Ерак Себер якларындагы Омск шәһәрендә бик күп мәртәбәле кунаклар катнашында икенче Халыкара Иртыш буе Сабан туе шаулап-гөрләп узып та китте. Себердә яшәүче милләттәшләребезгә әлеге Сабантуйны ТР Яшел Үзән районы үткәрергә ярдәм итте. Татар халкының матур бәйрәмендә журналистыбыз Юлай Низаев та булып кайтты.

Узган елның май аенда Курган өлкәсенең Эчкен татар авылында (хәзерге атамасы Юлдус – Йолдыз) янгын чыгып, 200дән артык йорт янган иде. «Интертат» журналисты бу төбәк татарларының әлеге көндә яшәеше белән кызыксынды.

Габдулла Тукайга бәйле мәгълүмат, тарихлар Башкортстан татарларыннан еш ишеткән бар. Ә менә «Тукай Башкортстанның хәзерге Чакмагыш районының Аблай авылында булган» дигән тарихи вакыйгага ачыклык кертү максатыннан, доцент, филология фәннәре кандидаты, Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре Рәүф Идрисов белән сөйләшеп алдым.

Бүген, Габдулла Тукай туган көнендә, Казан Кирмәненең гавәми урыннарында Татарстан Рәисе Рөстәм Миңнеханов татар җәмәгатьчелеге белән очрашты. Очрашуда яңгыраган фикерләр, тәкъдимнәр, теләкләрне «Интертат» тәкъдим итә.

Журналист һәм җәмәгать эшлеклесе Римзил Вәлиев җанисәп йомгаклары буенча уй-фикерләре белән бүлешә.

«Татар булуыбыз белән горурланып, үзебезне татар дип әйтсәк иде», — диде шагыйрь.

«Татар-информ» мәгълүмат агентлыгы җанисәп алдыннан читтәге татарлар белән онлайн форматта очрашуларын дәвам итә. Самара шәһәрендә яшәүче милләттәшләребез дә турыдан-туры эфирда төбәктәге татарларның тормышы, мәгариф, мәдәният, дин өлкәләрендәге мәсьәләләре һәм казанышлары турында сөйләде.

Алда — җанисәп. Татарлар халык санын алуга ничек әзерләнә? Милли үзаңны ничек күтәрергә? Татарлар санын югалтмас өчен нишләргә? «Интертат» бу һәм башка сорауларны милләтнең тугры уллары һәм кызларына бирде.

Башкортстанның Октябрьск шәһәре, Миякә, Бишбүләк һәм Ермәкәй районнары имамы Мәүлемҗан хәзрәт Сибгатуллин Татарстан һәм Башкортстан арасындагы бәхәсләргә зур игътибар бирмәскә чакыра.

Татарлар Бурятиядә ничек төпләнеп калган? Андагы татарларны ниләр борчый? Себердә татар телен саклап буламы? Бу һәм башка сорауларга Бурятия Республикасы татарларының милли-мәдәни автономиясе рәисе Саҗидә Баталова җавап бирде.

Башкортстанның Туймазы районы Төмәнәк авылында үткән татар төбәкчеләре форумында башкортлар һәм татарлар арасында ызгыш чыккан. Җәнҗалмы бу, әллә гап-гади аңлашылмаучанлык кынамы? «Интертат» бу мәсьәләгә ачыклык кертергә тырышты.

Пермь краендагы татарлар ни хәлдә? Ни өчен төбәктәге гомуми халык саны кими? Татар авылларын саклар өчен нишләргә? Бу сорауларга «Җанисәпле сөйләшү»нең бүгенге кунагы — Пермь крае татарларының милли-мәдәни автономиясе рәисе Хәлил Фәрвәзетдинов җавап бирде.

Халык санын алуга багышланган «Җанисәпле сөйләшү» проектын дәвам итәбез. Краснодарда татарлар кайчан яши башлаган? Ни өчен Татарстаннан киткән татарлар Краснодарда озак тоткарланмый? Бу һәм башка сорауларга Краснодар краеның «Болгар-К» татар оешмасы рәисе Роман Динисламов җавап бирде.

Башкортстанда татар авылларын саклап калып буламы? Тугандаш ике республиканы нәрсәләр бәйли? Кабер ташлары татар тарихын өйрәнүгә ничек ярдәм итә? Ни өчен татар төбәкчеләре башкортлардан калыша? Бу һәм башка сорауларны тарихчыларга бирдек.

«Җанисәпле сөйләшү» проекты Татарстаннан читтә яшәүче милләттәшләребезне барлауны дәвам итә. Тверь өлкәсендәге татарларның хәле ничек? Аларны нинди проблемалар борчый? Тверь өлкәсе татар милли-мәдәни автономиясе рәисе Марс Ибраһимов белән шул турыда сөйләштек.

Татарлар башка төбәкләрдә дә яши, ләкин Башкортстан — татарлар үз милләтен, телен саклап төпләп яшәгән төбәк ул, ди тарихчы.

Әстерханда нугайлар белән татарлар бергәләшеп ничек яши? Төбәктә татар телен саклау буенча нинди проблемалар бар? Татар дөньясында хатын-кыз нинди роль уйный? Бу сорауларга «Җанисәпле сөйләшү»нең кунагы — Әстерхан өлкәсе татар милли-мәдәни автономиясе рәисе Динара Мәҗитова җавап бирде.

Быел Россиядә җанисәп көтелә. Бу уңайдан без «Җанисәпле сөйләшү» проектын тәкъдим итәбез. Проект кысаларында Россиянең төрле почмакларында гомер итүче милләттәшләребез белән очрашып сөйләшербез, төбәкләрдәге татарларның проблемалары белән уртаклашабыз.