2023 ел – Россиядә Укытучы һәм остаз елы. «Интертат» гомерен балалар укытуга багышлаган Гөлия ханым белән таныштыра.

КФУның Филология һәм мәдәниятара багланышлар институтында галим һәм җәмәгать эшлеклесе, Татарстан фәннәр академиясе академигы, филология фәннәре докторы Рүзәл Йосыповның 85 яшьлек юбилей кичәсе булды. Кичәгә академикның шәкертләре, хезмәттәшләре, якыннары килгән иде.

Бүген республика мәктәпләрендә Белем көне уңаеннан тантаналы линейкалар узды. «Интертат» хәбәрчесе Казанның Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге 2нче татар гимназиясе бәйрәмен күзәтте.

Татар теле укытучыларының Россия күләмендәге җыелышы ничек үткән? Илсур Һадиуллин ни өчен Мәскәүгә ярамаган? Министр картлык көне җиткәнче нәрсә турында уйланырга куша? Әлеге һәм башка мәсьәләләр – «Интертат» репортажында.

Грант өч елга билгеләнә.

Имтиханнарда югары баллар җыйган укучылар, олимпиада призерлары һәм җиңүчеләре – аларның бу уңышлары өчен укучылар үзләре, әти-әниләре һәм укытучылары тырыша. Укучыларының югары нәтиҗәләре өчен күп хезмәт керткән укытучы Ләйлә Торговкина белән әңгәмә.

Республикабыз югары уку йортларында уку студентларга елына күпмегә төшә? Кайсы белгечлекләр популяр, кайсылары арзан – язма шул хакта.

Татарстанда 8 укучы БДИны 2 фәннән 100шәр баллга тапшырган. Имтиханда иң югары балл җыю серләрен «Интертат» белеште.

Татарстанда татар теленнән бердәм республика имтиханын 7 кеше тапшырган. Бу – узган ел белән чагыштырганда, 6 кешегә күбрәк. Кем ул батырчылык кылырга җөрьәт иткән геройлар? «Интертат» татар теленнән имтихан биргән укучылар белән элемтәгә чыкты.

КФУ студентлары аны татар теле синтаксисы фәнен укыткан мөгаллим буларак белә. Сүзебез – университетның татар теле белеме кафедрасы доценты, татар теле дәреслекләре авторы Рамилә Сәгъдиева турында. Аның белән мәгариф өлкәсендәге мәсьәләләр, дәреслекләр төзүдәге үзенчәлекләр һәм татар фәненең киләчәге турында сөйләштек.

Проектларының Татарстанга гына түгел, чит төбәкләрдә яшәүчеләр өчен дә актуаль проект булырына ышана Мамадышның «Бәләкәч» балалар бакчасында татар телен өйрәтүче тәрбияче Гөлия Сөнгатуллина.

Мәгърифәтче Бубилар исемендәге VIII төбәкара укуларда татар телен өйрәнү өчен мотивацияләр турында сөйләшү булды. «Интертат» хәбәрчесе түгәрәк өстәлдә яңгыраган кызыклы фикерләр белән уртаклаша.

Узган атнада иң яхшы укытучылар билгеле булды. «Иң яхшы татар теле һәм әдәбияты укытучысы» исеменә төбәкләр арасында беренче урынга Төмән шәһәренең 52нче урта мәктәбе укытучысы Халидә Кирамова лаек булды. «Интертат» татар теле укытучысы белән әңгәмә тәкъдим итә.

Журналист, тамада Гамил Нур БДИга карата фикерен белдерде.

Мәктәп укучыларының төп сынавына 2 ай вакыт калды. Чыгарылыш сыйныф укучыларының йөрәге бүген БДИ дип тибә, ата-аналарның уе да шул хакта гына.

Интернетта «Татарча онлайн мәктәп» дигән платформа барлыкка килде. Биредә мәктәптә укытыла торган төп фәннәр буенча видеодәресләр карарга мөмкин. «Интертат» хәбәрчесе яңа ресурс белән танышты.

Сүзлекләр төзү буенча белгечләр белән сүзлекләрнең электрон фонды, татар телендәге яңа сүзләр, яңа сүзләрне кертү буенча комиссия эшчәнлеге турында сөйләштек. Яңа сүзләрне кем уйлап чыгара? Яңа сүзне кулланылышка ничек кертергә? Яңа күренешне аңлату өчен барлыкка килгән сүзләрнең дөрес вариантын кем билгели? Җаваплар «Интертат» язмасында.

«Биек үкчәле туфли, күлмәк киеп, култык астына журнал кыстырып, коридордан атлап бару – минем хыял иде», – ди Казанның 18нче татар гимназиясендә башлангыч класс укытучы Сиринә Насыйбуллина. Яшь белгеч һәм «Татар кызы-2022» бәйгесе финалисты белән укытучының хезмәт хакы, хөрмәт һәм татар телле мәктәпнең киләчәге турында сөйләштек.

9 ноябрьдә Татарстанның фәнни җәмәгатьчелеге күренекле татар галиме Гали Даутовны соңгы юлга озатты. Аңа 91 яшь иде. «Интертат» түбән температуралы плазма мәктәбенә нигез салган физик турында истәлекләр туплады.

Мәктәп максаты: тәрбияләү һәм бары тик тәрбияләү. (Песталоцци).

Бүген – Халыкара укытучылар көне. Күпләр үз укытучыларын котлый, рәхмәт сүзләре әйтә. «Интертат» бәйрәм көнне укытучыларның үзләренә сүз биреп, аларның үз хезмәтләренә карата фикерләрен туплады.

1 сентябрь Казанның милли мәгариф тормышында иң мөһим вакыйгаларның берсе буларак кереп калыр дип, бер шикләнмичә әйтергә була. Русларның «безнең урамда да бер бәйрәм булыр әле» дигән сүзе бар бит, менә нәкъ шуңа туры килә. Ниһаять, Идел буе районындагы 18 нче татар гимназиясенә яңа бина төзелде.

2022 ел тарихка Казан федераль университетына яңа ректор билгеләү елы булып кереп калачак. Алдагы биш елда бу вазифаны Ленар Сафин башкарачак. Бу хакта фәрманны Россия Премьер-министры Михаил Мишустин 19 августта ук имзалаган иде, ә бүген ТР Президенты Рөстәм Миңнеханов һәм РФ фән һәм югары белем министры Валерий Фальков аны утырышта тәкъдим итте.

«Ясалма» медалистлар, укучыларның җинаятькә хирыслыгы, техникум-көллиятләрдә кадрларны дөрес әзерләмәү, татар телен рус теллеләргә укыту – әлеге һәм башка проблемалар мәгариф һәм фән хезмәткәрләренең Республика август киңәшмәсендә күтәрелде. Һәм, әлбәттә, Яңа 2022/2023 уку елына бурычлар билгеләнде.

Татарстанның җиде районында 9 нчы сыйныфны тәмамлаган укучыларның берсе дә төп дәүләт имтиханы итеп татар телен сайламаган. 11 нче сыйныфтан соң татар теленнән Бердәм дәүләт имтиханы тапшыру турында әйткән дә юк – андый укучы быел Татарстаннан берәү генә.

Укытучылар кәгазь боткасына баткан, аларның укытырга вакыты да калмый дигән сүз еш әйтелә торган фикер. Укытучы укытудан тыш күпме кәгазь тутырырга тиеш? Бу сорауга укытучылар үзләре дә ачыклык кертә ала - федераль порталда укытучылар тутырырга тиешле кәгазьләр исемлеге чыкты.

Чыгарылыш сыйныф укучыларының авыр сынаулар чоры артта калды. Бердәм дәүләт имтиханнары нәтиҗәләре инде билгеле. Татарстанның мәгариф һәм фән министры Илсур Һадиуллин төрле предметлардан БДИ буенча республиканың кайсы районнары алдынгы булуына, ә кемнәр артта калуына күзәтү ясады.

Укытучыларга ни җитми? Ни өчен ата-аналардан аларга хөрмәт кимеде? Лаеклы хезмәт хакы, торак белән тәэмин итсәң, Укытучы дип зур хәрефтән язарлык укытучылар килерме? Укытучылар белән бәйле тау-тау проблемалар турында Татарстан Дәүләт Советының Мәгариф, мәдәният, фән һәм милли мәсьәләләр комитеты утырышында сөйләштеләр.

Шушы көннәрдә Казанда татар теле һәм әдәбияты укытучыларының VIII Бөтенроссия съезды узды. Чарада «Интертат» хәбәрчесе дә катнашты. Ул съездда ишеткән фикерләре һәм үз тәэсирләре белән уртаклаша.