Татарстанда телевидение барлыкка килгәнгә 60 ел. Казанда беренче тәҗрибә телетрансляцияләре 1955 елда Казан университетыннан башлана. Телевидениенең туган көне булып 1959 елның 3 ноябре санала. Шул көннән башлап Шамил Усманов урамындагы телестудия бинасыннан даими рәвештә телетапшырулар башлана. Телевидениенең 60 еллык юбилеена җыелган кунаклар бүгенге һәм кичәге телевидение хакында сөйләде.

"Интертат" татар шагыйрьләренең мәхәббәт турындагы шигырьләрен тәкъдим итә. Рәдиф Гаташ, Фәнис Яруллин, Илдар Юзеев, Рәшит Әхмәтҗан, Һади Такташ, Салисә Гәрәева, Флера Тарханова, Габдулла Тукай, Хәсән Туфан, Равил Фәйзуллин, Илсөяр Иксанова шигырьләре. 

“Мобиль сайлаучы” механизмы нәрсә ул? Бюллетеньнәр ни өчен QR-кодлар белән тамгаланачак? Сайлауларны ничә кеше күзәтәчәк? Бу сораулар белән Татарстан Үзәк сайлау комиссиясе рәисе Мидхәт Шаһиәхмәтовка мөрәҗәгать иттек.

Татар әдәбиятының халыкчанлык юнәлешендә үсеп китүендә җитди урын алып торган шәхесләребез белән таныштыруны дәвам итәбез. Чираттагы героебыз – Габделҗаббар Кандалый. Шигырь-поэмаларында чынбарлык күренешләренә мөрәҗәгать итеп, халык авыз иҗатына таянган хәлдә чорның мөһим мәсьәләләрен сурәтләгән шагыйрьләрнең берсе ул. Ни өчен Тукай аны оят сүзләр кулланып яза дигән? Мулла кешегә интим хисләрне чагылдырып язганы өчен нинди мөнәсәбәттә булганнар? Бу хакта “Татар-информ” хәбәрчесенә Тел, әдәбият һәм сәнгать институты әдәбият белеме бүлеге мөдире, галим Әлфәт Закирҗанов сөйләде.

Татар һәм башкорт халыклары Россиядә генә түгел, дөньяда да телләре бер-берсенә иң якын халыкларның берсе. Әмма шулай булса да, безнең телләрдә бер-берсенә бөтенләй охшамаган сүзләр бар. "Интертат" шушы сүзләрне барлап, башкорт-татар, татар-башкорт сүзлеген тәкъдим итә. Игътибарыгызга, башҡорт-татар һүҙлеге!

Атна вакыйгалары (+ТВ-программа) №32/2019

Бүген аздан гына ил күләмендә фаҗига булмый калды. Мәскәү өлкәсендәге Жуковскийдан Кырым башкаласы Симферопольгә очып киткән самолетның двигателенә кошлар эләгә һәм ул сүнә. Бераздан икенче двигателе дә сүнә. Самолетны татар егете - очучы Дамир Йосыпов кукуруз басуына шассисыз килеш утырта ала. Шулай итеп ул "Урал авиалинияләре" авиакомпаниясенең А-321 пассажир самолетындагы 226 пассажир һәм экипаждагы 7 кешенең гомерен саклап кала.

“Алмагачларым”, “Эх, сез, матур кызлар” җырлары белән инстаграмда танылган негр җырчысы Оливер Мукендины белмәгән кеше юктыр. “Татар-информ” хәбәрчесе белән әңгәмәсендә ул ничек итеп татар телен өйрәнә башлавын, хатыны Камилә белән мөнәсәбәтләре һәм киләчәккә хыяллары турында сөйләде.

Җәмәгать транспортында, вокзалларда аудиобелдерүләрне татарча ишетеп колак сөенә башласа дә, күзләрнең ләззәтләнеп туярлык көннәре һаман юк әле. Урам исемнәре, юл күрсәткеч билгеләр, оешма-учреждениеләрдә элмәләрдә, элмә такталарда русчасы белән беррәттән татарчасын язу ягыннан һаман аксыйбыз. Булган очракта да, әвеш-тәвеш, чалыш тәрҗемәләр дә күп.

Прививкалар организм өчен куркынычсызмы? Баш тартучылар ничек барлыкка килә? Прививка ясату чыннан да мәҗбүриме? Бу турыда “Татар-информ”га Республика балалар клиник хастаханәсенең иммунопрофилактика үзәге җитәкчесе, Татарстан Сәламәтлек саклау министрлыгының иммунопрофилактика буенча баш белгече Дмитрий Лопушов сөйләде.

Татарстанда ЭКО һәм Суррогат ана хезмәте турында "АВА-Казан" клиникасының генераль директоры, ТР Сәламәтлек саклау министрлыгының репродуктив сәламәтлек буенча штаттан тыш баш белгече, Татарстан Республикасының атказанган табибы Фирая Сабирова белән сөйләштек.

Россиядә яман шеш белән авыручылар саны арта. Бу хаста белән бәйле уйдырмалар саны да артканнан арта бара. Яман шеш турында иң киң таралган сорауларга Сәламәтлек саклау министрлыгының штаттан тыш баш онкологы Владимир Жаворонков җавап бирде. Түләүсез медицина ярдәме, онкологияне дәвалауның иң сәер һәм нәтиҗәсез ысуллары, онкология белән авыручылар өчен социаль пакет, яман шешне кисәтү – "Татар-информ”дагы интервьюда шулар хакында.

Төн. Таң атарга бераз вакыт бар әле... Кинәт, авыл халкы мәчет янына җыелыша, ниндидер адәмнәр йөри, мәш килеп нәрсә турындадыр сөйләшәләр. Нәрсә соң бу, ник болай? Иртәнге намазны укырга дип җыелган авыл халкы, ни кызганыч, намазын укырга өлгерми кала...“Кисмәгез, манараны, кисмәгез!” – дип өзелеп елый Галия әби. Манараны торгызганчыга кадәр ураза тотарга сүз бирә ул. Тик, киредән манара күтәрелгәндә инде Галия әби вафат була. Буа районы Сарсаз авылындагы Галия әби белән булган аянычлы вакыйгаларны “Татар-информ” хәбәрчесе язмасында укыгыз.

«Бер трамвайчы япь-яшь кыз бала, сак булыгыз, вагон кузгала” дип җырлый иде заманында Асаф Вәлиев. Бүген исә сезне үзенчәлекле трамвайчы кыз белән таныштырырга телим. Казан урамнары буйлап, 4нче номерлы трамвайны иярләп, күкрәге тулы моңны рәхәтләнеп, бөтен салонга ишетерлек итеп җырлаучыны күрсәгез, белегез, бу – Илзидә Хафизова булыр.

Хатын-кыз язмышы шул - кияүгә чыктыңмы, бала алып кайт. Беренче елны ук булмаса, елдан-ел басым көчәя, өметләр югала бара... Күп еллар буе тырышып, дәваланып хәзерге заманда медицинасы ярдәмендә балага узучылар үз тарихлары белән уртаклашты.

Гөмбәчеләрнең тынгысыз вакыты. Тоташ яңгырлардан соң көннәр җылынып, ачылып китүен дүрт күз белән көтеп, кәрзин-чиләкләрен, нәфеслеләре капчыкларын тотып, урман-посадкаларга ашыга. Безнең халыкта ал гөмбә, яки свинушкага исе китүчеләр бар. Баксаң, сәламәтлеккә зыяннан битәр файдасы юк икән. Быел инде Татарстанда 30 дан артык, Казанда 16 кеше гөмбә белән агуланып, хастаханәдә дә ятарга өлгергән. Ә балаларга 14-15 яшькә кадәр бөтенләй бер төр гөмбә дә ашау ярамый икән.

Атна вакыйгалары (+ТВ-программа) №31/2019

2 августка каршы төндә Казанның Константиновка бистәсендәге шәхси йортларның берсендә фаҗига була. Ире хатынын көнли һәм алар ызгышып китә. Ир, ярсып, хатынын кер бавы белән буып үтерә. Суд залында ир туктаусыз елады да елады. Бу хакта - “Татар-информ” репортажында.

8 август - Төмән өлкәсендәге Нариман авылында яшәүче Гөлфрүз Абдуллина өчен үзәк өзгеч дата. 11 ел элек булса да, яралар һаман да яңа. Грузия белән башланган "бишкөнлек сугыш"ның беренче көнендә үк иптәшләрен дошман танкыннан саклаганда Гөлфрүз ханымның улы Раушан һәлак була. Раушан Абдуллин - Россиянең иң яшь геройларының берсе, аңа нибары 20 генә тулган була. Гөлфрүз апаның улын уйламый торган бер көне дә юк. “Татар-информ” агентлыгы хәбәрчесе батыр татар егетенең әнисе Гөлфрүз ханым Абдуллина белән әңгәмә корды.

Сезгә беренче тапкыр кайчан "апа" яки "абый" дип дәштеләр? Өлкәнәеп китүегезне ничек кабул иттегез? Урамдагы чит кешеләр өчен "апа" яисə "абый"га әйләнгәндә кешеләр нәрсә кичергән? Бу хакта танылган шәхесләр “Интертат”ка сөйләде.

Гаилә кору өчен киртәләр юк, хәтта төрмәдә дә. Көтәр кешең, ризалашырдай сөйгән ярың булса, төрмәдә дә никах укытырга була. "Интертат" икенче номерлы төзәтү колониясендә утыручы ирнең кәбен коюында (венчание) катнашты. 

Татарстан Республикасының тулы вәкаләтле вәкиллеге, республика Президенты Рөстәм Миңнехановның Көнчыгыш-Казахстан өлкәсе хакиме белән очрашуы вакытында әйтелгән йөкләмәсен үтәү йөзеннән, «Татар сәнгать мәктәбе» өчен яңа бина алу мәсьәләсен карый. Тулы вәкаләтле вәкиллек белешмәсеннән чыгып, яңа бинаның нинди икәнлеген ачыкладык.

Чәй Кытайдан бөтен дөньяга таралган, ә кытай халкы үзе чәй эчми икән... Без никтер Россиянең ут күршесе кытайны стереотиплар белән генә күзаллыйбыз. Кытай товарлары, коточкыч күп кешеләр, балачактагы мультфильмнардан хәтергә кереп калган аждаһалар. Кытайда бер ел торып кайткан татар кызы Ләйсән Вәлиева “Татар-информ” хәбәрчесенә "Күк асты иле" турында сөйләде.

Үзбәк, төрек. азәрбәйҗан, казах, уйгур кебек күпсанлы төрки халыкларны барыбыз да белә. Ә гомуми саны 160 миллионнан артып киткән төрки халыклар арасында бик үк билгеле булмаганнары да бар. "Ниссан-Кашкай" автомобилен Иранда яшәүче кашкайларны таныту өчен японнар атаганын белә идегезме? Без дә төрки халыкларны барладык. Иң төньякта - тундрада яшәүче долганнар, иң көньякта - Фарсы култыгындагы кашкайлар, иң көнбатыштагы Польша татарлары һәм иң көнчыгыштагы - Манчьжуриядәге фуюй кыргызлары аралыгында яшәгән төркиләрне искә төшерик.

Башка ана өчен бала күтәреп йөргән суррогат аналар үзләре хакында сөйләргә теләми. Аларны табу бик кыен булачак дигәннәр иде. Зифа буйлы, модельләргә хас кыяфәтле матур хатын-кыз мине үзе тапты. Күзгә күз очрашып кафеда утырып сөйләштек. "Интертат" сайтына ул тугыз ай күтәреп йөргән баланы ни өчен чит кешегә бирергә ризалашуы турында сөйләде.

Сезнең күптән үз эшегезне ачасыгыз килә, ләкин башлангыч капиталыгыз юкмы?! Алайса мәгълүмати технологияләр өлкәсе сезнең өчен. Монда эшне башлар өчен нибары Интернет, компьютер, смартфон гына кирәк. Үз бизнесларын булдырган кешеләрнең тәҗрибәсе сезгә мәгълүмат технологияләре өлкәсендә эшмәкәрлек белән шөгыльләнә башларга ярдәм итәр.

“Клон” сериалы 2001 елда Бразилиянең иң алдынгы һәм популяр телекомпаниясе “Globo” тарафыннан төшерелде, Россиядә аны беренче тапкыр “Беренче канал”да 2004 елда күрсәттеләр. Шул вакыттан бирле сериалны төрле каналлар буенча кабатлап, яңадан күрсәтеп чыктылар. Бүгенге көнгә кадәр халык мәхәббәтендә йөргән сериал актерларының язмышлары белән ниләр булып беткән? “Татар-информ” хәбәрчесе берничә актер белән элемтәгә кереп сөйләште һәм күзәтү ясады.

Үзенчәлекле күренешләр һәрчак кеше игътибарын җәлеп итә. Кызык та инде бу кешелек дөньясы! Ни өчен кайбер исемнәр халык теленә җайлы гына кереп киткән дә, башкалары “ак карга” кебек йөри.

30 июльгә булган мәгълүматларга караганда, «Мобиль сайлаучы» механизмын куллану турында республиканың территориаль сайлау комиссияләренә – 9, күпфункцияле үзәкләргә 30 гариза тапшырылган.

"Интертат" милләт язмышы турындагы шигырьләрне тәкъдим итә. Габдулла Тукай, Илсөяр Иксанова, Рифат Сәлах, Йолдыз Миңнуллина, Марсель Галиев, Фәнис Яруллин, Эльмира Нигъмәтҗан, Булат Ибраһим, Илдар Юзеев, Илдус Фазлетдинов шигырьләре.