«Сызлый башлады, күгәреп чыкты, кул ике тапкыр калынайды»: Кара елан чакса нишләргә

«Бармагымны чакты һәм шунда асылынып калды – миндә паника башланды»

Июнь көннәренең берсендә Казанда яшәүче 45 яшьлек Валерий Яковлев, дустына ярдәм итәргә дип, Чирмешән районына бара. Алар койма ремонтларга җыеналар. Ләкин эшләре уйлаганча барып чыкмый.

«Без такталарны актардык, мин берни дә сизмәдем. Аскы тактаны ала башлаганда еланга басканмын, күрәсең. Ул минем аяк астымнан сикереп чыгып, сул кулымның бармагын чакты һәм шунда асылынып калды. Мин аны селкеп төшердем, ул шуышып китте. Миндә паника башланды», – дип сөйләгән ир-ат.

Валерий кара елан чагуын шунда ук аңлап ала. Елан зур булмый, 25 см чамасы.

«Башта бернинди реакция дә булмады, ә аннары сызлый башлады, күгәреп чыкты. Мин шунда ук кара елан чакканын аңладым. Аның агуы шулай тәэсир итә. Дустым белән машинага утырып, хастаханәгә киттек. Бик курыктым», – дип искә ала Валерий.

Алар Чирмешән район үзәк хастаханәсенә бара, анда Валерийга беренче ярдәм күрсәтәләр, кара елан агуына каршы сыворотка кертәләр. Аннан аны Казанга, 7 нче хастаханәгә җибәрәләр. Шул ук көнне Валерийны токсикология бүлегенә яткыралар, анда табиблар аңа ярдәм күрсәтүләрен дәвам итә.

Валерийның кулы шешүен дәвам итә – елан чаккан көнне сул кулы сәламәт кулыннан 2 тапкыр калынрак була. Табиблар шешнең кимүен-кимемәвен тикшереп тора. Икенче көнне аның кулындагы шеш кими башлый.

«Бүлектә елан чаккан 5 пациент дәвалана»

Табиблар әйтүенчә, Валерий шунда ук хастаханәгә килеп, бик дөрес эшләгән. Клиник билгеләреннән күренгәнчә, аны чыннан да кара елан чаккан.

«Эссе һава торышы сәбәпле еланнар активлашты. Безнең полосада кара еланнар аеруча куркыныч һәм сәламәтлеккә зыян китерергә мөмкин. Хәзерге вакытта токсикология бүлегендә елан чагудан зыян күргән 5 пациент дәвалана», – дип сөйләгән Садыйков исемендәге 7 нче хастаханәнең токсикология бүлеге мөдире, ТР Сәламәтлек саклау министрлыгының баш токсикологы Алия Насыйбуллина.

Елан чагу очракларының күбесе җиләк җыйганда булган.

Табиблар урманга җыенганда дөрес аяк киемен сайларга киңәш итә. Сандалидан яки яланаяк йөрергә ярамый, урманда йөрү өчен озын балтырлы аяк киемнәре сайларга кирәк.

«Муен яки башны чаккан очракта пациент үләргә мөмкин. Монда вакыт секундлар һәм минутлар белән санала. Кул һәм иңбашын чакканда агу гәүдәнең өске өлешенә тарала, бу – сәламәтлек өчен җитди куркыныч тудыра», – ди Алия Насыйбуллина.

Елан гәүдәнең өске өлешен чакканда, беренче сәгатьләрдә үк кара елан агуына каршы сыворотка кертәләр. Аннары кеше токсикология бүлегенә күчерелә, ул кан тамырлары терапиясе ала, бу пациентлар тәүлек буе табиблар күзәтүендә була.

Гомумән, бу сезон башыннан, ТР Сәламәтлек саклау министрлыгының баш токсикологы мәгълүматларына караганда, Татарстанда яшәүче 11 кешене кара елан чаккан.

Елан чакканнан соң нәрсә эшләргә ярамый?

Табиб әйтүенчә, елан чакканнан соң, тиз арада табибка мөрәҗәгать итү бик мөһим. Теләсә нинди тоткарлану бик куркыныч һәм лимфаденит һәм лимфангитка китерергә мөмкин – бу кан тамырлары тонусы һәм лимфа системасы эшчәнлеге бозылу.

Кара елан чаккан урынны кысып бәйләргә, боз куярга яки чаккан урынны кисеп алырга ярамый.

Елан чагуын каты авыртудан һәм шешүдән аңларга мөмкин. Гадәттә еланның теш эзләре күренми, чөнки, агу таралу аркасында, чаккан урын тиз арада зурая.

Шуны истә тотарга кирәк: еланнар үзләре кешегә һөҗүм итми – бары тик сакланалар гына. Шуңа күрә табигатьтә йөргәндә һәм сулыкларда коенганда бик игътибарлы һәм сак булырга кирәк.

Валерий исә ярдәм күрсәткән табибларга рәхмәтләрен җиткерә.

«Мин Чирмешән табибларына тиз арада ярдәм күрсәтүләре өчен рәхмәтлемен. Алар миңа шалтыратып, хәлемне дә белеп тордылар. 7 нче хастаханәдә дә мине бик яхшы кабул иттеләр. Табибларга рәхмәт», – ди ул.

Чыганак: «Татар-информ»