Илдар Гыйльметдинов, Дәүләт Думасының Милләтләр эше комитеты рәисе, Федераль татар милли-мәдәни автономиясе советы рәисе “Татар-информ” агентлыгына интервьюсында Татарстан мәктәпләрендә татар теле ничек итеп укытылырга тиешлеге хакындагы фикерләре белән уртаклашты.

Моннан бер ел элек “Татар-информ”га интервью биргәндә Татарстанның атказанган артисты Илтөзәр Мөхәммәтгалиев рус теллеләр арасында татар теле укытуга ризасызлык арта баруының безнең файдага булмавы турында ачынып әйткән һәм моның кайчан да булса “тишелеп чыгу” куркынычы турында да кисәткән иде. “Интертат” электрон газетасында Илтөзәр Мөхәммәтгалиев проблеманы ничек хәл итеп булырга мөмкинлеге хакында әйтте.

Эстония башкаласы Таллиннда гомер итүче Фәүзия Һадиуллина, туган ягыннан читтә яшәп, нинди хисләр кичерүен аңлата, үзәк өзгеч җирсүен тасвирлый.

Казан халыкара мөселман киносы фестиваленең тамашачысы кем ул? Ни өчен Казан кинофестивале 13 ел эчендә үзенең затлы тамашачысын әзерли алмады? Фестивальне яктыртуда актив катнашкан "Татар-информ" журналисты Рузилә Мөхәммәтованың бу хакта үз фикер-тәкъдимнәре бар.

Соңгы араларда Мьянма мөселманнарына бәйле хәбәрләр көн үзәгендә. Массакүләм мәгълүмат чаралары, социаль челтәрләрдә рохинджа халкы турында хәбәрләр еш күренә. Әмма, Мьянманың “ябык” дәүләт булуы сәбәпле, мәгълүматлар тулы түгел – социаль челтәрләрдәге фотоларны фейк, ягъни ялган дип тә язалар. “Татар-информ” хәбәрчесе, рохинджа халкы вәкилләренең үзләре белән сөйләшеп, мәсьәләгә ачыклык кертте.

Татарстан Дәүләт Советы делегациясе Кабарда-Балкар һәм Россия халыклары бердәмлегенең 460 еллыгына багышланган тантаналы чараларда катнашты.

“Интертат” электрон газетасында язучы Марат Кәбиров белән интервью басылганнан соң, социаль челтәрләрдә бәхәс купты: язучының фикерләре белән килешүчеләр дә, килешмәүчеләр дә бар. Мәсәлән, Марат Кәбировның “Бер ун-унбиш елдан безнең телдә китап укырлык адәм калмаячак, ә бер йөз илле ел узуга Җирдә яшәүче милләтләр исемлегеннән бөтенләй югалачакбыз” дигән фикеренә карата журналист Нәсим Акмал: “Бу сүзне мин халыкка бетүгә таба бару установкасы бирү дип аңлыйм”, - диде. Ул Марат Кәбиров күтәргән мәсьәләгә карата үз фикерен җиткерде.

Татар әдәбиятында антиутопия жанрындагы әсәрләр бик аз. Аларның иң мәшһүре – Гаяз Исхакыйның “200 елдан соң инкыйраз” әсәре. Анда татарларның XXII гасырда юкка чыгулары сурәтләнә. Марат Кәбировның “Китап” романы антиутопия жанрындагы татар романы. “Интертат” укучыларын шушы китап белән таныштыра.

Уку елы башлана исә һаман шул бер үк проблемалар килеп туа - мәктәп формасы һәм... укытучыга бүләк.

Үз вакытында Язучылар берлеге сәгать 12дә җыелырга дип әйткән дә, аның Казан вакытымы-түгелме икәнен уйлап тормаганнар, Берлин вакытына куйганнар, уйламыйча. Ачыгавызларча килеп чыккан.

"Интертат" электрон газетасына блогында җырчы Фирдүс Тямаев татар телен саклап калуда җырчыларның роле; җырчыларның башка профессияләрдән нәрсәсе белән аерылып торуы; кайбер клуб җитәкчеләренең "җырчылар җилкәсендә" ни рәвешле бизнес ясаулары; мишәрлек темасын бары тик шаярту итеп кенә кабул итәргә кирәклеге турында белдерде.

Республика прокатына "Айсылу" фильмы чыкты. "Татар-информ" журналисты Рузилә Мөхәммәтова чираттагы татар фильмының язмышы турындагы фикерләре белән уртаклаша.

Алабугада яшәүче журналист Ленар Мифтахныкы татарларга фамилияне татарчалаштырып кулланырга киңәш итә. Моның өчен XX гасырда кертелгән, –ов, -ев кушымчаларын безнең йолаларыбыздан төшеп калган -ныкы, -неке кушымчаларына кайтырырга кирәк дип саный. "Интертат" электрон газетасына язмасында ул ни өчен үзенең шушы вариантны сайлавын аңлата.

Бөтендөнья татар конгрессының VI корылтаенда Милли Шура оешты һәм аның составы сайлап куелды. Шураның рәисе вазифаларын башкару Татарстан вице-премьеры Васил Шәйхразыевка йөкләнде."Интертат" Татарстан Республикасы Дәүләт Киңәшчесе Минтимер Шәймиевнең чыгышын тәкъдим итә.

Тарих фәннәре кандидаты, Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре Тәэминә Биктимирова үзенең мәкаләсендә "Татар университеты" исеме белән аталган уку йортының татар халкы өчен әһәмияте турында яза.

Татарстан Республикасы һәм татар халкының башкаласы Казанда бүген Бөтендөнья татар конгрессы съезды башланды. Алтынчы мәртәбә үткәрелүче бу чарага җир шарының төрле почмакларыннан бер меңнән артык делегат килде, алар биредә 6 августка кадәр калып, милли рух, тел, мәдәният, сәяси вәзгыять турында фикер алышачак, милләтнең киләчәге өчен мөһим карарлар кабул итәчәк.

Бүген төн йокламыйча, якын дустым Хәния Фәрхинең миңа әйткән сүзләрен барлап чыктым. Хатирәләр яңарды.

Төркиядә 2016 елгы фетнәнең бер еллыгына багышланган чаралар узды. Вакыйгада катнашкан “Татар-информ” хәбәрчесе, фетнәнең ни өчен милли бәйрәм рәвешенә әйләнүен ачыкларга тырышты.

“Хиҗаблар безнең культурага, татар мәдәниятенә хас түгел, алар аркылы чит ил идеологиясе керә”, дигән фикерләр ишетергә туры килә. Урамда гарәп илләрендәгечә озын күлмәк киеп йөргән хатын-кызларга карата халыкның мөнәсәбәте төрле. “Татар хатын-кызлары алай киенмәгән, болай дөрес түгел”, - ди кемдер. Татар хатын-кызлары калфактан йөрергә тиеш диючеләр дә бар. Кем хаклы? Казанның “Гаилә” мәчете имам-хатыйбы Рөстәм хәзрәт Хәйруллин "Интертат" электрон газетасында шул хактагы фикерләре белән уртаклашты.

Зөя утрау-шәһәренең Успение монастыре Бөтендөнья мирасы исемлегенә кертелде. Ул Россиянең ЮНЕСКО исемлегендәге 29 нчы объекты. Бу шатлыкны уртаклашу йөзеннән “Татар-информ” мәгълүмат агентлыгы генераль директоры Шамил Садыйков Татарстан Республикасының Дәүләт Киңәшчесе, “Татарстан Республикасы тарихи һәм мәдәни истәлекләрен торгызу Республика Фонды”ның Попечительләр Советы Рәисе Минтимер Шәймиев белән әңгәмә корды.

Соңгы вакытта татар мәдәнияте, сәнгать доньясы бер-бер артлы талантлы ул-кызларын югалтып кына тора. Билгеле шәхесләр үлгәннән соң да күз алдында: алар белән саубуллашу дисеңме, җирләү, 3 ен, 40ын үткәрү – барысы да халыкка мәгълүм. Кайвакытта арттырып та җибәрәбез кебек. Болай ук һәрнәрсәне афишалауның доньялыктан киткәннәр өчен файдасы бармы икән?!

Быелгы җил-яңгырга кушылып Казанда футбол давыллары гөрли. Транспорт агымы үзгәрә, аэропорт-вокзал тирәсендә спортчылар, волонтерлар, җанатарлар кайнаша. Телевизорда туп тибү тавышы, меңнәрчә фанатларның кычкыруы ишетелә. Аларның битләргә буяу ягу, чәчләренә канатлар кыстыру, башларына әллә ниләр киеп, ярымкыргый кыяфәт белән шаккатыру... Әле бит бу эшнең башы гына, киләсе елда, футбол буенча дөнья чемпионаты Казанга килгәч, ниләр булыр?

Күптән түгел Казанга килеп киткән Хөсәен Дириоз әңгәмә Төркия һәм Россия арасындагы багланышлар хакында сөйләде, ике ил арасында мөнәсәбәтләр җайлауда "KazanSummit-2017" форумы, шулай ук Татарстан Президенты Рөстәм Миңнехановның ролен һәм әһәмиятен билгеләп үтте.

Җырчылар күп... Саный башласаң санап, тыңлый башласаң тыңлап бетерә торган түгел. Ә иң начары - бик күп җырчыларның җырлаганын тыңлау бер газапка тиң була: ни тавыш, ни моң... Нишләп кенә җырчы исемен күтәреп йөри икән бу кеше дип уйлап куясың.

Болгар Ислам академиясе ачылуның әһәмияте нәрсәдә? Казан белән Мәскәү арасына яңа Шартнамәгә кул куелырмы? Кайсы өлкәдә татар кешесе губернатор булырга тиеш булган? Бу турыда РФ Дәүләт Думасы депутаты, тарихчы Фатих Сибагатуллин Интертат.ру электрон газетасы хәбәрчесенә сөйләде.

ТР Үзәк сайлау комиссиясе рәисе Әгъзам Гобәйдуллин сайлаулар турындагы законга кертелгән соңгы үзгәрешләр хакында сөйләде. Дәүләт Думасы үзгәрешләргә кагылышлы төзәтмәләр пакеты кабул иткән иде, алар Федерация Советы һәм ил Президенты хуплаганнан соң үз көченә керәчәк. Әгъзам Гобәйдуллин әлеге төзәтмәләрне кабул иткән очракта гражданнарны нинди үзгәрешләр көтүе хакында бәян итте.

2016 елның азагында Татарстан җитәкчелеге ЮНЕСКОның материаль булмаган байлыклары исемлегенә Сабан туен кертү мөмкинлеге каралган иде. Бөтендөнья татар яшьләре форумы рәисе Тәбрис Яруллин татар халкының бу бәйрәмен исемлеккә кертүнең нинди нәтиҗәләргә китерәчәге турында уйлана.

Татарстанның икесе ике милләттән булган ике бөек композиторның юбилей кичәләрен бер симфоник концерт итеп берләштерелү идеясе татар җәмәгатьчелегендә шактый аптырау тудырды.

Татарстан Республикасының Дәүләт Киңәшчесе, “Яңарыш” Республика Фондының Попечительләр Советы Рәисе Минтимер Шәймиевнең “Татар-информ” мәгълүмат агентлыгы генераль директоры Шамил Садыйков белән әңгәмәсен тәкъдим итәбез.

Татарның уй-фикерләү дәрәҗәсе башка милләт кешеләренекеннән аерыла, менталитеты башка микән әллә ул? Intertat.ru битләрендә “Муса белән Артур кирәк: татар көрәше үсештәме?”, “Татар көрәшен таныту кемгә кирәк?” исеме астындагы күзәтү-язмалар басылып чыкканнан соң әлеге сорау күңелгә тынгылык бирми. Рус телендәге спорт матбугат чараларын гына күрегез: көн саен кайсы да булса команданы, клубны, йә булмаса спортчыны сүгәләр. Аңа карап берсенең дә укасы коелмый – ник яздың, диючеләр юк. Ә бездә!.. Шундый уйлар мине көрәш үсеше өчен кирәк булган тагын бер тәкъдим – көрәшчеләр рейтигын булдыру мәсьәләсен күтәреп чыгарга этәрде.