Без аны Шамил хәзрәт Аляутдиновның тормыш иптәше буларак беләбез. Ул – Мәскәүдә яшәүче татар кызы. Моңа өстәп ул – 5 бала әнисе дә. Зилә ханым Аляутдинова "Татар-информ"га эксклюзив интервью бирде.

Ислам дине һәр эш һәм гамәлне Аллаһ исеме белән башларга өйрәтә. Шул очракта Аның ярдәменә һәм саклавына өмет бар. Тормышның иң зур зиннәтләре - балаларыбызны да бәла-казалардан, чирдән, күз тиюдән саклау өчен без, мөселманнар, Коръән сүрәләренә һәм Пәйгамбәребез салләллаһу гә­ләйһи вә сәлләм өйрәтеп калдырган догаларга мөрәҗәгать итәбез.

Эх, бу тешнең сызлаулары! Электән әби-бабаларыбыз бик ачуны чыгарган кешегә "Тешең сызласын!" - дип әйтә торган булган. Юкка түгел бит! Үзәкләргә үтеп, тәннең бөтен күзәнәкләренә төшеп, “кирәкне биреп” җәфалый ул теш сызлавы. Табибка барып җиткәнче ничек авыртуны басып торырга, иртәнгә кадәр ничек чыдарга дигән сорау һәркемне борчырга мөмкин. Бу өлкәдә 40 еллык эш тәҗрибәсе булган теш табибы Максут Хабибрахмановтан файдалы киңәшләрен укыгыз.

Россиянең иң олы яшьтәге кешесе, 122 яшен тутырырга әзерләнүче Аппаз Илиев турында күптән түгел телефильм күрсәтелде. Аны караган кеше битараф калмагандыр - Аппаз аганың язмышы тулы гыйбрәт икән бит! "Интертат" укучыларына да файдалы булыр дип, шушы фильмдагы мәгълүматларга нигезләнеп, Аппаз ага турында язма әзерләдек.

Халык телендә аны “Әлхәм” дип йөртәләр. Коръәннең үзәге саналучы – “Фатиха” сүрәсе турында сүз. «Фатиха» сүрәсе — Коръәни Кәримнең беренче сүрәсе, аннан башка намаз уку дөрес түгел.

Мөселман кешесен кайда барса да борчый торган берничә сорау бар: намаз вакыты кермәдеме икән? кайда намаз укырга? бу ризык хәләлме икән? Бу сорауларга хәзер смартфон җавап бирә.

Әти белән әнине иң куркытканы шул булды: балалар тугач, килен аларны ничек тәрбияләр икән? Дини тәрбия күбрәк әни кешедән килә бит, үз ягына тартмасмы, нәсел дәвамчылары Ислам динен куәтләүчеләр була алырмы? Сораулар, сораулар...

“Эт өрә тора, бүре йөри тора”, - диләрме әле? Туган телне саклап калырга тырышкан татар зыялылары заман сулышын тоеп эш итә. Алар Telegram мессенджерында милли җанлылылар өчен менә дигән файдалы каналлар булдырган. Әлеге каналларга күзәтү тәкъдим итәбез.

Изге­ Рабигүл әүвәл (мәүлид­) ае башланды. Бу айда дөньяга сөекле Пәйгамбәребез, Аллаһның хәбибе – яраткан колы Мөхәммәд салләллаһу гә­ләйһи вә сәлләм туган. Шуңа да бу көннәрне мөселман өммәте дулкынлану белән каршы ала, мәҗлесләр үткәрә, салаватлар әйтә. Шул ук вакытта, арабызда Мәүлид көнен аерып билгеләп үтәргә ярамый, бу дингә яңалык кертү, дип исәпләүчеләр дә бар.

4 ноябрь, шимбә киче. Мәскәүнең “Космос” концертлар залына керү юлында зур чират. Биредә халык җырчысы Хәния Фәрхи-Биктаһированы искә алу чарасы уза. Тамашачыларны аралый-аралый эчкә узам. Ниятем - чара башланганчы халык белән, артистлар белән сөйләшеп алу.

Бу сорау һәр дәвердә каршылыклы фикерләр тудырган. “Әлбәттә, - дияр кайнаналар. - Без килен булган чакта, кайнаналарыбыздан иртәрәк торып, барлык эшләрне бетереп куя идек, самоварны кайнатырга куйгач кына, аларны уята идек”. “Хәзер тормышлар үзгәрде. Безнең кайнана белән торасы килми”, - дияр замана киленнәренең күбесе. “Әти-әни малай үстергән икән, аңа үз тормышын корырга булышырга, фатир алып бирергә ярдәм итәргә тиеш”, - диде миңа бер танышым. Ничек булып чыга инде бу: син тиеш тә, мин тиеш, ахыр чиктә кем тиеш соң?

“Туган телем үзем өчен, башка тел көнем өчен”,- ди халык. Мөселманнар белән аралашкан һәркем аларның сөйләмендә гарәп теленнән алынган гыйбәрәләр еш яңгыравына игътибар итә. Ул сүзләр нәрсәне аңлата, гомумән, аларны кайчан кулланырга ярый?

Тормыш катлаулы. Еш кына без шундый четерекле сораулар алдында калабыз, ничек эшләсәк яхшырак булыр икән дип икеләнәбез. Кабул ителгән карардан күп нәрсә тора икән, Аллаһ Тәгаләдән ярдәм сорау – мөсеманнар өчен гадәти хәл. Гаилә кору, эш эзләү, сәяхәткә кузгалу, өй яки машина сатып алу һ.б. шуның ише мөһим адымнар ясаганда без Истихара намазын укысак, эшебезнең нәтиҗәсе хәерле буласына өметләнә алабыз.

Хәзер муллык заманында яшибез. Мал-мөлкәт, өй тулы җиһаз, шкаф тулы кием-салым. Тик бер нәрсә дә мәңгелек булмаган кебек, адәм баласы да бер көн, бар байлыгын калдырып, җир йөзеннән китә. Аның гомер буе җыйган малы, әйберләре - барысы да өелеп кала.

Ислам динендә гаиләгә, аның бәхетле булуына зур әһәмият бирелә. Бу хакта Аллаһ Тәгаләнең сүзләре һәм пәйгамбәребез с.г.в.нең күпсанлы хәдисләре бар. Тирә-юньдә кызлар-егетләр вакытлы никахны мактаганда, шул рәвешле яшәп “үрнәк” күрсәткәндә, ни өчен динебездә никахлашу мәҗбүри, ни өчен таләпләр катгый куелган дигән сорау бирүчеләр дә бар.

“Финик агачы” сүзтезмәсе Коръәндә башка җимешле агачларга караганда ешрак кулланыла - 20 тапкырдан артыграк. Бу җимеш җәннәттә тәкъдим ителәчәк бер нигъмәт итеп сүрәтләнә. Шул сәбәпле, күпләр аны Ислам һәм мөселман төшенчәләре белән бәйләп карый. Чынлыкта да бу мөселманнар өчен генә файдалы җимешме? Финик җимеше турында сез моңарчы белмәгән хәбәрләрне бүген шушы язмада сөйләрбез.

Мөхәррәм аеның беренче көне җитү белән һиҗри исәп буенча 1439 ел башлана. 21 сентябрь изге мөхәррәм аеның беренче көне. Яңа ел башы, бу олуг айны олыларга теләгән мөселман кардәшләребезгә аның хикмәтләрен, фазыйләтләрен искә төшерү урынлы булыр.

Ислам диненең 5 нче баганасы булган Хаҗ гамәлен әле күптән түгел генә үтәп кайтучыларның күңел кичерешләре, тәэсирләре яңа. Бу очракны кулдан ычкындырмыйм диеп, ашыга-ашыга әзерләдем бу язмамны. Күбесенең зур юлдан соң сәламәтлеге бераз какшап торган мәле. Шулай да, вакыт табып, канатланып, сөенеп искә алды алар узган көннәрен. Күңелләр дә тулып ташыды, күзләр дә яшьләнде... Рәхмәт сезгә, хаҗилар, хыялда гына булса да безне үзегез белән бергә алган өчен!

«Урынсызга ант иткәннең 60 тамыры корыр”,- ди халык. Шулай булса да, “Валлаһи”, “Билләһи”, “Ипи тотып ант итәм”, “Коръән белән ант итәм”, - дигән сүзләр көндәлек тормышта еш ишетелә. Үз сүзенең дөреслеген раслар өчен кеше шушындый олы нәрсәләр белән ант итә. Болай эшләргә ярыймы? Антны әйтергә була, аны төгәл үтәргә дә кирәк бит. Үти алмасаң яки онытсаң,нишләргә?

Телефонга яңа хәбәр килгәч, дуслар ни яза дип кызыксынып укый гына башлыйсың, чираттагы “бәхет хаты” булып чыга. Сезнең дә танышларыгыз даими рәвештә шундый хатлар юллап торырга яратучылар бардыр. Йә гафу үтенеп язалар, бу хатны башкаларга җибәрмәсәң бәхетсезлек килә дип куркыталар, ярдәм сорыйлар, яки бөтенләй мәгънәсезгә шаярталар.

Бу дөньяда һәммәбез укучы, белем алуыбыз бер минутка да тукталмый. Әлбәттә, Белем көнендә кемне дә булса котларга, изге теләкләрен җиткерергә теләмәгән кеше юктыр. "Интертат" электрон газетасы котлаулар тупланмасын тәкъдим итә.

Уку елы башлана исә һаман шул бер үк проблемалар килеп туа - мәктәп формасы һәм... укытучыга бүләк.

23 август – Ислам календаре буенча зөлхиҗҗә ае башланган көн. Зөлхиҗҗә – хаҗ ае, сугышлар һәм һәртөрле кан коюлар тыелган 4 изге айның берсе.

Аның белән сөйләшеп утырганда адәм баласында булган ихтыяр көченә, яшәү дәртенә карап сокланасың. Тормышында сынаулары күп булса да, кешедә менә шушы сыйфат булганда, ул барыбер җиңеп чыга, югалмый. Ахыр чиктә, үткән юлына карап үзе дә шакката икән.

Корбан чалу – кешеләр өчен Аллаһ тарафыннан билгеләнгән, пәйгамбәрләр кылган һәм мөселманнарга кушып калдырылган изге гыйбадәтләрнең берсе.

Кайчандыр әти-әнисе акчасына карап утырмас өчен чәчтарашчы һөнәрен үзләштергән, ә бүген инде үз эшенең остасы булган Алинә Мөлекова чәчләрне тәрбияләү серләре белән уртаклаша.

Табигатькә чыгып ял итү – пикниклар сезоны башланды. Гадәткә кергән шашлык, уха, бәрәңгедән тыш тагын ниләр әзерләргә була?

Эштә җитәкченең ялга китәргә рөхсәт бирүе була, башта мең төрле сорау туа: кайда, ничек ял итәргә?

Кул белән эшләсәң күпме вакыт кирәк бит! Cөлгеләр чигү мәктәп программасына кертсәләр, кияүгә чыгасы кызның бирнә сөлгесе әзер булып торса, бу әйбәт кенә. Кыз бала йолаларны да аңлап үсә, чигәргә дә өйрәнә.

Җәйге чорның шунысы рәхәт – ял вакытында әллә кайларга барып, яңа җирләр күреп кайтырга була.