2020 елгы җанисәп нәтиҗәләре буенча, татарлар 600 меңгә диярлек кимегән. «Мәдәни җомга» газетасы баш мөхәррире, язучы, Габдулла Тукай премиясе иясе Вахит Имамов җанисәпкә анализ ясады. Тулы мәкаләне «Мәдәни җомга» газетасыннан укый аласыз, «Интертат» шул мәкаләдәге кайбер фикерләрне тәкъдим итә.

Санкт-Петербургның Татар милли-мәдәни автономиясе җитәкчесе Рәис Яркәев татар журналистлары белән очрашуда Питерда ничә татар барлыгы, нинди мәсьәләләр борчыганы һәм аларны хәл итү юллары турында фикере белән уртаклашты.

Бөтендөнья татар конгрессында Милли шураның бюро утырышы булды. Түгәрәк өстәл артында бер төркем татар зыялылары көнүзәк мәсьәләләр – җанисәп нәтиҗәләре, халык санын алуның киләчәккә максат-бурычлары турында фикер алышты. «Интертат» утырыштан репортаж тәкъдим итә.

Мәскәү татарлары «Штабы» лидеры, Татар һәм милли халыклар конгрессы президенты Рөстәм Ямалиев җанисәп нәтиҗәләренә анализ ясый. 2020 елгы җанисәп нәтиҗәләре буенча, татарлар 64670кә кимеп, 84373 калган, бу – 43 процентка кимү дигән сүз.

Журналист һәм җәмәгать эшлеклесе Римзил Вәлиев җанисәп йомгаклары буенча уй-фикерләре белән бүлешә.

Башкортстан һәм Татарстанның халык артисты Фән Вәлиәхмәтов сүзләренчә, Башкортстанда татар булып калу җиңел түгел, чөнки җанисәптә татарларны башкорт дип көчләп яздыралар.

Җанисәп сораулары алдан ук уйланган һәм анкетада язылган.

«Татар булуыбыз белән горурланып, үзебезне татар дип әйтсәк иде», — диде шагыйрь.

Томск шәһәрендә яшәүче милләттәшләребезне нинди проблемалар борчый? Татарстаннан читтә татар телен саклап калып буламы? Бу һәм башка мәсьәләләр турында «Җанисәпле сөйләшү»нең чираттагы кунагы — Томск татарлары милли-мәдәни автономиясе советы әгъзасы Әнвәр Мөдәрисов белән сөйләштек.

Алда — җанисәп. Татарлар халык санын алуга ничек әзерләнә? Милли үзаңны ничек күтәрергә? Татарлар санын югалтмас өчен нишләргә? «Интертат» бу һәм башка сорауларны милләтнең тугры уллары һәм кызларына бирде.

Волгоградтагы элеккеге мәдрәсәне татарларга кире кайтарырлармы? Ни өчен татар телен балалар гына саклап кала ала? Волгоград өлкәсе татар милли-мәдәни автономиясе рәисе Әнвәр Булатов белән «Җанисәпле сөйләшү»дә шул проблемаларны күтәрдек.

«Җанисәпле сөйләшү» проекты Татарстаннан читтә яшәүче милләттәшләребезне барлауны дәвам итә. Тверь өлкәсендәге татарларның хәле ничек? Аларны нинди проблемалар борчый? Тверь өлкәсе татар милли-мәдәни автономиясе рәисе Марс Ибраһимов белән шул турыда сөйләштек.

Башкортстандагы татарлар ничек яшәп ята? Нигә күрше төбәктә татар мәктәпләре кими? Ни өчен Башкортстанда яшәүче татарларны җанисәп вакытында башкорт итеп яздыралар? Бу турыда «Җанисәпле сөйләшү» проекты кунакларыннан сорадык.

Бу сервис милләтне ачыклап кына калмыйча, "төньяҡ-көнбайыш диалекты» мәсьәләсенә дә ачыклык кертә алачак.

Татарлар башка төбәкләрдә дә яши, ләкин Башкортстан — татарлар үз милләтен, телен саклап төпләп яшәгән төбәк ул, ди тарихчы.

Әстерханда нугайлар белән татарлар бергәләшеп ничек яши? Төбәктә татар телен саклау буенча нинди проблемалар бар? Татар дөньясында хатын-кыз нинди роль уйный? Бу сорауларга «Җанисәпле сөйләшү»нең кунагы — Әстерхан өлкәсе татар милли-мәдәни автономиясе рәисе Динара Мәҗитова җавап бирде.

Быел Россиядә җанисәп көтелә. Бу уңайдан без «Җанисәпле сөйләшү» проектын тәкъдим итәбез. Проект кысаларында Россиянең төрле почмакларында гомер итүче милләттәшләребез белән очрашып сөйләшербез, төбәкләрдәге татарларның проблемалары белән уртаклашабыз.

Без тарих фәннәре докторы Дамир Исхаков белән Башкортстанның көнбатышындагы халык турында түгел, башка яклар - Пермь, Чиләбе, Курган өлкәләрендә яшәүче «ысын башкорттар» турында сөйләштек. Тарихчы бу төбәкләрдә төркиләшкән угорлар һәм кайбер сәбәпләр аркасында башкорт дип атала башлаган себер татарлары яши, ди.

2020 елга планлаштырылган җанисәп якынлашкан саен социаль челтәрләрдә дә бу сорауга карата кызык комментарийлар очратырга мөмкин.

«Татарстан – Яңа Гасыр» телеканалында бара торган «Таяну ноктасы» тапшыруында 2020 елда булачак халык исәбен алу турында сөйләштеләр. Сәясәт белгечләре һәм журналистлар: «Җанисәпкә әзерләнергә кирәкме? Татарларның саны күпме булыр? һәркем үз милләтен дөрес билгелиме?» дигән сорауларга җавап эзләде.