Узган атна яллары, Татарстанда рәсми рәвештә булмаса да, бәрәңге алу көннәре булып истә калыр, мөгаен. Көннәре дә сөбхәналла булды, шунлыктан аяклысы да, таяклысы да бакчага чыкты. “Интертат” укучылары арасында кызыклы гына бер сораштыру үткәрде: бәрәңгене кайсы якта ничек алалар?

Абзарыңдагы мал-туарың сәламәт булса гына, күңелең тыныч, йокың тәмле була. Юкка гына авыл халкының ярты бәхете – терлектә димиләр. Мал сәламәтлеге өчен җаваплы ветеринария табиблары – үзләрен шушы һөнәргә фидакарьләрчә багышлаган, мал авыруын тел белән әйтә алмаса да, күзеннән карап аңлаучылар. 31 август – Ветеринария хезмәткәрләре көне. Шул уңайдан, республикадагы биологик ситуация һәм гомумән ветеринария тормышы турында ТР Министрлар Кабинеты карамагындагы Баш ветеринария идарәсе башлыгы урынбасары Айрат Гәрәев белән әңгәмә кордык.

Арча районы Түбән Мәтәскә авылында яшәүче Равил Гәйнетдинов "Русский тяжеловес", “Рус юртагы (русский рысистый)", "Литовский тяжеловес" токымлы авыр йөк атлары асрый. Бүген аның хуҗалыгында 30 баш ат бар. Соңгы вакытта уңган фермер ат итеннән казылык та ясап сата башлаган. Дәүләттән бер тиен дә ярдәм алмыйча, үз көче белән әлеге эшне башлап җибәргән җитештерүче белән “Интертат” хәбәрчесе аралашып кайтты.

Умартачылар өчен дә кызу урак өсте – бал аерту чоры башланды. Быел бал уңышы ничек булган? Моны белер өчен, “Интертат” хәбәрчесе Теләче районы Күкчә авылына Нуриман Сабирҗанов умарталыгына юл тотты.

Комбайнчыларның "эше хутта": кирәк икән, сагышларын җырчылар тарата, хәлләре мөшкелрәк булса, табиблар булыша. Кәттәрәк чит ил комбайнына утырганнары челләдә дә тилмерми: эсселектән кызышкан тәннәрен кондиционер суыта. Яңа Чишмә районында медицина хезмәткәрләренең игенчеләрне үз химаясенә алып, өф-өф итеп торуларын журналистлар да күреп кайтты.

Татарстанда уракка төштеләр. Игенчеләр әйткәнчә, Комбайнчылар әйтмешли, вакытында башларга, вакытында бетерергә кирәк. “Татар-информ” мәгълүмат агентлыгы хәбәрчесе Апас районында урып җыю эшләрен күзәтеп, комбайнчылар белән сөйләшеп кайтты.

Татарстанның көньяк-көнбатыш районнары халкы хафада: биредә “кош гриппы” дигән мәкерле авыру йөри. 17 июль көнне “Республика ветеринария лабораториясе”ндә тикшерелгән беренче үле кош республикага афәт килүен хәбәр итте. Бүген Апас, Кайбыч, Тәтеш, Буа, Кама Тамагы, Чүпрәле, Югары Ослан районнарында карантин.

Татарстанга кабат афәт якынлаша: республиканың биш районында кош-кортларда кош гриппы ачыкланган.

Бу атнада республика массакүләм мәгълүмат чараларында Мөслим районы хакимиятенең, район үзәгендәге Кооператив урамын ямьләндерергә уйлап, халыкта ризасызлык уятуы турында материаллар дөнья күрде. "Татар-информ"га бүген билгеле булганча, мәсьәлә халык теләгәнчә хәл ителгән.

«Питрау үтте – җәй бетте” дигән гыйбарә яши халыкта. 12 июль җәйне кыл урталай бүлә. Питраудан соң көннәр көзгә авыша, кошлар сайраудан туктый. “Питрауга кадәр үлән шифасы – яфракта, Питраудан соң тамырда” диләр. Шуңа күрә, татар һәм керәшен халкы, гомер-гомергә Питрау тирәләрендә мунча себеркесе әзерләгән.

Совет заманындагы райпо системасы җимерелгәч, авыл халкы өчен продукция сату пробелмасы барлыкка килде. Шул сәбәпле, күпләр инде бакчасына бәрәңге утыртудан да туктады. Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгы бу проблеманы хәл итү максатыннан заманча кооперативлар төзергә тели.

Татарстанның авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрының инженерлык һәм техник сәясәт буенча урынбасары Тәлгать Таһирҗанов “Татар-информ”га терлек азыгы әзерләү темплары, комплексларның әзерлеге һәм азык әзерләүгә куелган төп таләпләр турында сөйләде.

“Татар-информ” мәгълүмәт агентлыгында “Татар төбәкара ветеринария лабораториясе” федераль дәүләт бюджет учреждениесе директоры урынбасары Айтуган Мөбәрәков һәм фитосанитар күзәтчелек һәм орлыкның сыйфатына күзәтчелек итү бүлеге башлыгы Альберт Кадыйров белән туры элемтә үтте. Чүп үләннәре, үсемлек авыруларына каршы көрәш чаралары, агулы үләннәр турында сөйләштек.

Көннәр җылыну белән табигатьтә зарарлы корткычлар, бөҗәкләр активлаша. Аларга каршы тору турында “Татар төбәкара ветеринария лабораториясе” дәүләт учреждениесе директоры урынбасары Айтуган Мөбәрәков һәм фитосанитар күзәтчелек һәм орлыкның сыйфатына күзәтчелек итү бүлеге башлыгы Альберт Кадыйров белән сөйләштек. Белгечләр бер сәгать дәвамында сездән килгән сорауларга җавап бирде.

Татарстанда 145 гектар мәйданда һәм 65 зонада үсемлекләрнең авыру очрагы теркәлгән. Бу хакта Россельхознадзорның Татарстан Республикасы буенча идарәсе җитәкчесе урынбасары Ленар Фәттерахманов “Татар-информ" мәгълүмат агентлыгында узган матбугат конференциясендә әйтте.

Чебен-черки һәм бал кортлары эшне күптән башлады инде. Көннәр әзрәк җылытып, кояш чыгуга эшкә керештеләр. Умарта корты кем өчендер дошман булса, кем өчендер ул – акча эшләү юлы. Шуңа күрә көннәрнең матур торуы – умартачының ярты бәхете. Әмма кортларны язмыш кочагына ташлап, мул уңыш алырмын димә. Шуңа күрә умартачыларның “урак өсте” яздан көзгәчә сузыла.

Бәрәңге утыртыр чак җитә бит, җәмәгать. Авылда иң зур эшләрнең берсе ул – бәрәңге утырту. “Йодрык кадәрле, йомры гәүдәле, бигрәк тәмле бәрәңге!” Ни чәчсәң – шуны урырсың дигән гыйбарәне истә тотып, “Татар-информ” хәбәрчесе Татарстан шартларына яраклы бәрәңге сортлары, утырту үзенчәлекләре турында Арча районы Иске йорт авылында яшәүче һәвәскәр бакчачы Хәнәфи Гарәфиевтан сорашты.

Табигать яшеллеккә төренеп килә. Тиздән кыш буе абзарда яткан мал-туар иркенгә, болынга чыгачак. Сөтлебикәләргә генә түгел, аларның хуҗалары өчен дә җаваплы вакыт бу. Терлекләр көтүгә чыккач сөтен ташламасын, маллар сәламәт булсын өчен нәрсәләр эшләргә кирәк? “Татар-информ” хәбәрчесе бу хакта Баш ветеринария идарәсе башлыгы урынбасары Айрат Гәрәев белән сөйләште.

“Алан” – Теләче районындагы алдынгы хуҗалыкларының берсе. Биредә игенчелек, терлекчелек өлкәсендә елдан-ел югары күрсәткечләр теркәлә. Тырышып эшләү нәтиҗәсендә узган ел игенчеләр уртача 46 центнер уңыш алган. Быел тагын да зуррак максатлар билгеләп, тиз арада аларны тормышка ашырырга телиләр. "Татар-информ" хәбәрчесе язгы кыр эшләренең барышы белән танышып кайтты.

1945 елның 9 мае бездән ерагая, шулай да, Җиңүне якынайткан әби-бабаларыбызны искә алу, аларның рухын хөрмәтләү традициясе сүрелми. Теләче районының Шәтке авылында Җиңү көнендә урамга Үлемсез полк чыкты. Шул ук көнне авылда сугыш каһарманнарына обелиск куелды. Обелискны авыл халкы үзара салым акчасына куйдыртты.

Әтнә районының Түбән Шашы авылында яшәүче Фәйзи ага Галиев – аяклы энциклопедия. 93 яшендә булса да, хәтере ачык, сөйләме аңлаешлы һәм тормышындагы һәр мизгелне бүгенгедәй хәтерли ул. Тагын бер сыйфаты – сөйләшергә ярата! Тәмләп, озаклап, сәгатьләр буе сөйли. Хәер, сөйләр сүзе, тормыш багажы да күп шул.

Татарстан Республикасының Премьер-министры урынбасары - Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министры Марат Әхмәтов "Татар-информ" агентлыгына биргән интервьюсында язгы кыр эшләренә әзерлек, сөт бәясе, татар көрәше һәм татар теле турында сөйләде.

Бакчасы булган кешеләрнең "язгы кыр эшләре" башланырга санаулы көннәре калып бара. Инде күбегез орлык ала торгандыр. “Язның бер көне ел туйдыра”, ә көзге уңышның сыйфаты орлыктан тора. Орлык сайлаганда нәрсәләргә игътибар итәргә? Орлыкны кайдан, кемнән алырга? Бу сорауларга Татарстан буенча Россельхознадзор идарәсенең фитосанитар күзәтчелек һәм орлык контроле-бөртек сыйфаты күзәтчелеге бүлеге башлыгы Альберт Кадыйров җавап бирә.

Язның бер көне ел туйдыра, ди халык. Әле уңышны кичә генә җыеп алган кебек. Инде яңа чәчү кампаниясе ишек шакый. Татарстан яңа чәчү сезонына әзерме? Авыл хуҗалыгы министрының үсемлекчелек буенча урынбасары Илдус Габдрахманов “Татар-информ”га биргән әңгәмәсендә шул хакта сөйләде.

Питрәч районы Званка авылындагы “Казан” нәселле ат заводына 1969 елда нигез салынган. Соңгы берничә елда эше тукталып торганнан соң, 2016 елда ул кабат эшли башлады. Директор Марат Гыйльфанов заводны Татарстанда кымыз җитештерүче бердәнбер предприятие дип атады һәм ни өчен республикада ат үрчетергә теләүчеләр аз булуы турында сөйләде.

“Яшьләргә авылда эш юк, шуңа шәһәргә китәләр”, дибез. Ә бит үз бәхетләрен туган җирдә табып, тырыш хезмәт итүчеләр дә юк түгел. Әтнә районы Олы Мәңгәр авылында яшәүче Алмаз Шәрипов үз бәхетен туган җирдә тапкан. Авылда эш юк диючеләргә үзенең хезмәте белән үрнәк күрсәтә ул.

Көннәр озыная, яктыра бара. Ни дисәк тә, урамда яз исе килә. Кояш җылырак карау белән бакчачылар өчен дә җаваплы чор башлана. Барысы да тәрәзә төпләрендә помидор, борыч, башка яшелчәләр, чәчәкләр утырта. Арча районы Айван авылында яшәүче Минхәировлар бүген инде уңыш җыю белән мәшгуль.

Халык телендә "агропарк" дип кенә йөртелүче “Казан” агросәнәгать паркы” акционерлык җәмгыяте оешканга быел май аенда биш ел була. Шул уңайдан паркның генераль директоры Олег Власов журналистлар белән очрашты һәм авыл хуҗалыгы җитештерүчеләренә ярдәм итү тәртибе, үсеш перспективалары турында сөйләде.

Үз авылдашларың куелышында спектакль карау бик күңелле. Андый чакта башкаланың мәшһүр актерлары бер якта торсын. Монда бит синең әниең, туганың, күршең яки хезмәттәшең уйный. Уйный дип әйтү генә бәлки аздыр да әле. Актерлар образга шулкадәр кереп бетә, актер белән әсәр героен аермыйсың да хәтта. Спектакль куелышының төп уңышы да әнә шундадыр ул, мөгаен.

Казанның Константиновка бистәсендә яшәүче Хәлиловлар 8 ел дәвамында орлык, үсен­те, чәчәкләр үстерү, туфрак әзерләү эшләре бе­лән мәшгуль. Озак еллар фермада лаборант булып эшләп алдынгылыкны бирмәгән Лилия ханымның тормышы көтмәгәндә үсемлекләр дөньясы белән бәйләнеп китә.