Бүгенге театр дөньясын күзәтеп барган журналист татар драматургиясенең кризистан чыга алмаячагын фаразлый.

Журналист Рузилә Мөхәммәтова Тукай исемендәге Дәүләт премиясенә дәгъва итүче өч прозаик арасыннан берсен сайлап алуның республиканың милли һәм мәдәни сәясәте өчен ни дәрәҗәдә әһәмиятле булуы турында фикер йөртә.

Быел Түбән Каманың Туфан Миңнуллин исемендәге татар дәүләт драма театры “Анам кыры” спектакле өчен Тукай премиясенә тәкъдим ителде. Бу премия тирәсендә кызу бәхәсләр, фикер алышулар барган чорда театр Казанда традицион гастрольләрен үткәрде. Әмма аның “Карурман аша” дип аталган балалар спектаклен җәмәгатьчелек уңай гына кабул итмәде: социаль челтәрләрдә фикер алышулар башланды. Тискәре фикерләр нигездә спектакльнең Тукай образын пычратуы турында иде... Аерым алганда, тәнкыйть сүзен әдәбият галиме Миләүшә Хәбетдинова әйтте, бу уңайдан аның берничә мәкаләсе басылып чыкты. “Татар-информ” мәгълүмат агентлыгы Түбән Кама театрының сәнгать җитәкчесе, баш режиссеры һәм директоры Рөстәм Галиевка да үз фикерен әйтергә тәкъдим итте.

Бүген Казанның Бауман урамында Кемерово фаҗигасендә һәлак булган корбаннарны искә алдылар. "Татар-информ" хәбәрчесе бу матәм чарасында катнашты.

Г. Тукай исемендәге Дәүләт бүләге иясе, язучы, публицист Ркаил Зәйдулла журналист Рәмис Латыйповның "әдәби тел" турындагы фикерләренә үз карашын белдерә.

Колагына аю басып кына калмыйча, таптый-таптый "полька" биегән хатын-кыз да әни булганнан соң атказанган исеменә лаек булырдай җырчыга әверелә. Җырлый беләсеме син, юкмы - балаң йокыга талсын өчен бар сәләтеңне эшкә җигеп, борын астыннан булса да бишек җыры көйли башлыйсың.

18 мартны уздырып җибәргән халык бүген җиңел сулап куйды. Сайлау комиссиясе әгъзаларының да, экспертлар, хәтта гади халыкның да җилкәсеннән тау төшкәндәй бүген. Үзебезнең эшне эшләдек: Россия язмышы өчен киләсе 6 елга җаваплы кешене сайладык. 24 сәгать нон-стоп режимында эшләгән сайлау комиссиясе нәтиҗәләрне игълан итте.

Бүген ил халкы Россия президентын сайлады. Әлегә сәгатькә билгеле булган мәгълүматлар буенча, сайлауда Владимир Путин җиңеп чыкты. Әлегә эшкәртелгән бюллетеньнардан чыгып нәтиҗә ясәгәндә, Россиянең хәзерге президентына 70 проценттан артык сайлаучы тавыш биргән.

Республика җитәкчеләре, элита вәкилләре, Татарстан халкы белән беррәттән, Россия Президенты сайлауларында катнашып, илебез киләчәген билгеләүдә үзләреннән өлеш кертте.

"Интертат" газетасында Рәмис Латыйпов язучылар, журналистлар тарафыннан уйлап чыгарылган, махсус рәвештә матурлап, бизәкләп язылган ясалма телне "әдәби тел" дип атауга каршы чыкты. Аның фикеренчә, ясалма телдән котылган очракта, китапларны, матбугатны күбрәк кеше укый башлаячак. "Әдәби тел" дип күпчелек халык сөйләшкән гади татар телен атарга кирәк дигән фикер белдерде Рәмис Латыйпов. Радик Сабиров бу тәкъдимгә үз фикерен белдерде.

Татар әдәбияты һәм матбугаты аз укылу сәбәпләренең берсе - "әдәби тел" дигән ясалма тел. Татар кешесе бер телдә сөйләшә, язучы-журналистлар, телне ямьсезләргә ярамый, "урам теленә" күчмик дип, башка телдә иҗат итә. Нәтиҗәдә, чын татар телен белгән кешеләр дә "мин татар телен белмим" дип уйлый башлый һәм татар телендә укудан туктый. Журналист Рәмис Латыйпов фикеренчә, "әдәби тел"дә язудан туктарга кирәк.

Без инде өченче ел рәттән Арча районында гаиләләргә багышланган чаралар уздырабыз. Мондый бәйрәмнәр үткәрү идеясе юктан гына килеп чыкмады.

Бу атнада Татарстанның Дәүләт Киңәшчесе Минтимер Шәймиев татар активистларын Владимир Путинның сайлау штабында кабул итте. Очрашуда Бөтендөнья татар яшьләре форумы вәкилләре Тәбрис Яруллин белән Айрат Фәйзрахманов, “XI гасыр” сәяси платформасы лидеры Артур Хаҗиев һәм блогер Татар-малай катнашты.

Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты Ркаил Зәйдулла Туфан Миңнуллин исемендәге Түбән Кама татар дәүләт драма театрының Казанда булачак гастрольләре уңаеннан фикерләре белән уртаклаша.

Мәгърифәтче Илгизәр Солтан улы Гыйззәтуллин турында уйлаганда, һәрвакыт Нәкый Исәнбәт искә төшә. Үзе профессор, фәннәр докторы булмаса да, ул гаҗәеп гыйлемле, талантлы вә фидакарь зат иде. 1989 нчы елда аның Товарищеская урамындагы фатирына кереп,Татарстанга союздаш республика статусы бирүне таләп иткән хатка имза куйдырган идем. Бик рәхәтләнеп, ике дә уйламыйча куйды ул имзасын.

"Мин татарча сөйләшәм" акциясе 12 ел дәвамында йөзләгән волонтерларны туган телне саклау эшенә җәлеп итте. Галимҗан Галимов - шул волонтерларның берсе. "Интертат" электрон газетасы өчен язылган блогында ул бу эшкә алынуының сәбәпләрен аңлата.

Кеше ни өчен фаҗига турындагы хәбәрләрне ярата? Үтереш, җинаятьләр турындагы тапшырулар нигә популяр? Мәктәпләрдә үсмер балаларның иптәшләрен үтерүе, балта белән укытучыга ташлануы кебек күренешләргә мондый тапшыруларның тәэсире бармы? Психология фәннәре кандидаты, КФУның психология институты доценты Рамил Гарифуллин Интертат электрон газетасы өчен блогында шул хакта сөйли.

Габдулла Тукай исемендәге Татар дәләт филармониясе матбугат үзәге җитәкчесе Зимфира Гыйльметдинова татар фольклор музыкасы, татарча этно музыка, Татарстан Республикасы Фольклор музыкасы дәүләт ансамбленә әйтелгән дәгъваларга карата фикер белдерә.

Россия Фәннәр академиясе Көнчыгышны өйрәнү институтының фәнни хезмәткәре, сәясәт фәннәре кандидаты Илшат Сәетов язучыларның ни өчен татарча әсәрләр язарга алынмавын аңлата.

2014 елның апрелендә Казанда Татарстан мөселманнары Диния нәзарәте зур тираж белән шәйх Таҗетдин Ялчыголның “Рисаләи Газизә” китабын дөньяга чыгара. Әлеге китапны кабаттан нәшер итү татар халкының дини тормышында мөһим вакыйгаларның берсе булды, чөнки Татарстанның мөселман җәмәгатьчелеге әлеге вакытка мондый рухи азыкка “сусарга” өлгергән иде инде. Әмма татар дин гыйлеме мирасының нигез ташын тәшкил иткән бу күркәм хезмәткә дә гаделсез һәм мыскыллы рәвештә таш атучылар табылды.

5 февральдә "Син - гомер агышларым" ("Кышкы романс") җыры авторларының берсе - шагыйрь Наҗар Нәҗминең тууына 100 ел булачак. Җырның көен язган композитор - Башкортстанның халык артисты, Татарстанның Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясе лауреаты Рим Хәсәнов "Татар-информ" өчен махсус язган блогында Наҗар Нәҗми турындагы истәлекләре белән уртаклаша.

Башкалага килеп, Казаныбыз шаукымына ияреп яши башлаган студент елларымда иптәшләрем белән “Мин татарча сөйләшәм” акцияләрендә катнашып йөргән идем. Махсус футболкалар киеп, Бауман урамында, сәүдә үзәкләрендә татар теленә өйрәтә торган китапчыклар өләшәбез, кешеләрне туктатып, исәнмесез, сез татарча сөйләшәсезме, дип сорыйбыз. Аралашырга каршы булмаганнарга сораулар биреп, алар белән сөйләшүдән, күпмедер дәрәҗәдә эшебезне уңышлы башкарганга шатланабыз. Шул күтәренке кәефтә тулай торакларыбызга таралышкан, татар филологиясе, журналистикасы студентлыры идек без.

Көйләп уку татарның канында инде ул. Бәетләрне, мөнәҗәтләрне көйләп укыганнар, халыкның акыннары, чичәннәре булган... Гомумән, көйләү белән сөйләү арасындагы жанр татарларда еш кулланылган. Ә аннары онытыла төшкән. Йә конкрет җырлый гына, йә сөйли генә башлаганбыз...

Укучылары аны Вячеслав Юрьевич дип белә. Ә татар дөньясында ул Салават буларак билгеле. Милли хәрәкәттә актив катнашкан, “Милли хәзинә” өстәл уенын уйлап тапкан егет үзенең ни рәвешле Вячеславтан Салаватка әйләнүе турында "Интертат" электрон газетасы укучыларына да сөйли.

Авырлыклар безне тагын да чыныктыра, куәтлерәк итә. Тискәресен генә түгел, яхшысын да күрә белү мөһим. Әйе, банк өлкәсендәге кризис, тел белән бәйле мәсьәлә, өлешләп төзелештә катнашучыларның алдануы, башкалары хафага сала. Әмма сынауларсыз да булмый, шул ук вакытта сөенечләре дә җитәрлек булды. Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов журналистлар белән очрашуда 2017 елга йомгак ясады.

Безнең данлыклы һәм мәшһүр ансамблебезне нинди сүз белән бәяләргә икән дигән фикер башта күптән йөри иде. Ниһаять, таптым. Татар Дәүләт Җыр һәм бию ансамбленең юбилей концертын карарга дип театр бинасына кереп залга күз салуга, башыма шушы сүзтезмә килде. “Танылмаган танылганнар”.

Дәүләт учреждениеләрендәге бюрократия, чиратларны бетерү максатыннан хезмәтләр электрон вариантка күчерелде, күп функцияле үзәкләр төзелде. Әмма нинди генә заманча технологияләр кулланылса да, битараф хезмәткәрләр бөтен тырышлыкны юкка чыгара ала. Мәсәлән, акча ялгыш күчерелгән очракта аны кире кайтарып буламы? Журналист Гөлнар Гарифуллина үз күргәннәре турында яза.

Бүген Мәскәүдә РФ Президенты Владимир Путин зур пресс-конференция үткәрде. Анда Россиядән һәм чит илдән 1600дән артык журналист катнашты. Матбугат конференциясендә Владимир Путин әйткән кайбер мөһим фикерләрне җиткерәбез.

Узган атнада республикада үткән «Татарстанның эшлекле хезмәттәшләре» форумы Россиянең 37 төбәгеннән, 13 илдән 150 татар эшмәкәрен берләштерде. Әлеге җыенның нәтиҗәләре һәм Бөтендөнья татар конгрессының планнары хакында Татарстан Республикасының премьер-министры урынбасары, Милли Шура рәисе Васил Шәйхразиев белән сөйләштек.

Җырчы, тамада Альбина Бәширова татар рэперы Альберт Нурминский чыгышын күреп, нинди хисләр кичергән? Intertat өчен язган мәкаләсендә ул шуны тасвирлый.