"Елама, ярсыма", "Моңнар кайтсын авылга", "Аллага шөкер", "Агымсу", "Әнкәйләргә фатиха", "Рәхмәтеңнән, Ходаем, ташлама"... Бу һәм тагын бик күп популяр җырлар авторы Ризван Хәкимнең иҗат кичәсенә багышланган матбугат конференциясенә популяр җырчылар үзләре дә килгән иде. 

“Минем белән әңгәмәгә әзерләндеңме соң?” - дип башлады сөйләшүебезне Татарстанның халык артисты Вил Усманов. Ай-һай, мин әйтәм, сөйләшүебез бер дә җиңел булмас. Шулай да берәр каты чикләвекне ватам дип чүкеч белән сугып торсаң, ахырда барыбер ватыла ул. Вил абый да сөйләмәде түгел. Тыңлагыз әле. Ничек бар шулай язам, матур сүзләр өстәмичә.

Азат Фазлыев белән күрештек. Күз карашлары буш булмаган, әйткән сүзләрендә мәгънә яткан әңгәмәдәшләрне кайсыбыз гына үз итми икән?! Синең белән сөйләшергә дип килүчеләрнең төрлеләре була: кемдер нинди сораулар бирер микән дип курка, кемдер менә монысын сөйләмим, тегесен сорама дип кисәтә, ә кемдер гади генә: “Әйдә чәй алыйк та, әңгәмәбезне башлыйк”, - дип сиңа ышана. Азат әңгәмәдәшләрнең соңгысына охшаган. 

Рифат Зариповны тамашачы гел көлдереп, шаяртып торган кеше дип белә. Баксаң, ул бик тыныч кеше икән. “Татарлар әйтә бит әле, нинди әйтем бар әле”, - дип еш кабатлап, матурлык турында гына сөйләшергә теләгән Рифат Зарипов белән әңгәмәне сезгә тәкъдим итәбез.

Дилә Нигъмәтуллина 2002 елларда танылган җырчы. Җырчыларның күбесе кечкенә чактан ул җырчы булырга хыяллана. Диләдә исә әлеге хыял булмый. Марий Элның Бәрәңге районында туган кыз, мәктәпне тәмамлагач, Йошкар-Олада икътисадчы булырга укый. Ләкин язмышында очраган кешеләр аны сәнгать, иҗат юлына кертә. "Татар-информ" журналистына интервьюсында Дилә Нигъмәтуллина язмышны үзгәрткән кешеләр, сәхнә тормышы һәм гаиләсе турында сөйләде. 

“Болгар радиосы” “Бәйрәм” концертын Казан тамашачысына тәкъдим итте. 30 август Казанда шәһәр көне билгеләнеп үткәч, тамашачы җыю да җиңелләрдән түгел. Залда буш урыннар юк иде дип әйтә алмыйм. Алар бар иде. Ул буш урыннарны истә калдырыгыз, соңыннан аларга кире әйләнеп кайтырбыз. Шуны әйтергә кирәк: тамашаны карагач, туганнарны җыя торган бәйрәм күз алдыма килде. 

Җырчылар җырчы булу хыялларын, чама белән әйткәндә, егерме яшьләр тирәсендә чынга ашыра. Вордскиллс чемпионаты үтү сәбәпле, без аларның "кул белән эшли торган" һөнәрләре белән кызыксындык. “Интертат” кайсы җырчының кем булып эшләгәнен белеште.

Зинира белән аралашканда, елап та, көлеп та алдык. Зинира, иҗат кешесе буларак, эмоциональ һәм хисчән. Сөйләгәндә аның күзләре яшьләнә, ул арада ул бөтен йөзе белән балкып бәян итә башлый. Ризат белән аерылышканын сөйләгәндә, гомумән, мелодрама караган кебек булды. Әйтерсең лә ике дус кыз очрашкан да, берәр кино турында сөйләшеп утыралар. Иң мөһиме: белүебезчә, мелодрамаларның ахыры, гадәттә, бехетле була. Зинира белән Ризатка ихластан тигез тормыш телибез. Текст аркылы барлык хис-кичерешләрне дә җиткереп булмас. Шулай да тырышып карыйк.

Хәния Фәрхи – Татарстан һәм Башкортстан республикаларының мәңге сүнмәс йолдызы. Хәния апа концертларда, чараларда “Бәйрәм” ансамбле белән бергә чыгыш ясый иде. Музыкант егетләрен хәтерлисездер?  “Бәйрәм” ансамбле хәзер нишли? Бүген төркем иҗат итәме? Әлеге сорауларга “Интертат” җавап эзләде.

“Эссе” төркемен хәтерлисезме? Татар дискотекаларына йөрүчеләр аларның чыгышларын зарыгып көтә иде. "Алсуга кирәк, Ләйсәнгә кирәк, сиңа кирәк түгел", - дип җырлаган егетләрнең берсе - Айрат Ильясов "Татар-информ" журналисты белән ачылып сөйләште. 

Салават Фәтхетдинов янына бардым. Утырып бер сөйләшим әле дидем. Кертсә кертер, аның концертындагы Әлмәндәр әйтмешли, “чурты-матыр” булмаса, кире борылып кайтып китәрмен дип уйладым. Кертте. Сөйләштек.

Татарстанның атказанган артисты Раяз Фасиховтан ничә сум акча эшлисез дип сорагач, ул миңа җавап бирмәде. Ә менә машиналары берничә икән. “Ничәү кирәк, шуның кадәр бар”, - диде ул миңа. Мактанырга теләмәде кебек. “Кеше котыртырга кирәкми. Беркайчан да нинди машинада йөрүем белән дә, кайда ял итүем белән дә уртаклашмыйм”, - диде. Чыннан да нәрсәгә кирәк ул? Раязның кредиты барлыгын белә алдым. “Кредитым бар, әлбәттә. Өй алганда, кредит алган идек”, - диде җырчы. 

Интернет танылган шәхесләрнең ялган профильләре белән шулкадәр шыплап тулган ки, кайчагында бу кешеләрнең рәсми битләрен эзләп табу кыен. Танылган шәхесләрнең, йолдызларның ялган битләрен булдырып, фейкны ясаучылар йолдыз сәхифәсенең реальлегенә ышандырырга омтыла. Бу кем өчендер ниндидер бер кызык уен, ә кем өчендер үзенең кумирына якынаю ысулы. Йолдызлар ялган аккаунтларга карата нинди фикердә? Татар-информ хәбәрчесе бу хакта җырчыларның үзләреннән сорады.

“Bars-media” компаниясе егерме ел дәвамында татар эстрадасы өчен эшләде. Әлеге оешманың җитәкчесе Гәрәев Марат Мәүлетович бу көннәрдә җитәкче вазифасын башка башкармаячагын белдерде. "Шоу-бизнес өлкәсендә мин дә, кызым да башка эшләмәячәк", - дип хәбәр итте ул "Ватаным Татарстан" газетасында. Димәк, аның урынына яңа җитәкче киләчәк. Ә яңа җитәкче – ул үзгәрешләр. Компания кайсы якка үзгәрер, “Татар җыры” фестивален нинди үзгәрешләр көтә?

“Салават” җыр театры инде утыз бер ел дәвамында тамашачыга ел саен өр-яңа концерт программасы тәкъдим итә. Салават концертына барсаң, театраль күренеш булачагын төгәл әйтергә буладыр. Иң мөһиме: һәр сезонның үз темасы, үз геройлары.

“Нишләп минем белән очрашып сөйләшергә булдыгыз? Сез еш интервью бирмисез бит...”, - дип башладым Татарстанның халык артисты Габделфәт Сафин белән әңгәмәмне. Билгеле булганча, Габделфәт абый “Акчарлак” газетасын чыгара. Әлеге басмада да аның ачылып сөйләгән мәкаләсен тапмадым. Кызык...

Җырчы Сөмбел Билалова белән очрашуга барганда, ничек аны үпкәләтмичә, сак кына сөйләтим икән дип уйладым. Мин аны тыныч, салмак хатын-кыз итеп күзаллый идем. Һәм әлеге фикерем дөрес булган. “Бәхетем тулы булсын өчен, гаилә кирәк”, - диде ул миңа. Сөмбелгә ихластан саф, җаваплы мәхәббәт һәм җан тынычлыгы телим. Бүген аңа утыз дүрт яшь һәм ул көчле булырга мәҗбүр. Сөмбел, көчсез була алу бәхетенә ирешергә язсын сиңа. 

“Нәфкать абый, сез бәхетлеме?” – дип сорадым мин Татарстанның халык артисты Нәфкать Нигъмәтуллиннан. “Әлбәттә, егерме биш еллап иҗатым дәверендә миңа тугры калган тамашачым бар. Гаиләм, якын туганнарым, дусларым янәшәмдә”, - диде ул. 

Бәйрәмнәр дәвам итә! Сабантуйлар сезонын яптык дип уйлаганда гына, җырчы Фирдүс Тямаев үзенең сабан туен үткәрде. Җырчының туган авылы Түбән Норлатта гөрләп “ТямаевFEST” үтте.

Җырчыларның инстаграмнарын карасаң, берсе бер чит илдә Сабан туенда җырлый, икенчесе - башка чит илдә җырлый... Шуннан сорау туа: чит илләрдәге сабан туйларына җырчыларны кем сайлап җибәрә икән? Ни өчен кайберәүләр ерак чит илләрдән кайтып керми, ә кайбер җырчыларның чит илгә командировкага бер дә барганы юк?

Татар эстрадасында яңа һәм классик низаг - җырчы белән продюсеры ызгышкан. Башкорстанның өметле җырчысы Линар Вәлиевның үзенең продюсеры Илнур Асаинов белән башка эшләмәячәге ачыланды. “Интертат” ике як белән дә сөйләште.

Зәмирә Рәҗәпова – журналист һәм алып баручы. Гади авыл кызы берүзе Казанга килеп, яши башлый. “Кая барганымны белмичә, чыгып киттем”, - дип сөйләде ул миңа. Казанда аның ерак апалары яшәгән, Зәмирә бирелгән адрес буенча аларны эзләп барган, ә алар инде башка фатирга күчеп киткән була. Зәмирә Рәҗәпованың язмышына күз салыйк әле.

“Болгар радиосы” ачык һавада концерт оештырды. Алып баручылар танылган җырчылар белән бергә дуэт башкарды.

“Бөтенесен дә сөйләр идем, язып кына чыгасың бит”, - диде миңа Рөстәм Закиров, сорауларымны “яудыра” башлагач. Баксаң, Рөстәм абый өчен гаилә тынычлыгы мөһим икән. Бүген ул җырчы Люция Мусина белән ике бала – кыз һәм малай үстерәләр. "Татар-информ" журналистының барлык сорауларына диярлек җавап бирде Рөстәм абый.

Әбри Хәбриев фикеренчә, егетләр кызны үзенеке итәр өчен үзләре чабарга, үзләре йөгерергә тиеш.

“Тышта буран булса, булсын, өйдә буран булмасын”, - дип җырлаган Гөлнара Тимерҗанованы хәтерлисезме? Ул 2000 елларда сәхнәдәге иң якты йолдызларның берсе иде, аның кебекләр бармак белән санарлык... Көн саен тулы заллар, тугры тамашачы алкышлары...Ләкин язмыш гел без теләгәнчә бармый. Кырык бишен тутырып килүче Гөлнара Тимерҗанова үзенең тормыш юлында ниләр күргән? “Язмышым – үзе бер имтихан”, - ди Гөлнара "Интертат”ка. 

Элвин Грей, Радик Юльякшин дип күпме туташлар һәм хәтта ханымнар башларын югалта. Алар: “Радик минем егетем булса иде”, - дип хыялланалар. Алинә Галимова Радикның йөргән кызы ролендә дүрт ел булган. Ничек микән ул Радик Юльякшинның йөргән кызы булу? Алар ничек танышканнар һәм ничек аерылышканнар? 

Татар эстрадасында җыр бүлү, башкарылган җыр өчен акча бүлә алмау галәмәте мәңге бетмәс кебек. Татар сәхнәсе конфликт һәм скандаллар җыелмасы булып тора. Бүген төп геройлар - җырчы Вадим Захаров, автор-башкаручы Зөфәр Хәйретдинов һәм берничә композитор. Йә, алар арасында ни булган?!

Байлар Сабасында яшәүче Рәхимә Вәлиуллина Радик Юльякшин турында “Самый шулай” исемле китап бастырып чыгарган. Китап башкорт һәм татар телләрендә. Радикның һәм аның гаиләсенең тарихи фотолары белән бизәлгән.

Татар эстрадасы артистлары үзара берләшә аламы һәм алар өстеннән “крыша” кирәкме? Әйтик, Татарстанның эстрада җырчылары союзы дигән оешма булса? Бу артист эшен җиңеләйтәме, әллә киресенчә, дәүләт контроле астында булу, кыенлыклар тудырырга мөмкинме?