Новосибирск якларына гастрольләр белән баргач, Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре Әлфия Хәбибуллина Себер татарларының милли матбугат чараларына язылу мөмкинлеге булмауга, андагы халыкның татарча гәҗит-журналлар укымавына борчылып кайткан. Бу хактагы фикерләре белән ул «Интертат»ка да уртаклашты һәм үзенең теләк-фикерләрен җиткерде.

Узган елның май аенда Курган өлкәсенең Эчкен татар авылында (хәзерге атамасы Юлдус – Йолдыз) янгын чыгып, 200дән артык йорт янган иде. «Интертат» журналисты бу төбәк татарларының әлеге көндә яшәеше белән кызыксынды.

Камал театрының үзәктәге бинасының язмышы хакында татар җәмәгатьчелеге вәкилләре фикерләрен «Интертат» хәбәрчесе сорашты.

Татарлар Җир шарының төрле төбәкләрендә сибелеп яши, кая барсаң да татар кешесен очратасың, диюләре хак икән. Бик күп илләрдә яшәүче татарлар тормышы турында язган булды, ә менә Кытайда яшәүче татарлар тормышы турында үзе дә тумышы белән Кытайдан булган Филюра Акчурина сөйләде.

Ерак 2015 елда Сәидә Мөхәммәтҗанова, «Голос. Дети» проектында катнашып, финалга узган иде. Менә 10 елга якын вакыт узганнан соң, ул кабат үзен әлеге бәйгедә сынап карарга булган. Бу юлы Ташкентта. Ни өчен Сәидә Мөхәммәтҗанованың Үзбәкстанның «Ovoz» шоуында катнашырга булуы, жюри әгъзалары фикере турында – «Интертат» язмасында.

Габдулла Тукайга бәйле мәгълүмат, тарихлар Башкортстан татарларыннан еш ишеткән бар. Ә менә «Тукай Башкортстанның хәзерге Чакмагыш районының Аблай авылында булган» дигән тарихи вакыйгага ачыклык кертү максатыннан, доцент, филология фәннәре кандидаты, Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре Рәүф Идрисов белән сөйләшеп алдым.

Яшьләр Казан Кирмәнендә очрашты, җырлады, биеде, моңланды, котырды һәм татарча сөйләште. Бу Казанда «Мин татарча сөйләшәм» акциясе узды дигән сүз. Яңа урында, яңа рәис белән оештырылган чараның ничек узганын язабыз.

Бүген, Габдулла Тукай туган көнендә, Казан Кирмәненең гавәми урыннарында Татарстан Рәисе Рөстәм Миңнеханов татар җәмәгатьчелеге белән очрашты. Очрашуда яңгыраган фикерләр, тәкъдимнәр, теләкләрне «Интертат» тәкъдим итә.

Татар өчен иң мөһим көннәрнең берсе – 26 апрель. «Бөек Габдулла Тукайның туган көнен белмәүчеләр юктыр ла инде» дигән уйлар белән КФУның Филология һәм мәдәниятара багланышлар институтында филология һәм журналистика юнәлешендә белем алучы 10.2-301 төркем студентлары сораштыру оештырды. Шул студентларның берсе – Фирүзә Гыйниятова язмасы.

Күптән түгел «Идел» республика яшьләре журналы Казан шәһәренең Милли китапханәсендә ифрат кызыклы кичә үткәрде. Биредә татар блогерлары һәм шагыйрьләре җыелды. Әлеге «әдәби микслы» кичәдә «Интертат» журналисты да булып кайтты.

26 апрель көнне Казан Кирмәнендә «Мин татарча сөйләшәм» акциясе узачак. Бу мәйданда татар яшьләре беренче тапкыр җыела. Бу кичәдән нәрсә көтәргә? Бөтен серләрне ачып бетерми генә, барысы хакында да оештыручылар сөйләде.

Язын сулыкларда боз кузгалу себер татарларын да энә өстендә тота: Төмән, Томск, Омск өлкәләрендә яшәүчеләрнең көнүзәк мәсьәләсе – су басу ихтималы. «Интертат» шул төбәкләрдә яшәүче милләттәшләр белән сөйләшеп, андагы язгы ташу галәмәтләре турында белеште.

Апрель – Тукай айлыгы. Әлеге язма татар халкының бөек шагыйре Габдулла Тукайның Казанда яшәгән һәм булган биналары, урыннары турында. Шагыйребез кайда яшәргә, кайсы бакчаларда һава сулап йөрергә яраткан? Болар турында «Интертат»ка Татарстан Милли музее филиалы – Габдулла Тукай әдәби музее мөдире Гүзәл Төхвәтова сөйләде.

Икътисадчы, шагыйрә, җырлар авторы Ландыш Равилова тел саклау мәсьәләсендәге фикерләре белән уртаклаша.

Габдулла Тукай музеенда Тукай Дәүләт премиясенә әдәбият өлкәсендә булган кандидатларның иҗатлары турында фикер алышу булды. Иҗади очрашуда үз эшләрен балалар шагыйре һәм драматургы Рафис Корбан, язучы Ләис Зөлкарнәй, Россия балалар шагыйре, прозаик, тәрҗемәче, башкаручы автор Борис Вайнер тәкъдим итте.

Студент кызлар арасында үткәрелүче «Яз гүзәле-2024» матурлык һәм талант бәйгесендә Самарадан Фәрзәнә Мәхмүтова җиңү яулады. «Интертат» быелгы титул иясе белән сөйләште.

«Татар журналисты» рубрикасында Татарстан журналистикасында үз эзен калдырган, тарихка кереп калган журналистлар белән әңгәмә циклын дәвам итәбез. Бу шәхесне күпләр «Канун. Парламент. Җәмгыять» тапшыруы алып баручысы буларак хәтерлидер. Телевидениедә чирек гасыр эшләгән Әнзия Ханнанова белән сөйләштек.

18 мартта язучы, «Мәдәни җомга» газетасы баш мөхәррире, Габдулла Тукай премиясе лауреаты Вахит Имамов 70 яшьлек юбилеен билгеләп үтә. «Интертат» хәбәрчесе юбилярдан интервью алды.

Татарстан журналистикасында үз исемен булдырган, үзенчәлекле язмалары белән тарихка кереп калган журналистлар белән таныштыруны дәвам итәбез. «Татар журналисты» сәхифәсенең чираттагы герое – Төркиядә яшәп иҗат итүче журналист, язучы Айзирәк Гәрәева-Акчура.

Әнгам Атнабаевның 91 яшьлек бертуган энесе Мәгъдән Атнабаев Югары Тәтешледә абыйсына һәйкәл ачылышында халык алдында уңайсыз хәлдә калган. Ул Башкортстан түрәләре өчен татар язучыларыннан гафу үтенә. Ни өчен шундый хәл килеп чыккан? «Интертат» материалында.

Татарстан Милли музее филиалы – Шәриф Камал музеенда «Хәзерге мәдәни һәм фәнни институцияләрдә Шәриф Камал мирасын актуальләштерү» темасына түгәрәк өстәл узды. Җәмәгатьчелек язучы мирасын хәзерге заман шартларында кызыклы итү турында фәнни фикер алышты. «Интертат» утырышта яңгыраган фикерләрне тәкъдим итә.

Иртәнге 6да Казаннан Кукмарага таба эшмәкәрләр белән шыплап тулган 4 автобус кузгалды. XII Бөтенроссия татар авыллары эшмәкәрләре җыенында катнашучылар көне буе Кукмара районы авыллары тормышы белән танышты. «Интертат» журналисты да алар белән булды.

1 мартта Югары Тәтешледә Әнгам Атнабаевка һәйкәл ачылды. Тантаналы чарада катнашкан «Интертат» хәбәрчесе татарларны башкортлаштыру сәясәте мисалын күреп кайтты.

Бүген XII Бөтенроссия татар авыллары эшмәкәрләре җыенының пленар утырышы узды. 800 делегат «Корстон»да җыелды. Пленар утырышта Татарстан Рәисе Рөстәм Миңнеханов катнашты. «Интертат» та булды. (Текст азагында – иң кызыклы тәкъдим).

27 февральдә Уфа «Нур» дәүләт татар театрында Башкортстан башлыгы Радий Хәбиров республиканың татар җәмәгатьчелеге вәкилләре белән милләтара татулыкны ныгыту, татар теле һәм мәдәниятен үстерү, социаль башлангычларга теләктәшлек күрсәтү мәсьәләләре буенча фикер алышты.

21 февраль – Бөтендөнья туган тел көне. Бөтендөнья татар яшьләре форумы интернетта татар контентын үстерү буенча брейнсторминг – татарча әйтсәк, «ми давылы» үткәрде. «Интертат» әлеге чарада яңгыраган фикерләрне яктырта.

Быел бала чакта барыбыз да яратып укыган «Ялкын» журналы 100 еллык юбилеен бәйрәм итә. «Ялкын»ның бәйрәме – ул журнал белән таныш булган һәркемнең гомуми бәйрәме. Шул уңайдан «Интертат» укучыларын «Ялкын» журналының кичәгесе, бүгенгесе һәм иртәгесе белән таныштыра.

«Без башкортлар белән тугандаш халык. Татарлар башкортлар белән гомер буе тату яшәгән. Тарихта татар-башкорт сугышы, орышы беркайчан булмаган. Ике милләт арасына таяк тыгу – ул шуннан карьера эшләргә тырышу. Кайберәүләр эшләделәр дә», – диде Татарстан Язучылар берлеге рәисе Башкортстанның татар язучылары белән очрашуда.

14 февраль көнне Арча районы Урта Пошалым авылында «Пошалым чаналары – 2024» җыр фестивале башланып китте. 20 еллык тарихы булган фестиваль һәм Пошалым авылына кызыклы сәяхәт турында «Интертат» язмасы.