Татарстанда урак өстенең иң кызган мәле. Уракка керешкәндә яңгыр комачаулаган булса, хәзер игенчеләр, тәүлекнең һәр минутын файдаланып калырга ашыга. Комбайнчыларны кызыксындыру максатыннан Татарстанда "Иң яхшы комбайнчы" бәйгесе башланды. Анда 918 механизатор катнаша.

Кеше туган җиренең туфрагына кендек каны белән бәйләнгән дип яза шагыйрьләр. Шулайдыр. Юкса, картлык көзенә кергәндә җир-су тартуы, туган нигез чакыруы булыр иде микән?

Биектауның “Элита” нәселле эре терлек оешмасында 41нче тапкыр ясалма орлыкландыру операторлының конкурсы узды. Икенче кат зоотехник-селекционерлар - осеменаторлар арасында иң яхшы һөнәр иясен дә ачыкладылар. “Татар-информ” хәбәрчесе катнашучылар белән аралашып, гадәттә мәзәк итеп телгә алынган профессия вәкилләренең конкурсы ничек узуын үз күзләре белән күреп кайтты. 

«Там гора, тут гора, уртасында Кукмара» дигән сүзне һаман кабатлап йөрим әле. Кайсы якка карама - тау тау. Үземне Урал тауларына сәяхәт итеп кайткан кешедәй хис итәм. Аннары тагын Кукмара киез итеге, Кукмара шәле, Кукмара табасы дигән нәрсә дә бар бит әле. Данлыклы Вахит авылы, данлыклы Вахит колхозы турында да ишеткән бар иде. Йөз кат тыңлаганчы, бер тапкыр күрүең яхшы диләр бит. Кукмараның гына түгел, Татарстанның да бренды була алырлык Вахит җирлегендә күргәннәремне язып китәргә булдым.

Кукмара районы “Восток” хуҗалыгында яңа азык эшкәртү проектын башлап җибәргәннәр. Шул рәвешчә, бер сыердан 30 литр сөт савып алалар. “Татар-информ” хәбәрчесе “Восток” хуҗалыгында сенаж әзерләү һәм азык җитештерү эшләре ничек барганын күреп һәм салам белән печән заманы үткәнен күзәтеп кайтты. 

Лениногорск районының Мичурин авылы терлекчесе Роза ханым Гафиятуллина турында “Ферманы саклап калучы”, диләр. Вак хуҗалыкларны берләштерү, үзәкләштерү чорында Мичурин авылы фермасын да ябырга карар кылган булганнар. Ләкин орчык кадәрле генә гәүдәле Роза апаның тынгысызлынып бөтерелүе, барысын да эшкә күтәрүе җитәкчелекне ул уйдан кире кайтырга мәҗбүр иткән.

Авыл кешеснең күңелен ел саен шомландыра торган нәрсә - кош гриппы быел да яный. Кош-кортларыгыз әлеге вирусны эләктермәсен өчен нәрсә эшләргә? "Татар-информ" мәгълүмат агентлыгында белгечләр шул хакта бәян итте. 

Мал табибы Илдус Хатыйпов “Татар-информ”га интервьюсында бүгенге авыл хуҗалыгына анализ бирде, сөтне ничек арттырырга, ничек итеп ашатырга, авылга кадрларны ничек кайтарырга кирәклеге турында сөйләде.

Татарстан Республикасы Премьер-министры урынбасары-Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министры Марат Әхмәтов "Татар-информ" агентлыгына интервьюсында язгы кыр эшләренең торышы турында сөйләде һәм һава торышы шартларына фаразлары белән уртаклашты. Сыерлары аз сөт биргән хуҗалыкларны киләчәктә дә өстерәү кирәкме-юкмы икәнлеге, авыл җирендә торак төзелешен арттыру һәм Габдулла Тукай хакында фикерләре белән уртаклашты.

Авыл яшьләренә ни кирәк? Торак, тәҗрибәле фермерлардан остазлык, авылда өч балалы, пособиегә өмет итә алучы әниләрнең яшен 29 дан 35 кә кадәр арттыру, эш башлаучы фермерларга ярдәм, модульле кош абзарлары... Бүген алар шушыларны сорый. Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министры яшьләр белән эшләү үрнәген күрсәтте, Яшьләр эшләре министры кимчелекләрен танырга мәҗбүр булды.

Календарьдә апрель ае булса да, һава торышы бер дә яз уртасындагы кебек түгел соңгы көннәрдә. Быел яз соңга кала. Басу-болыннарда кар ята, үзәккә үтә торган салкын язгы кыр эшләрен тоткарлый. Үзе белән мең төрле мәшәкать алып килгән язның бер көне ел туйдыра. Шуңа күрә дә башкарылган эшләр уң булсын, һава шартлары уңай килеп, басулардан мул уңыш җыеп алырга язсын. “Уңыш мул булырмы?” дигән сорауга җавап табу максатыннан без Лаеш районының “Хәерби” хуҗалыгының язгы кыр эшләрен карарга киттек.

Авыл хатын-кызлары атнасына 36 сәгать эшләргә хокуклы, тик тора-бара аларга артыграк эшләргә туры килмәгәе. Россия Хезмәт министрлыгы авылда эшләүче хатын-кызларга эш көнен атнага 40 сәгатькә кадәр арттырырга ниятли. Ни өчен икәнен төгәл аңлатучы әлегә юк. Ә сез ничек уйлыйсыз: авыл җирендә эшләүче хатын-кызлар ничә сәгать эшләргә тиеш? Авыл хатын-кызлары бу яңалыкны ничек кабул иткән? “Татар-информ” сораштыру үткәрде. 

Бу атнада илнең 39 төбәгендәге татар авылларыннан 800 дән артык эшмәкәр Казанга VIII Бөтенроссия татар авыллары эшмәкәрләре җыенына килде. Бүген “Корстон” комплексында Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов катнашында җыенның пленар утырышы узды. "Татар-информ"пленар утырышта яңгыраган иң мөһим фикерләрне җиткерә. 

Бизнес белән шөгыльләнергә теләүчеләр үзләренең нинди ярдәмгә хокуклары бар икәнен кайчак үзләре дә белми. Ярдәм программалары шактый, “Лизинг-грант” - шуларның иң киң таралганы. "Татар-информ" 2009 елда гамәлгә кергән бу программадан уңышлы файдаланган эшмәкәрләрнең тәҗрибәләрен өйрәнде.

Шундый заманда яшибез: үзең турында дөньяга җиткерү яки танылу өчен хәзер мөмкинлекләр күп. Мәсәлән, шул ук Интернет. Аның кызык ягы бар: ул танылам дигән максат куймаган кешеләрдән дә йолдыз ясый ала. Кукмара районы Иске Чура авылында яшәүче Василий Иванов шундыйлардан.

Министрлар кабинетында 2018 елның авыл хуҗалыгы нәтиҗәләренә йомгак ясаганда, сөт җитештерүдә түбән күрсәткечләре булган районнар тәнкыйть утына тотылды. Бөгелмә, Мөслим һәм Алабуга районнары ни өчен сөтне аз сауганнары, ә Кукмара һәм Әтнә - югары күрсәткечләрнең сере турында сөйләде. 

Без фермада кул хезмәтеннән башка эш бармый дип уйларга күнеккән. Алай түгел икән. Мисал өчен, Саба районы татар Икшермәсе авылында урнашкан "Мөхәммәтшин" крестьян-фермер хуҗалыгын әйтергә мөмкин. Аларда сыерларны роботлар сава.

Авылда яшәүче яшьләр саны елдан-ел кими. Эш һәм акча юк дип, яшьләр шәһәрләргә күченеп китә. Шул ук вакытта киләчәген авылда күргән яшьләр дә бар. Габдулла Тукай исемендәге Арча педагогика көллиятендә узган “Без бит авыл яшьләре” форумының яшь катнашучылары моны дәлилли. “Интертат” яшь бизнесменнарның иң отышлы проектларын тәкъдим итә.

Татарстан премьер-министры урынбасары-авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министры Марат Әхмәтов “Татар-информ”га интервьюсында быелгы уңышны тыйнак, әмма матур нәтиҗә дип бәяләде һәм алдагы елга фаразлар турында сөйләде.

Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министры урынбасары Нәҗип Хаҗипов терлекчелек тармагына еллык нәтиҗәләр турында сөйләде.

Авыл халкы мал-туар өчен үтә җаваплы чорга керде. Терлекләрнең ничек кышлавы, язга ничек чыгуы хуҗа һәм хуҗабикәнең тәрбиясеннән тора. “Татар-информ” хәбәрчесе Теләче районы баш ветеринары Ирек Нуруллин һәм районның баш эпизоотологы Азат Гаялиев белән малларны кышлату үзенчәлекләре; ашату кагыйдәләре; бозаулыйсы сыерга тәрбия; тәмле, йомшак ит алу өчен бозауларны ничек карарга кирәклеге хакында сөйләште. 

Авыл халкы өчен көз – елга йомгак ясау чоры. Эш белән тагын да эсселәнгән җәй инде артта калды, алда чагыштырмача тыныч кыш көтә. Әмма аңа кадәр әле салымнар түлисе, җир пайлары өчен түләүләрне алып бетерәсе бар. Сер түгел, кайбер хуҗалыклар пай җире өчен үз вакытында түләсә, кайберләре ахырга кадәр суза. ТР Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгының җир һәм милек мөнәсәбәтләре бүлеге башлыгы Александр Дружин белән быелгы пай җире түләүләре, пайчыларның һәм үз җирен аерып эшкәртергә теләгән милекчеләрнең хокуклары турында сөйләштек.

Республикада сарык үрчетү белән шөгыльләнүче фермерлар бармак белән генә санарлык. Элек көтүдә сарыклар авыл урамнарын тутырып кайтса, хәзер күпләр сарык асрауны табышлы кәсепкә кертми. Әмма Арча районы Өчиле авылында гомер итүче Рәшит Фазлыев моның киресен раслый. Бу максатны тормышка ашыру бик зур хезмәт сорый. 

Арча ремонт-механика җитәкчесе Даниял Фәсәхиевка тиздән 67 яшь тула. Лаеклы ялда булуына карамастан, ул гел эштә, бер минут та тик тормый. Әллә табигате белән шундыймы, егетләр кебек йөгереп йөри. Аның көчле энергиясенә шаклар катарсың! Ул башкача булдыра да алмый кебек, чөнки холкы шундый.

Озакламый каз өмәләре башланачак. Ите тәмле булсын өчен, казларга нәрсә ашатырга? Каз түшкәсен тиресе ертылмаслык итеп эшкәртү тәртибе нинди? Каклаган каз күпме вакыттан соң әзер була һәм ничек саклана? Күпләп каз асрау өчен нинди шартлар тудырырга кирәк? Нинди токым яхшырак һәм бәбкә үлемен ничек булдырмаска? Каз асраганда нинди авырлыкларга юлыгырга һәм аларны ничек хәл итәргә мөмкин? “Интертат” редакциясе бу һәм башка сорауларга җавапларны шәхси хуҗалыгында 400дән артык каз үстерүче, Азнакай районы Мәсгут авыл җирлеге башлыгы Эльвир Габдрахмановтан алды.

Авыл хезмәтчәннәре көне алдыннан узучы традицион брифингта Татарстан Республикасы Премьер-министры урынбасары - авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министры Марат Әхмәтов көзге кыр эшләренә нәтиҗә ясады, авыл хуҗалыгы продукциясе бәяләре турында сөйләде, авыл хуҗалыгы ярминкәләре турында хисап тотты һәм үзен борчыган мәсьәләләргә кагылып узды.

Бүген Татарстанның авыл хуҗалыгы хезмәтчәннәре Уңыш бәйрәмен билгеләп үтте. Татарстанның төрле район башлыклары, хезмәт алдынгылары, дәүләт тармагы вәкилләре “Корстон”ның баллар залында 2018 елгы уракка йомгак ясады.

Саба районы Түбән Шытсу авыл җирлеге бөтенроссия күләмендә оештырылган “21 гасыр авылы” конкурсында җиңүчеләр рәтенә кергән иде. “Татар-информ” хәбәрчесе әлеге авылны үз күзләре белән күреп кайтты.

Иренмәгән кеше ничек тә яшәргә тырыша. Табигать Анабыз шулкадәр бай, җаен белгән кеше, акчаны аяк астына үрелеп кенә эшли. Кемдер җиләк җыеп сата, кемдер гөмбә. Ә менә Марий-Эл республикасының Звенигово авылында иван-чәй җыеп, шуннан чәй ясап сатучы гаилә белән танышып кайтты “Татар-информ” хәбәрчесе. Кереме дә ни җитте генә түгел, елына 1 млн сум акча эшләп була ди.

“Татар-информ” быелгы урып-җыю һәм көзге кыр эшләре барышы буенча 12 мөһим фактны туплады.