Герой исеменә тәкъдим ителеп тә, бу исемне ала алмаган татарлар – 2 нче өлеш

1945 елда ук Гитлерга үз гомерләре бәрабәренә илебезне һәм Европаны радиация чүленә әйләндерергә юл куймаучылар турында сүзне дәвам итәбез. Сүзебез үз батырлыклары өчен Ватанның югары бүләгенә – Советлар Союзы Герое исеменә тәкъдим ителгәннәр, әмма әлегә кадәр бу бүләкне ала алмаучылар турында булыр. «Хәрби дан клубы» ассоциациясе рәисе Михаил Черепанов Татарстанда туып-үскән һәм Герой исеменә тәкъдим ителгән, әмма орденнар гына алган 219 кешенең исемен ачыклады. Алар арасында – 67 татар, шул исәптән 16сы – үлгәннән соң бүләкләнүчеләр.

Йолдызсыз геройлар. Җиңү белән кайтучылар

Зиннәтуллин Әсхәт Зиннәтуллин улы, 1922 елны Татарстан Республикасының Арча районында туган, 1942 елның маенда Кызыл юл военкоматыннан мобилизацияләнә. Капитан, 186 нчы укчы дивизиясенең 238 нче укчы полкының рота командиры. Калинин, Брянск, I һәм II Белоруссия фронтларында хезмәт итә. II дәрәҗә һәм Кызыл Йолдыз орденнары кавалеры. 1945 елның 18-22 апрелендә Одер елгасын кичкәндә, дошманның көчле уты астында сугышчыларны һәм коралларны күчергәндә, торак пунктта сугыш башлап, аларны җиңә. Герой исеменә тәкъдим ителә. 1945 елның 15 маенда Александр Невский ордены белән бүләкләнә.

Ибраһимов Габдулла Габдрахман улы, 1925 елда Татарстан Республикасының Биектау районында туган, 1943 елның 28 гыйнварында Дөбьяз военкоматыннан мобилизацияләнә. Кызылармеец, Ерак Көнчыгыш фронтының 5 нче армиясенең 144 нче укчы дивизиясенең 785 нче укчы полкы укчысы. Өч тапкыр яраланган. Смоленск өлкәсен, Литваны азат итә, Көнчыгыш Пруссиядә сугыша. 1945 елның 9 августында Маньчжурия чигендәге Япон ныгытмаларын узганда, штурм группасы составында, беренчеләрдән булып, 614,1 биеклеккә җитә, гранаталар ыргыта, 12 япон солдатын юк итә. 10 августта Мацяоха бистәсендә «үлемчеләр» беркетелгән калкулыкларны штурмлаганда, алар янына тылга чыга һәм гранаталар ыргыта. 449,1 биеклеге өчен сугышканда, тагын 3 японны үтерә. 16 августта беренче булып Муданьцзян елгасын кичә һәм дивизиянең төп көчләре белән елганы кичәргә булыша. Герой исеменә тәкъдим ителә. 1945 елның 30 августында Кызыл Байрак ордены белән бүләкләнә.

Ибраһимов Исхак Исмәгыйль улы, 1924 елда Татарстан Республикасының Мамадыш районында туган, 1942 елның 15 августында Мамадыш военкоматыннан мобилизацияләнә. Гвардия ефрейторы, I Беларус фронтының III удар армиясенең 1622 нче армия зенит-артиллерия полкының орудие номеры. Өч тапкыр яраланган. 1945 елның 29 апрелендә Берлинда Рейхстагны штурмлаганда группа составында Шпрее елгасын кичкән. 76 мм лы пушка уты белән 3 пулемет ноктасын һәм 20 гитлерчыны юк иткән. Ул яралана, ләкин һөҗүмне дәвам итә, тагын 10 фашистны юк итә. 1945 елның 1 маенда Герой исеменә тәкъдим ителә. Кызыл Байрак ордены белән бүләкләнгән.

Исрафилов Хөснимәрдан Шәймардан улы 1922 елда Зәй районы авылында Шикмай авылында туган. 1942 елның 12 апрелендә Чаллы военкоматыннан мобилизацияләнгән. 33 нче армиянең һәм Белоруссия фронтының Югары Днепр Кызыл Байраклы дивизиясенең 362 нче укчы дивизиясенең 936 нчы артиллерия полкында яшь сержант, орудие наводчигы. Калинин, Брянск һәм Белоруссия фронтларында хезмәт итә. 1945 елның 5 февралендә Одер елгасын кичкәндә, 4 пулемет ноктасын һәм 19 гитлерчыны юк итә. 14 февральдә Визенау авылы янындагы сугышта орудие алгы сызыкта яклаусыз кала. Ул яралана, әмма көрәшүен дәвам итә, тагын 4 пулемет ноктасын, үзйөрешле орудиесын һәм 150гә якын гитлерчыны юк итә. Герой исеменә тәкъдим ителә. 1945 елның 15 февралендә Кызыл Байрак ордены белән бүләкләнә.

Кутузов Хәмид Котдус улы 1923 елны Казанда туган. 1941 елда Казан шәһәренең Бауман военкоматыннан мобилизацияләнә. Гвардия лейтенанты, 9 нчы механикалаштырылган корпус 69 нчы механикалаштырылган бригадасының 53 нче танк полкының танк взводы командиры. Сталинград һәм I Украина фронтларында хезмәт итә. 1943 елның 6 ноябрендә Фастов шәһәрен азат иткәндә, аның взводы Шевченко һәм Романовка хуторларын ала. Фашистларның чигенү юлларын кисә, обозларны, сугыш кирәк-яраклары тутырылган автомашинаны, пехота взводын юк итә, мотоциклны, рацияне кулга төшерә һәм 2 офицерны әсир итә. 9 ноябрьдә Фастовец хуторын азат иткәндә, Кутусов экипажы немецларның 2 танкын һәм 20гә якын гитлерчысын юк итә. Яралана, танкка зыян килә. Оборонага баскач, 10-12 ноябрь көннәрендә башка 7 танк белән бергә гитлерчыларның 3 танк атакасын кире кага. Герой исеменә тәкъдим ителә. 1943 елның 13 ноябрендә III дәрәҗә Богдан Хмельницкий ордены белән бүләкләнә.

Максудов Зәки Кашапович 1924 елда Нурлат авылында туган. 1942 елның 10 августында Нурлат военкоматыннан мобилизацияләнгән. Лейтенант, 19 нчы армиянең 310 нчы укчы Новгород Кызыл Байраклы дивизиясенең 1082 нче укчы полкының взвод командиры. Волхов, Ленинград, Балтыйк буе, Карелия һәм II Белоруссия фронтларында хезмәт итә. II дәрәҗәле һәм Кызыл Йолдыз орденнары кавалеры. Гитлерчыларның 7 контратакасы кире кагыла, аларның 150се юк ителә. Герой исеменә тәкъдим ителә. 1945 елның 2 маенда Кызыл Байрак ордены белән бүләкләнә.

Миңнәхмәтов Касыйм Миңнәхмәт улы1922 елны Татарстан Республикасының Нурлат районында туа, 1941 елның июлендә Октябрьск военкоматыннан мобилизацияләнгән. Кече сержант, 397 нче Кызыл укчы дивизиясе артиллерия командующие белән идарә итү буенча телефонист. 1942 елның 25 февраленнән Төньяк-Көнбатыш, Брянск, I Украина, I һәм II Белоруссия, I һәм III Балтыйк буе фронтларында хезмәт итә. Кызыл Йолдыз ордены кавалеры. 1945 елның 18 апрелендә Хоан-Вутцов районында Одер елгасын кичкәндә, беренче булып, көнбатыш ярында телефон элемтәсе сала. Дошманның көчле уты астында берничә линия өзелә. 1945 елның 18 апрелендә Кызыл Байрак ордены белән бүләкләнгән.

Миңнебаев Максут Миңнебай улы 1923 елны Татарстан Республикасының Нурлат районында туып үскән, 1942 елның 2 ноябрендә Октябрьск военкоматыннан мобилизацияләнә. Гвардия кече сержанты, 57 нче гвардия укчы дивизиясенең 170 нче гвардия укчы полкының пулемет отделениесе командиры. 1943 елның 5 апреленнән Көнбатыш, III Украина һәм Белоруссия фронтларында хезмәт итә. Берничә тапкыр яралана. 1944 елның 1 августында, Висла елгасын беренче булып кичкәндә, пулеметы белән 3 ут ноктасын, шул исәптән эре калибрлы пулеметны һәм 15 гитлерчыны юк итә. Сул як ярда плацдарм зурайту буенча сугышта катнаша. 1944 елның 4 августында Герой исеменә тәкъдим ителә. Кызыл Байрак ордены белән бүләкләнә.

Мусин Сөләйман Муса улы 1926 елны Татарстан Республикасының Теләче районында туган, 1943 елның ноябрендә Теләче военкоматыннан мобилизацияләнә. Гвардия рядовое Белоруссия фронты 5 нче удар армиясенең 94 нче гвардия укчылар дивизиясенең 288 нче гвардия укчылар полкының 8 нче ротасы укчысы. 1944 елның 1 ноябреннән I Белоруссия фронтында хезмәт итә. 1945 елның 28 апрелендә Александр-платцта Берлин шәһәрен штурмлаганда беренче булып шәһәрнең сәяси идарәсенә бәреп керә, граната белән «Фауст-патрон»ның 3 укчысын юк итә. 1945 елның 30 апрелендә Герой исеменә тәкъдим ителә. Кызыл Байрак ордены белән бүләкләнә.

«Татар-информ»нан Михаил Черепанов язмасы тәрҗемә ителде