Мин Саимә белән беренче тапкыр авылда таныштым. Ул чакта җәй иде, миңа 6 яшь чамасы булгандыр. Әни белән әти мине дәү әни янына авылга алып кайттылар. Бер көнне ишегалды артындагы сукмактан чыгып киттем дә, шунда аны очраттым — Саимәне.
Ул мин күргән башка балаларга охшамаган. Өй тирәсендә үзе генә эшли, чүп утый, су ташый. Кечкенә генә гәүдәсе белән бөтен хуҗалыкны алып бара диярсең. Йөзендә ниндидер җитдилек бар.
Саимә бабасы белән генә яши… «Бабасы булмаса, бу кыз кайларда булыр иде икән?» – дип кызгана аны авыл халкы.
Мин дә Саимәне кызгана идем. Аңа бары тик барлык эшләрен бетергәч кенә уйнарга рөхсәт итәләр. Әмма ул барыбер елмая белә.
Ул һәрвакыт чиста киенә. Тик аякларында иске, ертык туфлиләр. Уенчыклары да юк диярлек: бер ямьсез чәчле курчак, кулдан тегелгән йомшак аю һәм пыяла чокыр-чәйнек ватыклары – матур пыялалар. Ул шулар белән «аш пешерә», «сөт кайната», «әни булып уйный».
Миндә исә уенчыклар тулы сандык! Әмма ни өчендер, Саимәнең чынаяк ватыклары белән уйнау минем өчен кызыклырак. Без яфраклардан «аш» пешерәбез, җиләкләрдән «компот», хәтта сихерле дарулар «кайнаттык». Саимә беркайчан да үзенекен жәлләмәде, һәрвакыт бүлеште. Хәтта аңа матур тәтиләр бирсәләр дә, яртысын миңа калдыра иде.
Әти белән әни минем Саимә янына йөрүемә каршы булмады, әмма әнинең йөзе һәрвакыт җыерылып китә иде. Нигәдер, Саимәне яратмады ул.
Шулай көннәр үтә торды. Һәр кичне гаилә белән урамга чыгып, табын корабыз. Әти ит кыздыра, дәү әни яшелчә турай, ә без – мин һәм әни – савыт-саба куябыз. Соңыннан җырлашып утырабыз.
Бер кичне мин Саимәне дә чакырдым. Әти белән әни каршы килмәделәр — минем өчен бу бәхет иде. Ул безгә кергәч, өйдәге бөтен нәрсәне гаҗәпләнеп карады. Минем алсу сандалиларымны ул бигрәк ошатты.
– Нинди матурлар, – диде ул, сокланып.
– Телисеңме, мин аларны сиңа бүләк итәм? – дидем мин. – Әти кичә генә алып кайтты. Мин аларны әле кимәдем дә.
– Юк, булмый, – диде ул, кызарып. – Алар синеке бит.
– Синеке искергән бит! Ал минекеләрне, – дидем мин.
Саимә озак карап торды, аннары башын иде. Ул көнне ул өенә яңа сандалилар киеп китте. Мин әти-әнигә әйтмәдем. Алар бит үзләре дә безгә һәрвакыт «фәкыйрьләргә ярдәм итегез, ятимнәрне рәнҗетмәгез» дип әйтә.
Ләкин иртәгәсе көнне әни сандалиларны эзләп тапмагач, дөньяны актарып ташлады. Мин дөресен әйттем — Саимәгә бирдем, дидем.
Әнинең йөзенә карау куркыныч иде.
– Кемнән сорадың бирергә?
– Ул бит минем әйбер, – дидем мин, аңламыйча.
Җәнҗал купты. Әти, дәү әни, хәтта бабай да сүзгә кушылды. Берәү генә мине яклады — бабай.
– Баланы әрләмәгез, – диде ул. – Ул бит беренче мәртәбә үзе өлкәннәрчә эш итте. Ятимгә биргән, рәхмәт әйтегез.
Дәү әни исә һаман үзенекен сөйли:
– Мин ул кызның анасын беләм! Ул безне алдады, акча урлады! Улым, кызыңны андыйлар белән аралаштырма!
Мин барысын да ишеттем. Йөрәгем сыкрады. Мин әнигә карап кычкырдым:
– Әгәр сез Саимәдән ул сандалиларны кире алсагыз, мин сезнең белән сөйләшмәячәкмен!
Ләкин алар барыбер алды. Саимәдән... Ә мин еладым. Ул көнне беренче мәртәбә күңелемдә әнигә карата рәнҗү уянды.
Миңа 3 көнгә урамга чыгарга тыелды. Ә Саимә белән аралашудан бөтенләй тыйдылар. Урамга чыгарга рөхсәт иткән көнне мин шунда ук аның янына чаптым. Ләкин ул:
– Юк, Камилә, бабай риза түгел. Әгәр синең әниең күрсә, тагын ачуланыр. Мин сине яратам, тик безгә дус булып булмый, – диде дә күзләрен яшерде.
Җәй бетте. Мин шәһәргә киттем. Ел буе Саимәне сагындым.
Ә яз көне тагын авылга кайттык. Саимә мине күргәч шатланды, ләкин әле дә шул ук эшләрдә: су ташый, бәрәңге утырталар.
Бер көнне без велосипедта йөрдек. Мин бик тиз киттем дә егылдым. Аягым авыртты, Саимә, йөгереп барып, ярдәмгә чакырды. Әни күрде дә аңа карап кычкырды:
– Син этеп ектыңмы аны?! – ди.
Саимә, елап, өенә чапты. Минем аягым сынган булып чыкты. Без шәһәргә кайтып киттек...
Җәй җиткәч, кабат авылга кайттык. Мин Саимәне эзләдем. Ләкин аның өендә башка кеше яши иде. Саимәне балалар йортына тапшырганнар — бабасына операция кирәк булган, ә акчасы юк...
Мин еладым.
– Әйдәгез, без аны алыйк, әни! Әле бит бабасы терелер, аннары кайтыр!
Әни белән әти карап тордылар да башларын гына селкеп куйдылар. Мин аларны аңламадым. «Сезнең йөрәгегез юк!» – дип кычкырдым.
Бабай тыңлап торды да:
– Кызым, андый сүз әйтмә. Синең ата-анаң – яхшы кешеләр. Тик тормыш катлаулы нәрсә ул, – диде.
Мин дәшмәдем. 1 айдан соң алар кайтып керделәр. Әти кулында зур тартма иде.
– Камилә, бу сиңа.
Ачтым — эчендә матур, күн сандалилар иде.
– Бар, – диде ул, елмаеп, – Саимәгә бир.
Мин йөгердем. Саимәнең ишеген шакыдым. Ул ачты — ябык, тик шат күзле.
– Тсс, бабай йоклый әле. Без кайттык инде, операциядән соң, – диде ул.
Мин тартманы суздым. Ул ачып карады да елап җибәрде. Без икебез дә утырдык, кочаклаштык һәм үксеп еладык.
Шул көннән безне беркем дә аермый башлады. Әни дә үзгәрде. Соңыннан белдем: әти белән әни Саимәнең бабасына операция өчен акча түләгәннәр икән.
Еллар узды. Саимә үсте, чит илгә кияүгә чыкты. Мин ул җибәргән бүләкләрне хәтерлим. Ел саен ул миңа бер пар аяк киеме җибәрә иде. Гомер буе аякларың җылыда булсын, диде.