Бу язмада мин иң маҗаралы һәм мавыктыргыч Коръән кыйссаларының берсе турында - Йосыф галәйһиссәлам турында бәян итәм. Аны үзенең бертуган көнче абыйлары коега ташлый. Аннары вакыйгалар ничек дәвам итә соң?

Казанның Галиев мәчетендә Дин галимнәре шәригать кануннарына туры килерлек гаилә нинди булырга тиешлеген аңлатты. Мәһәр күләменә килеп җиткәч, уртак фикергә килә алмадылар. Казый мәһәр суммасы зур булырга тиеш дисә, хатын-кызлар егетләрне кызганды.

Без аны Шамил хәзрәт Аляутдиновның тормыш иптәше буларак беләбез. Ул – Мәскәүдә яшәүче татар кызы. Моңа өстәп ул – 5 бала әнисе дә. Зилә ханым Аляутдинова "Татар-информ"га эксклюзив интервью бирде.

Бабай әйтә: “Хәзерге яшьләр яклау эзли. Яшьләр дин белән кызыксына, мавыга... Ә менә минем үземнең, өлкән кеше буларак, дингә кайтуым икенче төрлерәк, үткәннәр турында уйлану рәвешендә бара, чөнки, олыгая барган саен, тормыш мәгънәсе турында күбрәк уйланасың бит. Нормаль кеше иртәме, соңмы дингә килә. Ул аңа килми кала алмый...”

2017 елның сентябрендә Болгар ислам академиясенә беренче тапкыр магистрантлар һәм докторантлар кабул иттеләр. Федераль проектка әверелгән әлеге эшчәнлек үз илебездәге дин галимнәре мәктәбен Татарстанда торгызу максаты белән гамәлгә ашырыла. Югары уку йорты эшли башлаганнан соң, ярты ел узгач, күпмедер дәрәҗәдә йомгаклар һәм киләчәккә планнар турында “Татар-информ”га Болгар ислам академиясе ректоры Рәфыйк Мөхәммәтшин сөйләде.

Ислам дине һәр эш һәм гамәлне Аллаһ исеме белән башларга өйрәтә. Шул очракта Аның ярдәменә һәм саклавына өмет бар. Тормышның иң зур зиннәтләре - балаларыбызны да бәла-казалардан, чирдән, күз тиюдән саклау өчен без, мөселманнар, Коръән сүрәләренә һәм Пәйгамбәребез салләллаһу гә­ләйһи вә сәлләм өйрәтеп калдырган догаларга мөрәҗәгать итәбез.

Коръән ул – гади генә китап түгел, ул вакытлар узуга бәйле булмаган һәм барлык мөселманнар тарафыннан яратылып укыла торган әсәр. Ул һәр укучысының шәхесен формалаштыра һәм аның рухи дәрәҗәсен күтәрә. Әмма Кәлам шәрифтә сөйләнгән күпсандагы вакыйгаларның мәгънәләренә төшенү, аларны сиземләү һәм аңлау сәләте һәр кешегә дә бирелми. Шуңа күрә, мин әлеге китап буенча үземнең белемнәремне уртаклашырга телим, ә яхшылык һәм яманлык, дөреслек һәм ялган арасындагы каршылыклар турында мавыктыргыч һәм гыйбрәтле хикәятләр анда бихисап.

Мөселман кешесен кайда барса да борчый торган берничә сорау бар: намаз вакыты кермәдеме икән? кайда намаз укырга? бу ризык хәләлме икән? Бу сорауларга хәзер смартфон җавап бирә.

Казанның Вахитов һәм Идел буе районнары имам-мөхтәсибе Йосыф хәзрәт Дәүләтшин белән җәннәт һәм җәһәннәмгә кагылышлы кайбер мәсьәләләргә тукталырбыз. Кемнәр өчен җәһәннәм мәңгелек? Кыямәт көнендә Аллаһ каршына кешенең җаны да, тәне дә бергә чыгачакмы? Җәннәткә кергән кешене Аллаһ Тәгалә нинди нигъмәтләр белән шатландырачак?

Коръән - Аллаһы Тәгалә тарафыннан җибәрелгән иң соңгы Изге Китап. Коръәннең хәзерге татар телендәге тәфсире бер томда 2018 елда дөнья күрәчәк, дип фаразлана. Татарстан Диния нәзарәте Коръән тәфсирен Татарстан мөфтиенең беренче урынбасары Рөстәм хәзрәт Вәлиуллин белән оештырган әңгәмәдә әлеге изге эшнең барышы турында сөйләштек.

Бу сорауга төрле дин әһелләре төрлечә җавап бирә. Әүвәл заманнарның дин белгечләре, әлеге мәсьәлә уңаеннан, үз фикерләрен бәян итеп калдырган. Р.Фәхретдин, Ш.Мәрҗани, Г.Баязитов, Һ.Килдебәков хезмәтләрендә диндә музыкага уңай мөнәсәбәт чагылыш тапса да, гади халык арасында, нишләптер, музыкага мөнәсәбәт уңай булмаган. Кубыз уйнаган яшь кызларны башын баганага бәреп үтергән чаклар булганы да мәгълүм.

Татарстан Диния нәзарәте Аллаһ сүзен халыкка фильм аша да җиткерерә тели. Бу турыда Татарстан мөселманнары Диния нәзарәтенең дәгъвәт бүлеге җитәкчесе, Апанай мәчете имам-хатыйбы, тарих фәннәре кандидаты Нияз хәзрәт Сабиров үз фикерләрен җиткерде. Мәүлид аеның фазыйләтләре, аны үткәрү тарихы һәм, гомумән, Татарстан мөселманнары Диния нәзарәтенең игелекле гамәлләре хакында да сөйләде.

Казандагы Изге Ана Тихвин чиркәве рухание, богословие кандидаты, Татарстан Республикасының бөтен керәшен чиркәүләре благочинные, Изге Макарий ордены кавалеры, Татарстанның “Фидакарь хезмәт өчен” медале иясе, протоиерей Павел Павлов - республикада гына түгел, Россия киңлекләрендә дә шактый билгеле дин әһеле. Ул - Казанда татар телендә гыйбадәт кылына торган бердән-бер һәм бай тарихлы Тихвин чиркәвенең дин башлыгы. Керәшеннәр аны: “Безне берләштерүче, керәшеннәргә иман юлы күрсәтүчебез”, - дип югары бәяли.

Изге­ Рабигүл әүвәл (мәүлид­) ае башланды. Бу айда дөньяга сөекле Пәйгамбәребез, Аллаһның хәбибе – яраткан колы Мөхәммәд салләллаһу гә­ләйһи вә сәлләм туган. Шуңа да бу көннәрне мөселман өммәте дулкынлану белән каршы ала, мәҗлесләр үткәрә, салаватлар әйтә. Шул ук вакытта, арабызда Мәүлид көнен аерып билгеләп үтәргә ярамый, бу дингә яңалык кертү, дип исәпләүчеләр дә бар.

Бу атнада Казанда үткән “Мөселман лидеры мәктәбе”ндә психологлар Ирек Мукиев белән Гөлназ Әхмәтҗанова ныклы гаилә корырга теләүчеләргә кызыклы лекцияләр укыды. Лекцияләрдә яңгыраган фикерләр "Интертат" электрон газетасын укучыларга да файдалы булыр дип уйлыйбыз.

Казанда беренче тапкыр мөселман хатын-кызлары өчен хәләл ярминкә узды. Бу ярминкә балигъ булган бер генә ир-ат заты булмавы һәм тәкъдим ителгән продукциянең эксклюзив булуы белән үзенчәлекле иде.

Ахырзаман җиткәнен ничек белергә? Аның галәмәтләре нинди? Кеше тормышында нинди үзгәрешләр була? Коръәндә һәм хәдисләрдә ахырзаман турында ниләр әйтелә? Бу хакта “Татар-информ” хәбәрчеләренә Казанның Вахитов һәм Идел буе районнары имам-мөхтәсибе Йосыф хәзрәт Дәүләтшин сөйләде.

Мәскәү татарларының "Штаб" оешмасы Мәскәү мөфтияте белән берлектә "Беренче намаз" дип аталган чираттагы акция уздырды. Чараның максаты - яшьләрне татар халкының рухи кыйммәтләре белән таныштыру. Акциядә катнашучылар диннең телне саклау сәләте барлыгына басым ясый.

Соңгы арада җәмгыятебездә туган тел турында күп бәхәсләр купты. Нәрсә ул туган тел: ана телеме әллә кешенең фикерли торган телеме? Кызганыч ки, рус телле татарларның байтагы өчен соңгысы кулайрак күренә. Гәрчә туган телне киләсе буынга тапшыру һәркемнең изге бурычы булып саналса да. Алар, бәлки, әнә шулай итеп үз өсләреннән әлеге йөкне төшермәкче булалардыр.

Илебездә билгелəп үтелə торган дәүләт бәйрәме – Халыклар бердәмлеге көне якынлаша. Бу бәйрәмнең тарихи тамырлары 1612 елгы вакыйгаларга барып тоташа: төрле милләт һәм дин вәкилләре берләшеп, Россияне дошман кулыннан азат итеп, тынычлыкка ирешәләр. Җиңүгә ирешүчеләр арасында газиз мөселман бабаларыбыз да булган.

“Туган телем үзем өчен, башка тел көнем өчен”,- ди халык. Мөселманнар белән аралашкан һәркем аларның сөйләмендә гарәп теленнән алынган гыйбәрәләр еш яңгыравына игътибар итә. Ул сүзләр нәрсәне аңлата, гомумән, аларны кайчан кулланырга ярый?

Соңгы вакытта кайбер дин кардәшләребезнең туган телебезгә карата битарафлыгы аеруча ачык күренә: имеш, татар телен белү нәрсәгә кирәк. Туган телебезгә шундый мөнәсәбәт бай тарихыбызны, тамырларыбызны, рухи мирасыбызны белмәүдән килә.

Бөек татар мәгърифәтчесе Шиһабетдин Мәрҗани әйткән: “Өч төрле әйбер диндә булмаса да, динне саклый. Алар: милли тел, милли кием һәм милли гореф”. XIX йөз ахырында яшәгән һәм иҗат иткән галимебез әлеге сүзләрнең XXI гасыр башында көн кадагына сугар дип уйлаганмы икән? Ничек кенә булмасын, бүген ислам, татар халкының иң хәтәр чакларындагы кебек үк, янә татар теле сагына чыгарга мәҗбүр.

Татарстанның Баш казые Җәлил хәзрәт Фазлыев сүзләренчә, дин тотучы ирләр генә "талак" сүзенең мәгънәсен аңлый. Шуңа күрә "ялгышлык белән, ашыгып" талак әйтә, ягъни кызулык белән аерылыша.

Мәхәббәт – Аллаһы Тәгаләнең кешеләргә җибәргән иң зур бүләге ул. Күңелләребезне әлеге хис белән тутырып, Ул безне үзенә тагын да якынайта. Аллаһы Тәгаләнең рәхим-шәфкате белән, кеше бу дөньяга яратырга һәм яратылырга дип килә. Мәхәббәт утында янмый торып, чын тормышны танып белү мөмкин түгел. Шуңа күрә Аллаһы Тәгалә хакына яратыгыз.

Мөселман хатын-кызлары эшмәкәрлек өлкәсендә уңышка ирешә аламы? Бизнес-леди образы нинди ул? Казанда мөселман хатын-кызлары өчен оештырылган “Иртәнге бизнес чәй”дә әнә шул хакта сөйләштеләр.

Тормыш катлаулы. Еш кына без шундый четерекле сораулар алдында калабыз, ничек эшләсәк яхшырак булыр икән дип икеләнәбез. Кабул ителгән карардан күп нәрсә тора икән, Аллаһ Тәгаләдән ярдәм сорау – мөсеманнар өчен гадәти хәл. Гаилә кору, эш эзләү, сәяхәткә кузгалу, өй яки машина сатып алу һ.б. шуның ише мөһим адымнар ясаганда без Истихара намазын укысак, эшебезнең нәтиҗәсе хәерле буласына өметләнә алабыз.

Сөекле Пәйгамбәребез Мөхәммәднең (с.г.в.с.) бер догасында мәхәббәткә дан җырлана: «Әй, Ходаем! Үзеңнең һәм Сине яраткан башка кешеләрнең мәхәббәтеннән ташлама». Мәхәббәт ислам кыйммәтләре системасында аерым урынны били: ул Аллаһы Тәгаләгә карата хөрмәт билгесе булып тора. Аллаһы Тәгалә һәм Аның Пәйгамбәренә (с.г.с.) булган мәхәббәт һәр мөселман кешесенең күңелендә яши. Аллаһы Тәгалә безнең күңелләребезгә әти-әниебез һәм балаларыбызны, тормыш иптәшебез һәм дусларыбызны, дөньяны, яшьлекне, бөтен матур әйберләрне ярату хисен салып калдырган. Нинди генә ярату булмасын, әгәр Аллаһы Тәгалә хакына икән - ул мәңгелек.

Хәзер муллык заманында яшибез. Мал-мөлкәт, өй тулы җиһаз, шкаф тулы кием-салым. Тик бер нәрсә дә мәңгелек булмаган кебек, адәм баласы да бер көн, бар байлыгын калдырып, җир йөзеннән китә. Аның гомер буе җыйган малы, әйберләре - барысы да өелеп кала.

Кешеләр гасырлар дәвамында мәхәббәт турында язса да, әлеге серле феномен тирәсендә кайнар бәхәсләр әле дә тынмый. Психологлар, шагыйрь һәм язучылар, физиологлар, фәлсәфәчеләр һәм кеше рухының башка инженерлары мәхәббәткә билгеләмә бирергә тырыша. Кайберләре бер-берсен тулыландыра, ә еш кына аларның фикерләре тамырдан аерылып тора. Мин дә Аллаһы Тәгалә тарафыннан кешегә бирелгән иң зур бүләк – ярату серен ачарга омтылыш ясап карарга булдым. Әйдәгез, мәхәббәт турында сөйләшик әле. Мөселманнарга хас, мәңгелек ярату хакында...