Казаннан бер төркем язучы, тарихчы, җәмәгать эшлеклесе Чистайга юл тотты. Чистайда Җүкәтау (бүгенге әдәби телдә – Юкәтау) археология һәйкәленә багышланган түгәрәк өстәл узды. Әлеге тарихи объектның киләчәгенә битараф булмаган кешеләр үз фикерләрен җиткерде.

Бу елның язы Оренбург, Омск өлкәләрендә яшәүчеләргә зур бәла алып килгән иде. Урал елгасында дамба җимерелеп, бик күп йорт су астында калды. Су китте, яз, җәй узды, кыш алдыннан бу кешеләр ни хәлдә? «Интертат» язма геройларының хәлләрен белеште.

Журналист, шагыйрә Гөлинә Шәйхинең әтисе – Балтачта яшәүче Рафаэль Шәйхетдинов югалган иде. Гөлинә әтисен Әлмәт районындагы бер хуҗалык абзарыннан эзләп тапкан. «Интертат» Гөлинә Шәйхинең үзе һәм хуҗалык җитәкчесе белән сөйләште.

Татарстан Республикасы Фәннәр академиясенең Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты галимнәре Түбән Иделдәге шәһәрләрдә экспедициядә булып кайтты. Саратов, Волгоград, Әстерханда алар белән «Интертат» журналисты да булды.

Җәйнең матур аенда Бөтенроссия авыл Сабантуена Пермь якларына Бардага барган идек. Телефонда сакланган фото һәм видеолар әлеге сәяхәтне искә төшерде дә, язасы һәм күрсәтәсе әйберләр күп калган икән, дип уйлап куйдым. Андагы татарлыкка мин шаккатып кайткан идем. Хәзер барысын да хәтердә яңартып алам.

Балтач районы Сырья авылында яшәүче Леонид Сапожников Шушма елгасы буенда яшәүче удмуртларның фольклорын җыйган. 700 битле саллы гына китап тупланган. Аның бу хезмәтен күбрәк кешегә җиткерәсе килә, ә бу очракта төп мәсьәлә – акча. Леонид әфәнде белән татар-удмурт мөнәсәбәтләре турында сөйләштек.

«Апуш» татар балалар театр студиясе шәкертләре Татарстанның атказанган матбугат һәм массакүләм коммуникацияләр хезмәткәре, Туфан Миңнуллинның кызы Әлфия Миңнуллина белән очрашты. Ул балаларны кызыксындырган сорауларга җавап бирде.

Казанда Милли китапханәдә «Билгеле/билгесез Такташ» дип исемләнгән лекторий узды. Әдәбият белгече, филология фәннәре кандидаты, КФУ доценты Миләүшә Хәбетдинова татар шагыйре Һади Такташка бәйле кайбер мифларга ачыклык кертте. Миләүшә Хәбетдинова үз вакытында Һади Такташ буенча диплом эше язган, шагыйрьне өйрәнү юлы шунда башланган.

Тормыш иптәше: «Кал, матурым, иртән китәрсең», – дип үгетләп караса да, Илгиз юлга чыга. Язмыш адәм баласын йөртә. «Мин өйгә кайтып, тынычлап йоклыйм», – дип киткән егетне юлда әҗәл көткән була. Юл фаҗигасендә аның гомере өзелә. 26 яшьлек Венера ирсез, ә 1 яшьлек Раян әтисез калды.

Аяз Гыйләҗев исемендәге Яр Чаллы татар дәүләт драма театры 35нче юбилей сезонын Казанда башлый. Кайсы спектакльләрне алып киләләр? Ничек сайлаганнар? Чаллы театрын ничек каршы алырга кирәк? Матбугат очрашуында барлык сорауларга җавап булды.

Мордовия республикасы Усть-Рахмановка авылыннан мобилизацияләнгән бердәнбер егет һәлак булган. Наил Чудин гаиләдә олы бала, терәк булган.

Актаныш районының Такталачык һәм Уразай авыллары арасындагы юл ремонтка ябылган. Шул юл читеннән генә йөреп булырлык итеп, вакытлыча басу юлы ясалмаган. Такталачык һәм башка авыллар халкы бу юлдан Актанышка йөргән, хәзер башка авыллар аша урап, 15 километр урынына 50 километр йөрисе икән. Авыл халкы шуңа зарлана.

«Арча Шамкае» буларак танылган тамада, алып баручы Марат Газизов 47 яшендә вафат. Кичә төнлә генә килгән кайгылы хәбәрне аның якыннары, танышлары, дуслары бик авыр кабул итте.

«Татмедиа»ның «Кәеф» лабораториясендә II Бөтендөнья милли блогерлар җыены узды. Блогер һәм журналист арасында тигезлек билгесе куеп буламы? Алар бер-берсеннән нәрсәгә өйрәнә ала? Кемнең эше җиңелрәк? Җыенда шундыйрак сорауларга төрле фикерләр яңгырады.

«Җәлилчеләр җире» проекты кысаларында Әхмәт Симаевның туган авылы Усть-Рахмановка авылында булып кайттык. Җәлилченең хәтерен мордва, рус тарихчылары саклавы, ул яшәгән йортка истәлек тактасы кую белән проблемалар, Әхмәт Симаевның кызы Людмиланың чын әтисе турында 18 яшьтә генә белүе һәм башка кызыклы мәгълүматлар - «Интертат» репортажында.

Мордовия республикасына барып чыккач Һади Такташның туган авылы Сыркыдыга керми калу мөмкин түгел иде. Авыл трасса юлыннан күренеп тора, борылып кына керәсе. Нәкъ авыл үзәгендә, юллар чатында, шагыйрьнең музее бар. Бу сәяхәт бикле ишек төбендә кич утырып кайтуга әйләнә ала иде, тик безне коткардылар. Юкса, музейның үзен дә коткарасы икән.

Шимбә кичендә Мамадыш районы Җөри авылында 26нчы тапкыр Питрау бәйрәме һәм шулай ук 26нчы тапкыр «Керәшен чибәре» матурлык һәм сәләт бәйгесе узды. Бәйгенең ничек узуы турында язабыз.

Сарман районы Сарысаз-Тәкермән авылында ялгызы гына яшәүче Резилә апа Вахитова йортына иртән-иртүк бәла ишек шакый. Иртәнге якта йортка яшен суга, һәм ул тулысы белән янып бетә.

19 июнь кичендә татарның күренекле шәхесе, гомере буе татар әдәбиятын һәм мәдәниятен пропагандалаган, татар артистларын кинотасмалар аша тарихка кертеп калдырган Әхтәм Зариповның вафаты турында хәбәр килде. Бүген татар җәмәгатьчелеге аны соңгы юлга озатты.

1 апрельдә «Миллиард.Татар» басмасы «Татарча мем» бөтенроссия график сурәтләр һәм видеороликлар бәйгесен игълан иткән иде. Кичә «Татмедиа»да бәйгенең җиңүчеләрен бүләкләделәр.

Киттек, бар да Бардага барабыз. Шулай итеп, масштаблы милли бәйрәм – Бөтенроссия авыл Сабантуена Пермь крае Барда авылына юл тоттык. Чит төбәктәге татар авылында узган бәйрәмдә ниләр күргәнне һәм күрмәгәнне язабыз.

1 яшьлек баласын кочкан Рузилә ирен махсус хәрби операциягә озата. «Танк» кушаматлы ир-ат, мобилизация турында хәбәр чыгуга: «Барам», – дигән. Яшь ана шалтыратулар, очрашулар көтүгә корылган көннәре турында сөйләде.

Бүген иртәдән үк «Татмедиа» ишек төбендә ритуаль хезмәт машинасы торды. «Матбугат йорты»нда Татарстан Республикасының элеккеге мәгълүмат һәм матбугат министры Шамил Хамматов белән хушлашу мәрасиме узды. Ул кичә 77 яшендә вафат булды.

Умартачыларга бәла быел тагын да иртә килгән. Арча районы Яңа Кишет авылы янында урнашкан умарталыкта бал кортлары күпләп үлгән. Юкса, әлегә рапс чәчәк аткан чор да түгел, басулар да кап-кара кебек, әмма шундый хәл килеп чыккан. «Интертат» бу вакыйганың шаһитлары белән сөйләште.

Узган атнаның җомга кичендә Балтач районы Янгул авылында бер йортның лапасы янып китә, 2 сәгать дигәндә бөтен хуҗалык юкка чыга. Йортта 81 яшьлек Тәнзилә әби һәм аның 58 яшьлек инвалид кызы булган. Янгын башлануга, алар өйдән чыгып өлгергән, тик Тәнзилә әби, документларын алырга дип, кире кереп киткән.

Башкортстаннан полк имамы Хәмзә хәзрәт Хафизов «Милли тормыш һәм дин» XIV Бөтенроссия татар дин әһелләре форумында булды. Форумның пленар утырышы алдыннан тиз генә аралашып алдык. Ул махсус хәрби операция зонасындагы рухи тормыш, намаз уку шартлары һәм корбан чалу турында сөйләде.

Казанга Россиянең 77 төбәгеннән барлыгы 1000нән артык дин әһеле җыелды. Окопларда намаз уку, гаилә һәм бала табу мәсьәләләре, татар телен кулланмау – җыенның пленар утырышында яңгыраган фикерләр «Интертат» репортажында.