Бүген Казанда Башкортстанның халык шагыйре, Социалистик Хезмәт Герое Мостай Кәримгә һәйкәл ачылды. Былтыр Башкортстанның 100 еллыгында Уфада бөек шагыйрь Габдулла Тукайга һәйкәл сафка баскан булса, быел Казанда Татарстанның 100 еллыгында Башкортстан шагыйре Мостай Кәримнең бөек һәйкәле үз урынын алды.

Бүген Актаныш районы Әнәк авылында Татарстанның беренче Президенты, Россия Федерациясе Хезмәт Герое Минтимер Шәймиевкә бронза бюст ачылды.

Кукмара районы Туембаш авылы плотинасы июль аенда ике кешене «йотты». Әле июль уртасында япь-яшь егет Инсаф Нәбиевнең үлеменнән айнып өлгермәгән халык ун көннән кабат фаҗига турында ишетә. 22 июльдә Киров өлкәсенең Нократ Аланы районы Пенәгәр авылыннан гаиләсе белән килгән 39 яшьлек Илнар Баһаветдиновның гомере өзелә.

Бер өем йөк белән кайтып килүче газизе әнисенә, туганнарына бер өем хәсрәт китерер дип кемнәр уйлаган?! Иртән гадәттәгечә уятып китеп, улын соңгы тапкыр күрүен Арча районы Апаз авылында яшәүче Гөлирә Гомәрова башына да китермәгәндер. «Ватан» агрофирмасында эшләгән 22 яшьлек Иршат Гомәровның гомере 27 июльдә өзелә.

«Вирустан качарга кирәкми, ул барыбер сине таба икән», — ди 92 яшендә коронавирус белән авырган Социалистик хезмәт герое, Татарстанның атказанган фән эшлеклесе Илдус Мостюков. Июль аенда ул үзен начар хис итә башлый, чир аяктан ега. Мостюков Республика клиник хастаханәсенең йогышлы авырулар госпиталендә дәваланып чыга.

Балтачның Бөрбаш авылына терлекләрне чиплаштыру буенча репортажга баргач, берочтан Каракүлгә кереп чыктык. Эсседән әлсерәгән машина йөртүчебез Илнур абый да, кайтышлый берәр сулыкка чуммый булмас, дип сөйләнгән иде. Монда хәтле килеп, Каракүлне күрми китмик дидек тә, язучы Ленура Сафинаны ияртеп, шунда кузгалдык.

«Ул авыртуларга ничек түзә алганыма бүген дә җавап таба алмыйм әле», — ди сугыштан бер аягын югалтып кайтып, менә инде 77 ел сыңар аяклы булып яшәүче ветеран Гани Нәҗипов. Балтач районы Алан авылында гомер кичерүче Гаптелгани ага үз башыннан кичкәннәрен «Татар-информ» хәбәрчесенә сөйләде.

Бер рәхәтнең - бер михнәте. Җәй балалар өчен рәхәт чор булса да, бу айларда имгәнү куркынычы зур. Ни кызганыч, кайсы «сәпит»тән оча, кемдер тәрәзәдән егыла, батутларда сикереп зыян күрүчеләр бар. Республика балалар клиник хастаханәсе травматолог-ортопеды Фәнис Гыйбадуллин белән җәйге имгәнүләр турында әңгәмә кордык.

Ни кызганыч, быел су төбенә китеп, гомерләре өзелгән балалар исемлегенә тагын бер үсмер өстәлде. Шаян, хәрәкәтчән, күңелендә үпкә саклый белми торган, миһербанлы бала иде, дигән сүзләр белән искә алалар Мамадышның Нократ елгасында дуслары белән су коенган вакытта батып үлгән 13 яшьлек Кириллны.

Ике кошчыгыңның язмышы, сәламәтлеге өчен кайгырып, ике ай диярлек хастаханәдә яту… Казанда яшәүче Әлфинә Соколовага әнә шундый борчулар аша узарга туры килә. 21 июль көнне 26 яшьлек күп балалы әнине игезәк улы һәм кызы белән Республика клиник хастаханәсенең Перинаталь үзәгеннән өйләренә озаттылар.

Тормыш иптәше, биш баласы, абзар тулы малы, йорт кошлары — менә күпме хәзинәсе бар Кукмара районы Вахит авылында яшәүче 27 яшьлек Айгөл Сәмигуллинаның. Аның өстенә бакча үстерә, әле Инстаграмда шәхси блогын да алып барырга өлгерә. Балалы йортта гайбәткә урын юк. Бу өйгә килеп кергәч, үзенә бер төрле җиңеллек бөркелә.

Дәүләт Советында Татарстан Республикасы Президенты каршындагы Татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясенең беренче утырышы узды. Аның рәисе — Дәүләт Советы Рәисе урынбасары Марат Әхмәтов дүрт эшче төркем билгеләп, аларга бурычлар куйды. Шулай итеп, татар теле өчен җаваплы рәсми вәкилләр эшкә кереште.

Кукмара районы Аш-Буҗи авылы халкының тетрәнү кичергән көннәре: бер авылдан бер-бер артлы ике мәет. Лачындай ике яшь егет гүр ияләре булды. Дүшәмбе, 13 июль көнне 20 яшьлек Инсаф Нәбиевне соңгы юлга озатсалар, 14 июльдә 20 яшьлек Рәдиф Әхәтовны җир куенына салдылар. Инсаф — су корбаны, Рәдиф юл корбаны булды.

«Елан чагу хәйран үзәккә үтә торган бәла икән», — дигән нәтиҗәгә килгән кара елан корбаны Мария Самарина (фамилиясе үзгәртелгән). Ул бер атнадан артык Казанның 7нче хастаханәсенең токсикология бүлегендә дәвалана. Мария хастаханәдән «Интертат» хәбәрчесенә үзе дучар булган вакыйга хакында сөйләде.

Эссе җәй нәрсәсе белән куркыныч? Челләләр килде исә, яр буйларында бала-чага шаярыша, су коеналар, кәеф-сафа коралар, тик, ни кызганыч, суга батып үлүчеләр турында да хәбәрләр ешрак ишетелә башлый. 9 июль көнне республикада ике бала батып үлде, шуларның берсе — Балык Бистәсе Тулуш авылында биш яшьлек Рамил Сәлахов.

Акча беркайчан җитми инде ул. Җыйсаң — күп, таратсаң — әз дигән кебек, район җитәкчелеге авылларына, бистәләренә дә казнасыннан өлеш чыгарырга тырышадыр да, тик бистәләр ул сумманы һич җиткерә алмый икән. Иң авырткан җир — юллар. Бистәләр тормышы турында «Интертат» газетасы кызыксынды.

Коронавирус котыра башлагач, чиплаштыру сүзе телгә керде. Имеш, вакцинация аша наночиплар кертеләчәк һәм аларга бөтен иң мөһим мәгълүмат теркәлгән була. Чиплаштыру булыр дип уйлыйсызмы? Башланды инде ул! Әлегә бозаулардан. «Татар-информ» хәбәрчесе шушы процессны карап кайтты.

Коронавирус пандемиясе белән бәйле рәвештә, 9 Май — Җиңү бәйрәмендә ил күләмендә массакүләм чаралар, шул исәптән парад та узмый калган иде. Ул бу атнада, 24 июньдә узды.

Мәскәү үрнәгенә ияреп, Татарстан галимнәре дә коронавирустан дәвалауның нәтиҗәле алымы плазма күчерү икәнлеген таныган. Шуңа күрә бүген Covid-19 вирусын авыр кичерүчеләрне тизрәк терелтү өчен, коронавирус михнәтеннән инде котылган кешеләрне плазма бирергә өндиләр. Бу хакта «Татар-информ» агентлыгында сүз барды.

22 июнь – Хәтер һәм кайгы көне. Моннан 79 ел элек, 1941 елның 22 июнендә канкойгыч Бөек Ватан сугышы башлана.

Элмә такталарның хатасыз ике телдә язылуына ничек ирешергә? Еллар узган саен да бу мәсьәләнең һаман телдән төшмәвенә нәрсә сәбәпче? Нәрсә җитешми, проблеманы ничек хәл итеп була? Бу хакта ТР Фәннәр академиясенең Г.Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты директоры Ким Миңнуллин белән әңгәмә кордык.

Бүген ТАССР төзелүгә 100 ел тулды. Шул уңайдан, Дәүләт Советында «Автономияле Татарстан Социалистик Совет республикасы турында» Декретка кул куюның 100 еллыгына багышланган тантаналы утырыш узды. Татарстан АССР төзелүгә 100 ел тулу уңаеннан чыгарылган почта маркасына мөһер сугылды. «Вакыт капсуласы» салынды.

Арча районы Субаш-Аты авылында фаҗига: 22 майга каршы төндә ир-ат белән хатын-кыз, мунчада ис тиеп, вафат булган. 41 яшендә гомере өзелгән Резидә Йосыпованың өч баласы ятим калган. Читтән кайтып кына йөрүче булса да, авылда аны азмы-күпме беләләр. «Бик җайлы, акыллы хатын иде», - дип искә алалар мәрхүмәне.

Татарстан 100 еллыгын билгеләп үтә. 1920 елның 27 маенда ТАССР булдыру турында декретка кул куела. Республиканың беренче җитәкчеләре эшенә нинди сыйфатлар хас булган? Тарих фәннәре кандидаты Айрат Фәйзрахманов шул хакта сөйләде.

Татарстанның кечерәк шәһәрләре, районнарына да ял итү урыннарын ямьләндерүгә чират җитә. Моның өчен бөтенроссия бәйгесендә грант оту мөмкинлеге бар. Хәзер архитекторларның проектлары буенча җәмәгать тыңлаулары уза. Эш төркеме вәкиле, катнаш проектлау буенча белгеч Айрат Фәйзрахманов халыкны активрак булырга өнди.

Бакча үстерүчегә коронавирус ни, башка чир ни — бакча утырту вакыты килеп җиткәч, туктатып була димени аны?! Әнә, мәскәүлеләр дә май бәйрәмнәрендә чыдап тора алмаган: Түбән Новгород өлкәсендәге туган авылларына ашыккан. Җирле халык чир кайнаган җирдән кайтучыларны колач җәеп көтеп тормаган, билгеле.

Лилия Тимергалиеваның (Сәлахетдинова) кичә якты дөньяга аваз салган баласы җиде айлык диярлек срокта туган. Бу хакта «Татар-информ» хәбәрчесенә «Ярдәм» мәчете имам-хатыйбы Илдар хәзрәт Баязитов хәбәр итте.

Яз иртә килде, кыр эшләре бик иртә башланачак дип сөрән салсак та, чәчү барыбер үз вакытына кайткан. Татарстан игенчеләре шул хакта әйтә. Без республикада язгы чәчүнең кайда тизрәк, кайда акрынрак баруын белештек.

Россия буенча Бөек Ватан сугышында Җиңүнең 75 еллыгы бәйрәм ителә. Коронавирус таралу сәбәпле, чаралар гадәттәгечә массакүләм рәвештә уза алмаса да, күңелләргә бәйрәм рухын онлайн форматта күчерергә тырыштылар. Төп тантаналар турыдан-туры транслянцияләнде.

Бөек Ватан сугышының канкойгыч вакыйгаларын, совет сугышчыларының батырлыкларын, кичкән михнәтләрен фронтта хәрби корреспондентлар яктырткан. Шуларның берсе - Татарстан егете, күренекле язучы Афзал Шамов. Аның кызы Әлфия Шамова әтисе турында якты хатирәләре белән уртаклашты.