“Мөселман дустым белән сәфәргә чыккач, юлыбызда очраган чиркәүгә тукталырга туры килде. Гыйбадәтханә хуҗасы мөселман икәнебезне белеп, чиркәүдә намаз укырга тәкъдим итте. Чиркәүдә намаз укырга ярыймы? Бу хакта да аңлатып китә алмассызмы икән?”

Соңгы вакытларда ислам дөньясында аһәң-аваз мәсьәләсенә зур әһәмият бирелә башлады. Шул җөмләдән, татар мәчетләрендә дә. Без “моң” дип сөйләгәндә, җыр сәнгатен генә түгел, матур итеп үзебезчә азан әйтү, мөнәҗәтләр башкару, көйләп китап уку гадәтләрен дә күздә тотабыз. Бу җәһәттән, соңгы елларда күркәм генә ярышлар да үткәрелә башлады.

Татарстан башкаласында яшәүче Зөбәрҗәт абыстай Мөхәммәтҗанова – Казанның соңгы ишаны Гарифулла хәзрәт Гайнуллинның кызы. Зөбәрҗәт апага июль аенда 89 яшь тула, быел кабат хаҗ кылырга ниятләп тора. “Өченче тапкыр барам инде. Әнием хаҗия түгел иде, аның өчен кылырмын дип уйлыйм. Беренче тапкыр моннан 20 еллар элек барган идем. Мин укымышлы хатын түгел, 7 класс тәмамладым да, Казанга килеп тегүчелеккә укыдым. Гомер буе ательеда эшләдем: пальто, туннар тектем. 3 бала табып үстердем. Бер балам – кызым гына исән сау” – дип башлады сүзен мөхтәрәм абыстай.

Журналист һөнәре безне нинди язмышлар белән генә очраштырмый... Кемнәрдер күңелдә моңсулык тудыра, ә кайберләре, киресенчә, яшәүгә дәрт өсти, үзләренең табигый иплелеге, зыялылыгы белән хөрмәт уята.

Премия 1958 елның 8 апрелендә ТАССР Мәдәният министрлыгы карары буенча гамәлгә куела.2018 елда Г. Тукай исемендәге дәүләт бүләге гамәлгә ашырылуга 60 ел тула. Ел саен бирелә торган премия сәнгать осталары, бигрәк тә язучыларыбыз арасында зур дәрәҗәгә ия. 1991 елдан лауреатлар исемлеген Татарстан Президенты раслый.

Татарстан Фәннәр академиясенең Ш.Мәрҗани исемендәге Тарих институтында халыкара хезмәттәшлек һәм җәмәгатьчелек белән элемтәләр буенча директор урынбасары, Х.Фәезханов исемендәге Милли мәгариф тарихы һәм теориясе үзәге җитәкчесе, педагогия фәннәре кандидаты Марат Гыйбатдинов кызыклы әңгәмәдәш булып чыкты. Институт эшләгән хезмәтләр турында сөйләгәндә, Марат әфәнде ялкынлана-очкынлана башлый. Үз хезмәтен яратып башкаруы, милләтне хөрмәт итеп эшләве аның һәр адымыннан сизелә.

Татарстанның атказанган сәнгать белгече, шагыйрә, рәссам Розалина Шаһиеваның «Мәңгелек гөлләре» китабы 2017 елда Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләгенә тәкъдим ителде.

“Тукай – ядкарьләрдә” дип исемләнгән ике томлыкта Габдулла Тукайга нисбәтле истәлекләр, мәкаләләр, тәгъзияләр, телеграммалар урын ала. Тукайның бүгенге көнгә кадәр фәнни биографиясе язылмаган, әлеге хезмәт шушы җитезсезлеккә нокта куярга да ярдәм итәр, чөнки биредә объективлык бар, ди галимнәр. Бүгенге көнгә кадәр Тукаебыз турында тулы канлы фильм эшләнмәгән, бала чагын төгәл чагылдырган әдәби әсәрләр язылмаган... “Тукай – ядкарьләрдә” томлыкларына таянып, киләчәктә нәфис фильмнар, мөкәммәл әдәби әсәрләр язылыр, дип өметләник.

Күренекле композитор һәм педагог Әнвәр Шәрәфиев – Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе. Татар музыка сәнгатен әтрафлы колачлап иҗат итүче шәхес. Исемнәре легендага тиң җырчылар, сәнгатькәрләр белән тыгыз иҗади элемтәдә яшәгән ул. Быел ул Татарстанның Г.Тукай премиясенә кандидатлар исемлегенә кертелде.

Архитектор-реставратор, архитектура тарихчысы, Татарстанның атказанган фән эшлеклесе Нияз Халитов - бик күп гыйльми, тарихи эчтәлектәге китаплар авторы. Мәчетләр архитектурасы хакындагы монографияләре быел Г.Тукай премиясенә куелды. Мөгаллимлек эшендә дә хезмәт итә ул: Казан архитектура-төзелеш академиясендә милли мигъмарчылыкка бәйле фәннәрне укыта. Димәк, яшь буынны гүзәллек тудырырга, аны бәяли белергә өйрәтүче мөхтәрәм докторның үз өлкәсендәге мәсьәләләр буенча әйтер сүләре аз түгелдер...

2017 елда мәртәбәле премиягә – республиканың Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләгенә дәгъва кылучы иҗатчылар белән таныштыруны дәвам иттерәбез. Бүгенге кандидатыбыз – Татарстанның халык артисты, «Халыклар дуслыгы» орденлы Татарстан Дәүләт җыр һәм бию ансамбленең иң өлкән солистларыннан берсе, халкыбыз мәхәббәтен казанган җырчы – Шамил Әхмәтҗанов. Аның ансамбльдә милләт илчесе, Татарстанның мәдәни илчесе булып эшләвенә дә быел ярты гасыр икән инде.

Мәдинә Габделхак кызы Маликова – Татарстанның һәм Россиянең атказанган мәдәният хезмәткәре, Татарстан журналистларының Ямашев премиясе лауреаты. Шагыйрь Әхмәт Рәшитнең сөекле җәмәгате. Татар хатын-кызларыннан беренче романчы.

Әдәбият галиме, тәнкыйтьче, язучы һәм остаз Тәлгат Галиуллин Г.Тукай премиясенә 2017 елда дәгъва кылучылар исемлегендә. Күренекле остаз һәм галимнең һәр өлкәгә карата әйтер сүзе бар. Без аңа әдәбиятка, үз иҗатына нисбәтле булган сораулар юлладык.

Журналист Энҗе Шәйхетдинованы күпләребез «Татарстан – Яңа Гасыр» каналы аша белә. Мәдәният темасына алып барган тапшыруларын тамашачы яратып кабул итте. Телевизор экраннарында күренми башлагач, күпләр пошаманга да төште. «Безнең Энҗебез кайда соң?» диючеләр дә аз булмады. Хәзер ул Мәгьлүмати программалар редакциясенең «Хәбәрләр» программасы продюсеры булып эшли.

Бала тәрбияләүнең төрле ысуллары бар. Берәүләр японнарныкын, икенчеләре инглизләрнекен хуп күрә дигәндәй...«Мин үземне бар яктан да туры килгән мөселман хатыны дип санамасам да, балама дини тәрбия бирәсем килә, - дип яза Intertat.ru электрон газетасына Халидә Кашапова.- Җәй көнендә үзебезгә янындагы мәчеткә дә йөртергә исәпләп торам. Улымны ялгызым гына үстерәм. Киләчәктә миһербанлы, тәүфыйклы итеп күрәсем килә. 8 яшьлек бала дин тәртипләрен үзләштерә алырмы икән?»

Әдәбиятка яшь көчләр төркем-төркем булып килә, дип сөйли иде күренекле галимебез Мөхәммәт Мәһдиев. Газинур Морат, Ләбиб Лерон, Ләис Зөлкарнәй, Ркаил Зәйдуллалар – чирек гасыр элек әнә шундый төркемне тәшкил итүчеләр.

Россия гаиләләр таркалу буенча җир шарында алдынгылар рәтендә. Безнең илдә өйләнешүчеләрнең яртысы диярлек аерылыша икән. Инкыйлаптан соң какшаган рухи кыйммәтләр үзен сиздерәме? СССР вакытындагы гаилә иминлеген сакларга тырышып карадылар, ләкин ил таркалгач, адәм баласының рухи халәте икенче - арткы планга күчте.

Бүген киң җәмәгатьчелек Татарстанның Дәүләт киңәшчесе, беренче илбашыбыз Минтимер Шәрип улы Шәймиевнең 80 яшьлек юбилеен билгеләп уза. Татарстанга гына түгел, бөтен татар дөньясына игелекле гамәлләре, киң колачлы проектлары белән танылган ил агабызны ихлас күңелдән тәбриклибез!

Татарстан Рәссамнар берлегенә быел 80 ел тулды. Әлеге күркәм юбилей уңаеннан Сынлы сәнгать музееның Заманча сәнгать галереясында зур күргәзмә дә эшли башлады. Биредә заманча сәнгатьнең барлык чагылышын күрергә мөмкин: графика, скульптура һәм декоратив-гамәли сәнгать әсәрләре урын ала.

Хаҗ – Ислам диненең нигезе. Мөмкинлеге булган мөселманнарга гомерләрендә бер мәртәбә булса да, хаҗ кылу фарыз. Хәзерге вакытта мөэмин бәндәләр исламның изге җирләренә сәфәр кыла. Intertat.ru укучыларыбыз арасында да әлеге темага битараф түгелләр бар...

Адәм балалары гомеренең өчтән бер өлешен йоклап үткәрә. Шулай да, «Йоклап үтә икән лә гомерем», дияргә ашыкмагыз!

Кичә Халыкара театр театр көне булып узды. Күркәм бәйрәмне театрларга бай республикалардан саналган Татарстанда да зурлап билгеләп үттеләр. Әлеге уңайдан газет укучыларыбызга Г.Кариев исемендәге Яшь тамашачы театрының әйдәп баручы артисты Алсу Фәйзуллина (Шәмсетдинова) белән әңгәмә тәкъдим итәбез.

Бу көннәрдә Казанда татарның атаклы улы, шагыйрь Муса Җәлилнең тууына 110 ел тулуга багышланган чаралар оештырылды. Әдип хөрмәтенә халыкара конференция дә узды. Кунакларны Германиядән кадәр үк кабул иттек. Тик, ни хикмәттер, шушы чараларда, хәтта М.Җәлил һәйкәле янында үткән юбилей митингында да шагыйрьнең кызын – Люция Җәлилованы күрмәдек...