтенроссия фестивале кысаларында Тинчурин театрында Илсур Казакбаев куйган «Ашина» спектакле күрсәтелде. Мәскәүдән килгән театр тәнкыйтьчеләре спектакль турында үз фикерләрен әйтте.

Азнакай районыннан Нәфисә Гарипова редакциягә мөрәҗәгать итте. «Нишләргә дә белмибез», – дип, үзләрендә булган хәлне сөйләде. Махсус хәрби операция зонасында вафат булган улының каберенә чардуган куя алмый. Киленнәре каршы килә, ди. Аны тыңлаганнан соң, мәрхүмнең тормыш иптәше белән сөйләштем.

Ваһапов фонды директоры, продюсер Рифат Фәттахов, журналистларны җыеп, Ваһапов фестиваленең яңа сезон яңалыклары турында сөйләде. Җырчы Иркә нинди диплом көтә? Рифат Фәттахов Гөлназ Асаеваның баласына карата нинди планнар кора?

Кайчандыр Арча районында Өстеял (рәсми исеме Кече Әтнә) дигән авыл булган. Юл, эш булмагач, халык әкрен генә китә башлаган, авыл газ, судан да аерылган, юкка чыккан. Республика көнендә авылга таш куйганнар. Бу чарага кайткан кешеләр: «Авыл төшкә керә», – дип сөйли.

Халык сииноптиклары да, галим дә җәйне, коры булыр, дип фаразлаган иде. Хәзер инде алар «Интертат»ка җәй көне алып барган күзәтүләре турында сөйләде, киләсе көз, кышка карата да уй-фикерләре белән уртаклаштылар.

Татарстанның кайбер районнары быелгы ашлыкны инде җыеп бетерде. Биектау районындагы «Серп и молот» хуҗалыгында әле эш гөрли. Комбайнчылар кояш белән бергә тора да, үләнгә чык төшкәнче кырларны иңли. Шулай да, алар үз хезмәтләренә бөтен күңелне биреп эшли.

Апаста узган Әдәби Сабан туенда ал күлмәкле ханым, баянда уйнап, җыр башкарды. Әлмәт районы Габдрахман авылыннан килгән Рузалия ханым Галләмова үзенең ятим бала чагы, гомере буе әтисен эзләве һәм калдырып киткән әнисенә булган хисләре турында сөйләде.

Кичә Апаста Әдәби Сабан туе узды. Әдәбият сөючеләр, әдәбиятны булдыручылар бер мәйданга җыелды, тик якын була алмадылар. Бәйрәмдә «Интертат» хәбәрчесе булып кайтты.

Әстерхан егете Азамат Бердиев махсус хәрби операциядә һәлак булган. Ике метр буйлы, көр тавышлы хәрби егетне туган ягында, үзенең васыяте буенча, бабасы янында җирләгәннәр. Бердиевлар гаиләсендә ике бала һәм аларның икесе дә Азамат исемле. Бәләкәй Азаматны гаилә уллыкка алган. Бу да зур Азаматның теләге булган.

Казанның Сәламәтлек саклау идарәсе белгече Резеда Сабирҗанова авыру балаларны сәламәтләндерү лагерьлары һәм шифаханәләргә җибәрү буенча ата-аналарга киңәшләрен бирде.

Яшел Үзәннән 38 яшьлек татар теле укытучысы Ләйсән Биктаһирова Мари Элда узган давылда зыян күргән. Бүгенге көндә ул Казанда Республика клиник хастаханәсендә реанимациядә ята.

Кичә Теләче районы Баландыш авылында «Түгәрәк уен» булды. Район газетасына язылучылар, кунаклар рәхәтләнеп җырлады, биеде, себерке бәйләде, печән чапты һәм куян, бозауларны алып кайтып китте. Бәйрәмдә «Интертат» хәбәрчесе дә булып кайтты.

Отпуск башланганчы «яна торган» путевкаларга кызыгып утырдык та, безнең көннәргә дә булыр әле, дип уйладык. Отпуск башлануга янганнары янып бетте, башкалары янып тормады. Башта күзләп торган тур да күз алдында юк булгач, хәерлесе булсын дип, башкаларын эзли башладык. Шуның белән юллар Төркиянең Бодрум төбәгенә салынды.

Корылык булгач, печән дә былтыргы сусыл үлән түгел. Кыяклап җыярлык кына. Шуңа бәясе дә тиенләп җыярлык. Быел бер төргәк печәннең бәясе 2000 сумнан да артып киткән. Сөтне әле дә 20 (аннан азрак та булырга мөмкин) сумнан алалар. Авыл халкы, фермерлар бу саннар турында ни уйлый?

4 көн элек отпускта Эгей диңгезе яр буенда төрек егетләренең суга сикергәнен карап торган булсам, кичә Чулпан күле яры буенда татар егетләре һәм ир-атларының суга чумганын, йөзгәнен, чупырдаганын карадым. Бу – 45нче «Фәйзуллин йөзүләре» иде.

Тәтеш районы Олы Тархан авылында участок хастаханәсе бар. 80нче еллар азагында җыелган табиблар коллективы әле дә хастаханәне тотып тора. Алар аша кимендә 3 буын узган инде. «Хастаханә белән бергә картайдык», – дип елмаеп та куялар. «Интертат» хәбәрчесе авыл хастаханәсендә булып кайтты.