Камал театрында сезонның икенче премьерасын да иң "продуктив" татар драматургы һәм режиссеры Илгиз Зәйниев чыгарды.

Яңа Ел бәйрәме якынлашып килә һәм алда безне бер атна ял көннәре көтә. Ялларын Казанда уздырган татар җанлы кеше гаиләсе һәм якыннары белән бергә кайда күңел ача алачак? Сезнең өчен белешмәлек әзерләдек. 

Кариев театры үзенең 30 еллык юбилей тантанасын Татар театрының рәсми туган көненә – 22 декабрьгә куйган иде. Тик унтугызынчы ел рәттән яңа ел алдыннан үткәрелүче “Татар җыры” фестивале дә үз концертын Татар театры туган көнгә куйган булып чыкты. Кыскасы, Кариев залының түрендә утырырга тиешле кайбер җитәкчеләр эстрада концертына киткәннәр булса кирәк, теләгән кешегә залда берән-сәрән булса да урыннар бир иде. Әмма бу кичәнең кунаклары татар зыялыларын туплый алды. Алар аз булса да, бу кичәдә аларның концентрациясе иде.

Илгиз Мөхетдинов Казан дәүләт консерваториясе студенты. Җырлый, көйләр яза. Казан егете.

«Смена» заманча мәдәният үзәгендә Туфан Имаметдинов һәм аның командасыдә «Әллүки» спектаклен күрсәтте.

Галиәсгар Камал исемендәге Татар дәүләт академия театрында Татарстанның һәм Башкортстанның халык артисты, данлыклы “щепкинчылар” буыны вәкиле Гөлсем Исәнгулованың 80 яшьлек юбилей кичәсе узды.

Татар сәхнәсендә заман герое дип әйтерлек шәхесләр бармы? Әлмәндәр бабай кебек шәхесләр бармы татарда? "Әлдермештән Әлмәндәр" пьесасын Түбән Кама театры куюы бу сорауны кабат актуальләштерде. Күпләр Шәүкәт Биктимеров тудырган Әлмәндәрне башка кеше уйнауны кабул итә алмады. "Татар-информ" Шәүкәт Биктимеровның бу роле ни өчен шундый популярлык яулаганын һәм Әлмәндәр бабай кебек заман герое булырдай образлар булу-булмавын ачыклады.

Чаллы татар дәүләт драма театрының «Зәңгәр томаннар артында» спектакленнән соң булган фикер алышулар татар театрын рус театры белгечләре “аршыны” белән генә үлчәргә ярамавын ачык күрсәтте. Милли театрның нечкәлекләрен аңлау өчен шушы милли даирәдә үсергә һәм аның вәкиле булырга кирәк – нәтиҗә шундый.

Эмиль Талипов – Камал театры актеры, Муса Җәлил исемендәге республика премиясе лауреаты. Бу интервьюны без аңа Татарстанның атказанган артисты мактаулы исем бирелгән көннәрдә үткәрдек.

Кариев театры Гаяз Исхакыйның авыл мажоригы турындагы хикәясенә нигезләнеп, балаларга дини белем бирү өчен кулланма булырлык спектакль тәкъдим итте. Сүз классик язучының 1912 елда язылган “Кәҗүл читек” хикәясе турында бара.

Могҗиза булып чып-чын татар дәүләт музыкаль театры ачыла калса, аның примасы Илүсә Хуҗина булыр иде. Әмма татарның андый театры булмаганга күрә Илүсә Хуҗина әле прима түгел, әмма Татарстанда үткән һәм рәсми һәм рәсми булмаган концертның бизәге.

Г.Тукай исемендәге Татар дәүләт филармониясендә мәшһүр татар композиторы Рөстәм Яхин исемендәге IV классик музыка фестиваленең гала-концерты узды. Быелгы программада композиторның инструменталь әсәрләре, җырлары һәм романслары яңа борылыш алды: алар беренче тапкыр джаз стилендә яңгырады. “Татар-информ” хәбәрчесе артистлардан Яхин әсәрләре эстрада-джаз стилендә ни дәрәҗәдә яңгырый алуы, татар тамашачысының мондый юнәлештәге җырларны кабул итү-итмәве турында сорашты.

Чаллы татар дәүләт театрының сәхнәсезлек проблемасы, ниһаять, хәл ителер кебек - коллектив бер-ике елдан яңа бинасында өр-яңа сәхнәдә уйный башлаячак. Ләкин бу чишелеш дөрес чишелешме? Бу театрның проблемаларын гына арттырмасмы? “Татар-информ” хәбәрчеләре татар театрының булачак бинасын үз күзләре белән күреп кайтты.

Вип-кунакларны залга тезеп утыртып сәхнәдән рәхмәт әйтү жанрын татар сәхнәсенә Салават Фәтхетдинов кертте. Әлеге файдалы жанрны бик рәхәтләнеп Айдар Галимов эләктереп алды. Инде Сербиядән кайтып Уфага китеп барышлый Казанда туктап, Раил Садриев та “рәхмәтле кичә” үткәреп алды.

«Үзгәреш җиле» татар җыры фестивале өченче сезон концертын тәкъдим итте.

Театр сәнгатенә зур өлеш керткән, Г.Камал театрындагы спектакльләре белән халык күңелендә уелып калган режиссер Марсель Сәлимҗановның 1996 елның декабрендә "Сөембикә" журналына биргән әңгәмәсен тәкъдим итәбез. 

Туфан Имаметдиновның Казанга кадәрге чорындагы уңышларын язып тормыйм, алар бар. Ә татар театры тамашачысы аның иҗаты белән Чаллы театрында куелган “Тирәкләр шаулый җилдә” (Жеральд Сиблейрас) спектакле аша танышты. Чаллы – Туфанның туган шәһәре. Ә Казанда куелган беренче спектакле Дмитрий Богославскийның “Любовь людей” иде. Ул аны Казан яшь тамашачы театрында куйды. Озак та үтмәде, Туфан әлеге театрның баш режиссеры итеп билгеләнде. Бу карар – ул чакта Татарстан мәдәният министрының беренче урынбасары Ирада Әюпова карары иде.

Татар театрының иң затлы һәм классик матурлыкка ия актерларының берсе иң затлы татар сәхнәсендә үзенең юбилей кичәсен уздырды.

Кариев театры Tat cult lab/театр лабораториясенең өч театраль эскизын - “Киләчәк теле” бәби спектакле, “Зөһрә” курчак әкияте һәм “Таң вакыты” заманча бию эскизын үз сәхнәсендә тәкъдим итте.

Татарстан язучылар берлегенең иң зур стажлы шагыйре Равил Фәйзуллин үзенең 75 яшьлек юбилеен сәхнәгә кәнәфи куймыйча үткәрде. "Гомер калейдоскобы" китабын тәкъдим итү кичәсе буларак та тәкъдим ителгән кичәдән хәбәрчебез репортажы.

Чаллы театры директоры Рашат Фәйзрахманов Зифа Кадыйрованы китапларын театрның туендыручысы дип атый. “Татар-информ” хәбәрчеләре театрның 2016 елда куелган “Язмыш сынавы” мелодрамасын карап кайтты.

Татар мәдәниятен авылныкы, шәһәрнене дип бүлгәләмик, сәнгать өстенә йөкләмәләр салмыйк, милли мәгарифне гаилә генә хәл итә алмый, музейлар берничек тә үле сәнгать түгел - тарихчы Илнур Низамиев белән бүген шулар хакында сөйләштек.

Г.Тукай исемендәге Татар дәүләт филармониясендә Россиянең атказанган, Татарстанның халык артисты Айдар Фәйзрахманов җырларыннан төзелгән “Борчылма...” дип аталган концерты булды. “Татар-информ” хәбәрчесе бу концертны карады һәм сезгә Айдар Фәйзрахманов концертының башка татар концертларыннан кайсы ягы белән аерылганын аңлатырга булды.

Әминә Миндияр – театр режиссеры. Ул милли театр проектларында актив катнаша, театр белән "җенләнгән" һәвәскәрләр белән театр эскизлары ясый. Аңа шундый лабораторияләрнең берсендә Фатыйх Әмирханның “Тигезсезләр” пьесасы буенча ясалган эскизын караганда игьтибар иттем. Пьесада моннан 100 ел элеккеге алдынгы татар яшьләре сурәтләнгән. Әминә белән шушы теманы уртага куеп сөйләшәсе килде.

Камал театры Чыңгыз Айтматовның “маңкорт” сүзен әйләнешкә керткән “Гасырдан озын төн” романын сәхнәләштерде.

Гүзәл Минакова- Сибгатуллина Камал театрыннан эштән киткән. Безнең журналистыбыз сәбәпләрен ачыклый һәм охшаш мисаллар нигезендә киләчәкне фаразлый.

Әлмәт театры баш миен шартлатырлык спектакль чыгарды. Ул – Туфан Имаметдиновның “Тынлыкта гына урын бар” фәлсәфи трактаты.

Әлеге әңгәмә моннан 20 ел элек — 1998 елның 11 декабрендә "Мәдәни җомга" газетасында басылып чыккан. Язучылар һәм шагыйрьләр бүгенге көн Галиябануы турында үз фикерләрен әйтә.

Минзәлә театрының яшь артисты, “Кече шәһәр театрлары” бөтенроссия премиясе лауреаты Рөстәм Зиннуровны “Шәһәрчеләр” проектына алуыбыз – аның кебек меңләгән ирекле татар яшьләре барлыгын күрсәтү. Алар штампларга бирешмичә үз ирекле дөньяларын булдырырга тырышалар. Андыйларны татар дөньясыннан читләштерсәк, алар башкаларның байлыгы булырга мөмкин.

1988 елда Мәскәүдә "Маленькая Вера" фильмы чыга. Шул ук елда Казанда "Җәһәннәм биюе" спектакле куела. Наталья Негода "кыюлыгын" Казанда Мәрьям Йосыпова кабатлый. "Маленькая Вера"да төп рольне башкарган Наталья Негода илнең секс-символына әверелсә, татар сәхнәсендә беренче мәртәбә чишенгән Мәрьям Йосыпованың шундый ук "кыюлыгы" бөтенләй онытылган. "Татар-информ" татар театры тарихының онытылган сәхифәләрен барлый.