Профессор, филология фәннәре докторы, К.Насыйри институты директоры Әлфия Йосыпованың Татар теле һәм әдәбияты бүлеге оешуының 80 еллыгына багышланган ачык лекциясендә яңгыраган төп фикерләрне тәкъдим итәбез.

Быел Казан университетында Татар теле һәм әдәбияты бүлегенең оешуына 80 ел. Татар теле белеме кафедрасының барлыкка килүе, аның үткәне, үсеш-үзгәреше, торышы һәм хәзерге яшәеше турында әлеге кафедра мөгаллимнәре белән әңгәмә кордык. Әлеге әңгәмәләр, бер цикл буларак, «Интертат» татар электрон газетасында тәкъдим ителә.

Август ахырында интернет челтәрендә Mac һәм Windows компьютерларына урнаштырырга мөмкин булган һәм Basma дип аталган яңа бушлай татар клавиатурасы чыкты. Татар индустриясенең нинди проблемалар белән очрашуы һәм ни өчен Татнет була алмавы турында «Теория» дизайн-студиясе җитәкчесе, «Әлбәттә» проекты һәм Basma клавиатурасы авторы Илдар Әюпов сөйләде.

Түбән Камадагы «Адымнар» полилингваль комплексының башлангыч сыйныф укучылары ата-аналары мәктәптә түләүле сыйныфларның түләүсез сыйныфларны кысрыклавына зарланган.

Казанның 186нчы «Перспектива» күппрофильле лицеенда төбәкләрдә туган телләрне саклау һәм популярлаштыру темасына багышланган семинар булды. «Телне өйрәнүнең нәтиҗәле алымнары» семинарлар циклын Казан мэриясе һәм Казан шәһәре Башкарма комитеты Мәгариф идарәсе уздырды. «Интертат» хәбәрчесе төбәкләрдәге тәҗрибәне өйрәнде.

19нчы гимназиянең татар теле һәм әдәбияты укытучысы, илкүләм укытучылар бәйгесендә икенче урынны яулаган Ләйлә Гәрифҗанова (Хәбибуллина) белән әңгәмә кордым. «Карлыгач» тәхәллүсе астында иҗат итүче яшь укытучы үзенең эшчәнлеге һәм шигърият дөньясындагы урыны турында сөйләде.

Татарстан Республикасы Рәисе Рөстәм Миңнехановның Укытучылар көне уңаеннан мөрәҗәгате.

Казанның берьюлы 2 техник югары уку йорты – КНИТУ-КАИ (Казан милли тикшеренү технология университетының Авиация институты) һәм КНИТУ-КХТИ (Казан милли тикшеренү технология университетының Химия-технология институты) кабул итү кампаниясе нәтиҗәләре буенча бюджет урыннарына абитуриентлар җыеп бетерә алмау сәбәпле, өстәмә җыю игълан итте.

Татарстан мәктәпләре яңа уку елы башлануга әзерләнә. Дәресләр расписаниесендә нинди яңа предметлар пәйда булачак, ни өчен укучыларга мобиль телефоннардан файдалануны тыячаклар, балаларның иминлеге ничек тәэмин ителәчәк һәм «физик-математик алгарыш» проектыннан нәрсә көтәргә?

Август ае тәмамланып, яңа уку елы башланырга да аз гына вакыт калып бара. Лаеш районының Усады авылында урнашкан күппрофильле «Инноватика» лицеенда республика Мәгариф һәм фән хезмәткәрләренең традицион август киңәшмәсе үтте. Анда «Интертат» журналисты Юлай Низаев та булып кайтты.

Дәүләт Думасының берьюлы өч фракциясе БДИны элек тапшырыла торган гадәти имтиханнар белән алыштырырга тәкъдим итте. Моның сәбәпләре дә бар: нерв киеренкелеге аркасында яшүсмерләр арасында үз-үзенә кул салу очраклары кисәк арткан һәм БДИны оештыру өчен зур чыгымнар тотыла икән. «Татар-информ» бу турыда белгечләр белән фикер алышты.

Татарча плагиат, укытучылар өчен татарча сайт һәм галимнәр турында проект – КФУның Филология һәм мәдәниятара багланышлар институтында ТР Дәүләт Советы Рәисе урынбасары Марат Әхмәтовка татар телендәге проектларны тәкъдим иттеләр.

Татарстан Мәгариф һәм фән министрлыгында быел, татар телен тирәнтен өйрәнеп, Бердәм республика имтиханын тапшырган чыгарылыш сыйныф укучылары һәм аларның укытучылары белән очрашу үткәрделәр. Очрашуда «Интертат» хәбәрчесе Зилә Мөбәрәкшина да катнашты.

Казан федераль университетына кабул итү кампаниясе 20 июньнән башланды. КФУның Филология һәм мәдәниятара багланышлар институты җитәкчелеге абитуриентларны үзләренә укырга чакырды һәм институттагы өстенлекләр – стипедияләр, яңа программалар һәм юнәлешләр белән таныштырды.

Бердәм дәүләт имтиханнары системасы кертелгәннән бирле бер елны да бу төр имтиханнарга карата шау-шу булмыйча калганы юк кебек. Күп кенә җыелган четерекле сорауларга ачыклык кертү өчен, хәбәрчебез Юлай Низаев Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының мәгариф өлкәсендә күзәтчелек һәм контроль департаментына сораулар юллаган иде.

Күптән түгел генә Саба районы гимназиясе бәдрәфендә төшерелгән фотолар бөтен мессенджерларда йөреп чыкты. Уку йорты җитәкчелеген бәдрәф ишекләрен кисүдә гаепләделәр, имеш, шул рәвешчә, җитәкчелек имтиханда күчерүләргә каршы көрәшкән. «Интертат» журналисты Юлай Низаев, бу хәлләргә ачыклык кертүне сорап, җаваплы җитәкчеләргә чыкты.

Татарстан мәктәпләрендә Бердәм дәүләт имтиханнарының кызган чагы: укучылар, беренчеләрдән булып, татар теленнән имтихан тапшырды. Республика буенча аны быел 7 кеше сайлаган – Мөслим, Түбән Кама, Казан шәһәренең Идел буе, Совет һәм Авиатөзелеш районнары укучылары. «Интертат» хәбәрчесе әлеге укучылар белән танышты.

Соңгы елларда полилингвизм һәм милли үзенчәлекне саклау көнүзәк мәсьәләләрнең берсенә әверелде. Татарстан дәүләт телләрен, шул исәптән, татар телен өйрәнүгә министрлык вәкилләре, җитәкчеләрнең карашы нинди? «Интертат» хәбәрчесе КФУда министрлык вәкилләренең татар телен өйрәнүләрен күзәтеп кайтты.

20 апрель көнне Казанның Идел буе дәүләт физик культура, спорт һәм туризм университетында Татар теле һәм әдәбиятыннан XI Халыкара олимпиадага йомгак ясалды. «Интертат» чарадан репортаж тәкъдим итә.

«Мәгариф» журналы укытучылар белән «Бердәм дәүләт имтиханында яңалыклар һәм аның укучы тормышына тәэсире» дигән түгәрәк өстәл оештырды. БДИга кайчан әзерләнә башларга? Репетиторлар кирәкме? Видеокүзәтүдән куркыргамы? «Интертат» очрашуда яңгыраган фикерләрне тәкъдим итә.

45 ел буе ракеталар проектлаучы булып эшләгән Миңнетаһир Байбеков бергә эшләгән хезмәттәшләрен искә ала. Аның Салихҗан абыйсы Юрий Гагарин белән бергә Оренбург очучылар училищесын тәмамлаган, бер эскадрильядә, бер звенода хезмәт иткән. Салихҗан Байбеков Гагаринның аны ничек кунак итүен сөйләгән.

БДИ, ВПР, кәгазь журналларны кире кайтармау, укытучыларны мәсхәрәләүнең нәрсәгә китерүе, дәрестә телефон куллану һәм башкалар турында фикерләре белән Татарстанның мәгариф һәм фән министры Илсур Һадиуллин #ТатарстанОнлайн программасында уртаклашты.

«Интертат» хәбәрчесе 100дән артык тел белүче, чит телләрне тиз өйрәнү буенча китаплар һәм дәреслек-күнегүләр авторы Дмитрий Петров лекциясендә булды. Игътибарыгызга белгечнең кызыклы фикерләрен тәкъдим итәбез. Бу язма чит телләр өйрәнергә теләүчеләр өчен дә, педагоглар өчен дә файдалы булырга мөмкин.

«Ачык университет» белем бирү проектының «Ясалма фәһем» онлайн курсының икенче дәресе үтте. «Интертат» хәбәрчесе дә курсның дәресләрен тыңлап, уку дәвамында алган кайбер мәгълүмат белән бүлешә.

Ни өчен мәктәпләр уку елы уртасында электрон мәгариф системасын алыштырган? Ни сәбәпле Мәскәү программасы сайланган? Татар теле укытучылары да аның өстенлеген татый алырмы?

Яңа чирек укучылар, укытучылар һәм әти-әниләр өчен зур яңалык белән башланды. Татарстан мәктәпләре быелдан яңартылган «Татарстан Республикасы электрон мәгарифе» мәгълүмат системасына күчте. Мессенджерлардагы мәктәп чатлары тулып ташыды. Әти-әниләр, укытучылар яңа система белән «дуслашырга» тырыша. Чөнки башка чара юк.

2024 ел югалтулардан башланды. 2 гыйнвар көнне татар җәмәгатьчелеге филология фәннәре докторы, Татарстан Республикасы Дәүләт гербының идея авторы Назыйм Ханзафаровны соңгы юлга озатты. Галим 31 декабрь көнне 86 яшендә вафат булды.

КФУның Филология һәм мәдәниятара багланышлар институтында Татарстанның атказанган фән эшлеклесе, Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре, әдәбият галиме, фольклорчы, тюрколог һәм профессор Марсель Бакировның 90 яшьлек юбилеена багышланган «ОСТАЗ, ГАЛИМ» исемендәге кичә булды. Институт студенты Илзирә Хәйруллина кичәдән репортаж тәкъдим итә.

15 декабрь көнне «Милли китапханә»дә Бөтендөнья татар яшьләре форумы тарафыннан оештырылган «Акыл фабрикасы» лекторие һәм «Qazan Quest» уены үтте. КФУның Филология һәм мәдәниятара багланышлар институты студенты Зөлфия Шәвәлиева чарадан репортаж тәкъдим итә.