Г.Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты «Башкортстан татар сөйләшләре: ареал аспектта» дигән китап чыгарды. Китап авторы — лексикология һәм диалектология бүлеге өлкән фәнни хезмәткәре, лингвист Миңнира Булатова укучыларга татар теленең сөйләшләре барлыкка килүен һәм аларның үзенчәлекләрен күрсәтә.

Тау чаңгысында шуар өчен Татарстанда кар җитәрлек яуды. «Интертат» актив ял яратучылар өчен республиканың тау чаңгысы базаларын һәм комплексларын барлап чыкты.

Казан урамнарындагы реклама щитларында танылган татар шәхесләренең туган телгә багышланган канатлы сүзләрен, шигъри юлларын күрергә була. Шәһәрне милли рухтагы билбордлар белән бизәүне Татарстан Республикасы Президенты каршындагы Татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе тәкъдим иткән.

«ТНТ» телеканалындагы «Золото Геленджика» тапшыруында җиңгән татар җырчысы Гөлназ Батталова журналист Назлыгөл Сөнгатовага үзенең кичерешләрен сөйләде. Проектта җиңү аңа 2,3 млн сум акча китергән.

Халык санын алу якынлашкан саен, Башкортстанның төньяк-көнбатышында яшәүче татарларны башкорт дип күрсәтү сәясәте көчәя бара. Татарстан Фәннәр академиясенең Тарих институты галимнәре «Татар-информ» агентлыгында узган матбугат конференциясендә әлеге вәзгыятькә җавап бирергә тырышты.

Казан мэры Илсур Метшин мәктәп директорларын укучыларны тукландыру мәсьәләсе буенча җыйды. Җыелышта проблемалар, яхшы тәҗрибә, киләсе елга бурычлар һәм туклану буенча балалардан сораштыру нәтиҗәсе турында сөйләштеләр. Киңәшмәдә мэр чагыштырмача озын буеның серен дә ачты.

Әстерханда Тукай һәйкәлен вандаллар мәсхәрәләгән. Таш сынга зәңгәр буяу агызганнар, ә сул җилкәсенә һәм күкрәгенә ак төс белән свастика ясаганнар. Өлкә прокуратурасы җинаять эше кузгаткан. «Татар-информ» хәбәрчесе ямьсез күренешнең сәбәбен ачыкларга тырыша.

Мәскәүдәге «Йолдызлар фабрикасы» режиссеры Лина Арифуллина командасы яшь татар башкаручылары белән проект әзерләде. Катнашучылар 13 декабрьдә Филармониядә беренче мәртәбә чыгыш ясаячак. «Яңа йолдыз» бәйгесенең асылын «Татар-информ» хәбәрчесе өйрәнде.

Киләсе яртыеллыкка газета-журналларга язылуның иң кызу чоры башланды. «ТАТМЕДИА» акционерлык җәмгыятенә кергән татар журналлары 2021 елда укучылары өчен нинди кызыклы яңа проектлар тәкъдим итә? «Татар-информ» хәбәрчесе басмаларның мөхәррирләре белән сөйләшеп, яңалыклар белән кызыксынды.

Татарстанлылар өйләрендә республика байрагын саклыймы? Балаларына байрак турында сөйләүче гаиләләр бармы? Бүген Татарстан Республикасы байрагы көне уңаеннан, «Интертат» халыктан сораштыру үткәрде.  

Профессиональ дикторларга бүген ихтыяҗ бармы? Левитан ни өчен татарларга аеруча җылы мөнәсәбәттә булган? 2000нче елларда Язучылар берлегендә нинди хәлләр кайнаган? Бу һәм башка бик күп кызыклы сорауларга татарның күп кырлы шәхесе Фоат Галимуллин сөйләде.

Авылларда тиздән сугым чоры җитә. Бу вакытны күпләр түземсезлек белән көтә. Мал үстерүче турында әйткән дә юк. Хуҗаның яхшы тәрбиясендә экологик чиста ризык ашап үскән бозау итен кышка ботлап алып кую өчен дә мөмкинлек булачак. Авыл халкы терлекне хәзер ничек чала? Ит хәләл булсын өчен нинди шартлар үтәлергә тиеш?

Кыргызстанда 4 октябрьдә узган парламент сайлауларыннан соң башланган протестлар ил Президенты Сооронбай Жээнбековның хакимияттән баш тартуына китерде. Республика белән колониядән азат ителгән Садыр Жапаров хөкүмәте вакытлыча идарә итәчәк. Ни өчен Бишкәктә соңгы 15 ел эчендә халык өченче ил башлыгын эшеннән җибәрә?

Халыклар бердәмлеге көне алдыннан «Татар-информ» агентлыгы хәбәрчесе Татарстанда төрле милләтләрнең үзара ничек яшәвен өйрәнер өчен Кукмара районы Ошторма Юмья авылына сәфәргә барды. Удмуртлар нинди халык һәм татарлар арасында яшәп, удмурт телен саклап калып буламы?

Татарстан мәчетләре имамнары, мөселман уку йортлары укытучылары Казанда җыелып, дини белем һәм тәрбия бирү темасына ачылып сөйләштеләр. Мөселман уку йортлары укытучыларының форумында яңгыраган иң кызыклы фикерләрне тәкъдим итәбез.

Франция президенты Эммануэль Макрон Мөхәммәд пәйгамбәрне мыскыл итеп ясалган карикатураны яклавы һәм илдә «мәгърифәтле ислам» төзергә кирәк дип әйтүе аркасында бөтен ислам дөньясында зур шау-шу куптарды. Әлеге мәсьәләгә карата «Интертат» татар зыялыларының фикерен барлады.

Видеоролик ясау, цифрлы технологияләр кулланып дәрес бирү, махсус программалар ярдәмендә интерактив уеннар төзү — барысы да дөнья стандартлары буенча укытучыларда һәм тәрбиячеләрдә булырга тиешле компетенцияләр. Арча педагогия көллияте Татарстан педагогларын яңа технологияләргә күнектерү өчен остаханәләр булдырган.

Сарман районы Җәлил бистәсендә бер көтү кабан дуңгызының торак пунктында йөрүен видеога төшергәннәр. Кыргый хайваннарны 17 октябрь төнендә күргәннәр. «Татар-информ» агентлыгы экспертлардан: «Кабан дуңгызы кеше өчен никадәр куркыныч?» — дигән сорауга җавап алды.

Пластик шешәләрне аерым чүп савытларына җыеп, экологиягә файда китереп буламы? Халыкны ничек калдыклардан дөрес файдаланырга өйрәтергә? Әлеге мәсьәләләр буенча «Татар-информ» агентлыгында табигатьне саклауга битараф булмаган оешмалар катнашында дискуссия оештырылды. Чарада яңгыраган кызыклы фикерләрне тәкъдим итәбез.

«Идел» журналының әдәби суды яшь иҗатчыларның әсәрләрен тикшерүен дәвам итә. Арча районында Татарстан Язучылар берлеге белән бергә оештырылган процесстан репортаж тәкъдим итәбез.

Россиядә яшәүче халыкларның XXI гасыр башы әдәбиятын ничек тасвирлап була? Милли әдәбиятларның нинди уртак тенденциясе бар? Нинди темалар якын киләчәктә отышлы булачак? Татар китабы йортында Россия күләмендәге «Родная книга» проекты кысаларында узган очрашуда яшь язучылар һәм тәрҗемәчеләр әлеге сорауларга җавап эзләде.

5 октябрь - Россиядә Халыкара укытучылар көне. Бу уңайдан, укытучы һөнәреннән тәм тапкан, Төмән шәһәреннән күченеп, Татарстанның Апас бистәсендә төпләнгән, 45 ел балаларга белем биргән Насыйбуллина Гөлнур Хәйдәровна белән әңгәмә тәкъдим итәбез.

Гомерен милли мәгариф һәм фәнгә багышлаган, туган тел сафлыгын кайгыртып, дистәләрчә китап язган академик Рүзәл Абдуллаҗан улы Йосыпов белән очрашып, милләт өчен актуаль темаларга сөйләштек. Әлеге очрашуда Рүзәл әфәнде тормыш хәтирәләре белән уртаклашты, бүгенге вәзгыять турында кискен фикерләрен белдерде.

Татар халкы бөек шәхесләргә бай. Шундыйларның берсе — 1933 елда Япониягә китеп, Токиода беренче мәчет салдырган, японнарны ислам диненә тарткан, илнең беренче мөфтие буларак тарихка кереп калган Габдрәшит Ибраһимов. Аның тырышлыгы белән ислам Япониядә рәсми дин буларак таныла.

Татарстанда һәм Россиянең башка төбәкләрендә татар теле ничек укытыла? «Иң яхшы татар теле һәм әдәбияты укытучысы» Бөтенроссия бәйгесе финалистларының фикерләрен тәкъдим итәбез.

Физик мөмкинлекләре чикле кешеләр дәүләттән бушлай бирелә торган савыктыру техник чараларының сыйфатыннан ни өчен канәгать түгел? Әлеге сорауга җавапны Россия Социаль иминиятләштерү фондының Татарстан буенча бүлекчәсендә узган түгәрәк өстәл утырышында табарга тырыштылар.

Арча районы Яңа Кырлай авылы 19 сентябрьдә ат яратучыларны матур традициягә әйләнгән «Ат көне» бәйрәменә җыйды. Халыкара дәрәҗәдәге ат чабышларыннан тыш, биредә «Иң үрнәк арба», «Иң тиз йөк ташучы» бәйгеләре, «Аударыш» уены узды.

Шәригать кануннарын бозмыйча, Татарстанда өлешләп фатир алу мөмкинлеге бар дип әйтә экспертлар. Тулырак «Интертат» материалында.

Татарстан халкы Президент сайлый. Электән кабул ителгән гадәт буенча, сайлау бәйрәм дип кабул ителә. Сайлау участокларында бәйрәм рухы хөкем сөрә. Ни өчен шулай? Гомумән, ни өчен республикада сайлаучылар тавыш бирүдә актив катнаша? Без шул хакта сораштык.

Казанның Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге 2нче татар гимназиясе линейкасыннан репортаж.