2022 ел тарихка Казан федераль университетына яңа ректор билгеләү елы булып кереп калачак. Алдагы биш елда бу вазифаны Ленар Сафин башкарачак. Бу хакта фәрманны Россия Премьер-министры Михаил Мишустин 19 августта ук имзалаган иде, ә бүген ТР Президенты Рөстәм Миңнеханов һәм РФ фән һәм югары белем министры Валерий Фальков аны утырышта тәкъдим итте.

«Ясалма» медалистлар, укучыларның җинаятькә хирыслыгы, техникум-көллиятләрдә кадрларны дөрес әзерләмәү, татар телен рус теллеләргә укыту – әлеге һәм башка проблемалар мәгариф һәм фән хезмәткәрләренең Республика август киңәшмәсендә күтәрелде. Һәм, әлбәттә, Яңа 2022/2023 уку елына бурычлар билгеләнде.

Татарстанның җиде районында 9 нчы сыйныфны тәмамлаган укучыларның берсе дә төп дәүләт имтиханы итеп татар телен сайламаган. 11 нче сыйныфтан соң татар теленнән Бердәм дәүләт имтиханы тапшыру турында әйткән дә юк – андый укучы быел Татарстаннан берәү генә.

Укытучылар кәгазь боткасына баткан, аларның укытырга вакыты да калмый дигән сүз еш әйтелә торган фикер. Укытучы укытудан тыш күпме кәгазь тутырырга тиеш? Бу сорауга укытучылар үзләре дә ачыклык кертә ала - федераль порталда укытучылар тутырырга тиешле кәгазьләр исемлеге чыкты.

Чыгарылыш сыйныф укучыларының авыр сынаулар чоры артта калды. Бердәм дәүләт имтиханнары нәтиҗәләре инде билгеле. Татарстанның мәгариф һәм фән министры Илсур Һадиуллин төрле предметлардан БДИ буенча республиканың кайсы районнары алдынгы булуына, ә кемнәр артта калуына күзәтү ясады.

Укытучыларга ни җитми? Ни өчен ата-аналардан аларга хөрмәт кимеде? Лаеклы хезмәт хакы, торак белән тәэмин итсәң, Укытучы дип зур хәрефтән язарлык укытучылар килерме? Укытучылар белән бәйле тау-тау проблемалар турында Татарстан Дәүләт Советының Мәгариф, мәдәният, фән һәм милли мәсьәләләр комитеты утырышында сөйләштеләр.

Шушы көннәрдә Казанда татар теле һәм әдәбияты укытучыларының VIII Бөтенроссия съезды узды. Чарада «Интертат» хәбәрчесе дә катнашты. Ул съездда ишеткән фикерләре һәм үз тәэсирләре белән уртаклаша.

Татарстанда 10 укучы БДИны 200 баллга тапшырган. «Интертат» имтиханда югары нәтиҗәләргә ирешкән укучыларның үзләре, укытучылары һәм әти-әниләре белән сөйләштек.

КФУның Габдулла Тукай исемендәге Милли мәдәният һәм мәгариф югары мәктәбенең татар теле белеме профессоры Фираз Харисов татар теле дәреслекләре һәм методика турындагы фикерләре белән уртаклашты.

11 сыйныф укучыларының имтиханнары да ахырына якынлаша. Күбесе инде үз нәтиҗәләрен көтәләр. Балтач районы Норма урта мәктәбе укучысы Әдилә Шәйхетдинова - татар теленнән бердәм республика имтиханын биргән бердәнбер бала. Бу хакта аның үзе белән дә сөйләштек.

КФУның татар теле белеме кафедрасы профессоры Фираз Фахразович Харисов күптән түгел үзенең 70 яшьлек юбилеен билгеләп үтте. Хатыны Чулпан Мөхәррәмовна Харисова белән алар 150дән артык дәреслек язганнар. Без Фираз Фахразович белән татар теле, аны укыту методикасы һәм дәреслекләр турында сөйләштек.

Дәрес укытудан тыш, укытучыларга нинди генә эшләр кушмыйлар! Сайлауларда да алар, берничә елга бер үтә торган җанисәп тә укытучылардан башка үтми, парк-скверларны да җыештыралар...

1997 – 2004 елларда Татарстанның мәгариф һәм фән министры булып эшләгән Фарис Харисов татар теленә басым ясалу вакыйгасын искә алды, аның сәбәпләре, проблеманы хәл итү юллары турында үз фикерен белдерде.

Мәктәпләрдә 9 һәм 11 нче сыйныф укучылары өчен соңгы кыңгырау чыңлый торган көннәр. Узган елда 11 нче май фаҗигасен кичергән Казанның 175 гимназиясендә дә ремонттан соң беренче «Соңгы кыңгырау» тантанасы үткәрелгән.

Татарстан башкаласының кайсы балалар бакчаларында милли тәрбия яхшы куелган? Ни өчен Казанда эшләүче тәрбиячеләр татар телен өйрәтү буенча оештырылган семинарларга яратып йөргән? «Интертат» хәбәрчесе тәрбиячеләр һәм белгечләр белән сөйләште.

Инде менә киләсе уку елына 1нче сыйныфка гариза бирү ташкыны башланды. Кайбер ата-ана, гариза биреп өлгерергә дип, мәктәп ишеген төннән барып саклаган икән. Ә безнең Чаллы шәһәренең Мулланур Вахитов исемендәге 2нче гимназиясендә андый ташкынны ничек аралыйлар?

Кичә кичтән «Кояшлы шәһәр» микрорайонында 186нчы номерлы лицей янына ата-аналардан чират төзелгән. Барысы да баласын «Перспектива» лицеена укырга бирергә тели. 1 апрельдән баланы мәктәпкә кабул итү кампаниясе башланды. Ата-аналар кичтән үк мәктәпне камап алган.

«Ел укытучысы-2022» бөтенроссия һөнәри бәйгесенең төбәк этабы тәмам. Татарстанда абсолют җиңүче дип бәяләнгән Казанның Мәскәү районы 2 нче лицей-интернатының тарих һәм җәмгыять белеме укытучысы Илсур Җиһаншин көзен илкүләм бәйгенең финалына республика данын якларга барачак. «Интертат» блиц-интервью тәкъдим итә.

Казан федераль университетына тиздән яңа ректор билгеләнергә тиеш дигән сүзләр куера башлады. Татар зыялыларыннан ректор вазыйфасына нинди кеше туры килүе, ул кайсы мәсьәләләргә аеруча игътибар итәргә тиешлеге турында сораштык.

Студентның чит илгә укырга китәсе килсә, аңа кайсы юллар ачык? Эшне нидән башларга? Бу эш кесәгә нык сугамы? Чит илдә уку мөмкинлекләре белән «Интертат» укучыларын таныштырабыз.

Балаларга әкият укуның файдасы, иң яхшы әкият авторлары һәм һәр сабый белергә тиешле әкиятләр турында белгечләр белән сөйләштек.

Кайчак әле мәктәп яшенә дә кермәгән сабыйларның үз копилкасы, үзләре хәл итә торган акчалары була. Балалар арасында блогерлар да, хезмәт белән акча эшләүчеләр дә юк түгел. Кайбер мәктәпләрдә укучылар үзләре бизнес-план уйлап, шуның нигезендә продукция булдырып саталар. Шул рәвешле акча эшләргә өйрәнәләр.

Татар теленә басым ясалудан соң Татарстан мәктәпләрендә ул ихтыяри укытылуга гына калды. Мәктәпләрдәге шау-шуны барыбыз да белә кебек, ә урта һөнәри уку йортларында бу мәсьәлә ничек хәл ителгән? Татар теленең һөнәри уку йортларында укытылуына «Татар-информ» журналисты күзәтү ясый.

Казанда сәләтле балалар өчен «СОлНЦе» мәктәбе эшли. Тарихы 2013 елдан гына башланса да, исеме шактый еш яңгырый аның. Бу мәктәп тә, аның директоры һәм оештыручысы Павел Шмаков та башкалар төсле түгел.

Алабугада укытучысыз калган берничә авыл мәктәбендә җаен тапканнар: хәзер балалар янына шәһәр укытучылары эш машинасында җилдереп кенә килә. Укытучыларның да эш машинасы буламыни әле диярсез? Була, әле ничек кенә. «Интертат» Алабуга яңалыгы - «мобиль укытучы» программасы белән танышты.

Павел Шмаков — Казандагы «СОлНЦе» мәктәбенең директоры, кыю фикерле шәхес. Татар теле дәресләренә 2017 елда һөҗүм башлангач, Павел Анатольевич моңа каршы чыккан, прокуратура сукмагын таптаган бердәнбер мәктәп директоры булды.

Балаларын бишектән үк укырга өйрәтерләр иде... Әнә, әле яңа гына йөри башлаган сабыен күтәреп, үзәккә ашыга бер ана. Шаккаттым. Бу яшьтә әле без улым белән рәхәтләнеп саф һавада коляскада йөри, комда уйный идек.

Шәһәребездәге татар мәктәпләрен барладык һәм чын татар мәктәбе нинди булырга тиеш дигән сорауга җавап табарга тырыштык.

Казанның «Арт сити» торак комплексында урнашкан яңа «Унбер» лицеенда башкаланың татар теле укытучыларын заманча дәрес бирү алымнарына өйрәтә башладылар. Семинарлар циклының беренче дәресендә «Татар-информ» хәбәрчеләре дә катнашты. Чарадан репортаж тәкъдим итәбез.

Россия күләмендәге укытучылар бәйгесе Дондагы Ростов шәһәрендә узды. «Татар-информ» Татарстаннан килгән бердәнбер журналист иде. Мин анда елаган укытучыларны күреп кызгандым, үз телемдә ишеткән бердәнбер сүзне ишетеп куандым һәм профессиональ бәйгеләрдә җиңү өчен укытучыдан нәрсә таләп ителгәненә инандым.