Балачактан ук мин кемгә кияүгә чыгасымны белеп үстем. Әтиемнең дусты – нык куллы, сүзен өзеп әйтүче ир-ат Хәсән абзый – безнеж икебезне дә бәләкәйдән үк ярәшеп куйды. Мин аның кече улы Камилгә кияүгә чыгачакмын. Ул вакытта бу – миңа табигый, хәтта шатлыклы тоелды. Камил – елмаюы белән үк дөньяны җылыта торган егет. Мин аны күргән саен йөрәгемә ниндидер яктылык тулып китә, киләчәктә безнең гаилә булыр, бәхетле булырбыз, дип хыялландым.
Ләкин язмышның үз кануннары бар. Бер көнебез икенчесенә охшамаган төсле, кеше гомере дә бер мизгелдә сүнеп куя ала. Камилнең вафаты минем дөньяны яшен суккандай җимерде. Юл фаҗигасе турында хәбәр ишеткәч, минем күз яшьләре түгел, хәтта тавышым да чыкмады – эчемдә нидер шартлап өзелде дә, дөнья тып-тын калды.
Камилнең әтисе Хәсән абзый бу югалтуны башкача кабул итте. Аның өчен нәсел, тәртип һәм вәгъдә – иң югары кыйммәт. Ул мине чакырып алды да кырыс тавыш белән әйтте:
— Вәгъдә – вәгъдә инде. Кече улым юк хәзер... Әмма син барыбер безнең гаиләдә булырга тиешсең. Өлкәнем Рәмискә кияүгә чыгарсың.
Минем йөрәгемә салкын иңде. Рәмис... бер карашыннан ук калтырап калырлык тәкәббер, салкын һәм ябык күңелле кеше. Ул мине гел чит итеп карады, мине кабул итмәде. Мин дә аны һич яратмадым, хәтта күралмый идем. Ә хәзер мине аңа хатын итеп бирмәкчеләр.
Әти-әнием Хәсән абзыйга каршы килә алмады. Аның белән бәхәсләшү – утка керү белән бер. Шулай итеп, мине Рәмис йортына килен итеп төшерделәр. Бөтен туй гөрләде, әмма минем өчен бу – бәйрәм түгел, ә тирән кайгы иде. Камилнең урыны буш, ә янәшәмдә – аныкын һичкайчан тутыра алмас кеше.
Рәмис белән тормышның беренче көннәреннән үк безнең арада салкын дивар төзелде. Ул мине чит, кирәкмәгән кеше кебек күрде. Сүз белән мыскыл итмәсә дә, карашының салкын булуы җитә иде. Миңа бу йорттагы һәр ишек каты, һәр сулыш авыр тоелды.
Мин исә Хәсән абзыйның авыр холкыннан куркып, түздем. «Язмыштыр, китәргә юл юктыр», – дип тынычланырга тырыштым. Әмма йөрәк моны кабул итмәде.
Бер көнне төнлә урамга чыгып, сулыш алырга уйладым. Йорт артындагы алмагачлар арасында йөргәндә, җил йомшак кына битемне сыйпады, ә күктәге ай минем хәсрәтемне тыңлагандай тып-тын эленеп торды. Шул мизгелдә артымнан Рәмис чыкты.
— Монда нишләп йөрисең? – дип сорады ул, гадәттәгедән йомшаграк тавыш белән.
Мин аңа борылып карадым:
— Бу йортта мин һаман тынычлап сулый да алмыйм. Монда Камилнең күләгәсе дә юк. Ә син... син миңа дошман кебек.
Рәмис, гаҗәпләнүдән, күзләрен читкә алды. Аннары, беренче тапкыр, мин моңа кадәр күрмәгән йомшаклык белән:
— Мин дә бу никахны теләмәдем. Сине дә, үземне дә мескен хәлгә калдырды әткәй. Әмма мин – абый. Минем урынга ул синең янга мине куйды. Мин Камил кебек була алмыйм, һәм шунлыктан синнән качтым.
Аның тавышында авыр әрнү, хәтта үкенү дә ишетелде. Бу сүзләр минем күңелемә нидер селкетте, әмма юату түгел, ә тагын да тирәнрәк яра булып төште.
— Камилне беркем дә алыштыра алмый, – дидем мин пышылдап.
Рәмис башын какты:
— Беләм. Мин моны көтмим дә. Әмма бергә яшәгәч, без дошман булмаска тиеш... синең күзләрдәге әрнүне күреп, мин үземне гаепле тоям.
Шушы сөйләшүдән соң безнең арада бераз йомшару башланды. Ул мине рәнҗетми, мин аның холкын аңларга тырыштым. Өйдә тынлык булса да, дошманлык юкка чыга башлады.
Берничә ай узгач, мин аның күзләренә башкача карый башлавымны сиздем. Рәмис салкын карашыннан арынып, үз асылын күрсәтә башлады: уйчан, җаваплы, эчендә күпме авырлык йөрткән кеше. Ул мине сак кына яклый, сүзен үлчәп сөйли һәм кайчакта хәтта елмая да.
Бер кичне ул миңа шыпырт кына:
— Без икебез дә бу язмышка мәҗбүр... әмма синең янәшәңдә мин үземне тыныч хис итә башладым. Бәлки, бу – бары тик гадәт кенәдер, ләкин мин синең белән сөйләшү өчен сәбәп эзлим.
Йөрәгем җилкенеп куйды. Мин бит бу йортка кергәндә, аны күрә дә алмый идем. Ә хәзер... минем күңелдә нидер йомшара, үзгәреп бара.
— Мин дә синнән курыкмый башладым, – дидем мин. – Син алай ук каты түгелсең икән.
Рәмис елмайды. Аның елмаюы Камилнекенә охшамаган, ләкин нурлы, җылы иде.
Вакыт дәваламый торган кайгылар булмый, ә мәхәббәт үз юлын һәрчак таба. Бер елдан соң мин бу йортка тулысынча үземнеке дип карый башладым. Рәмис белән без бер-беребезне тыңлап, бер-беребезнең йөрәген аңлап яши башладык.
Камил турында истәлек минем күңелемдә һаман яши. Ул – үткәндәге матур елмаю, якты истәлек. Әмма хәзер мин яныма язмыш биргән башка кешене дә күрә алам. Бу мәхәббәт – үкенүдән түгел, ә ике әрнегән йөрәкнең бер-берсенә терәк булуыннан туды.
Хәсән абзый да, безнең тормышны күзәтеп, кырыслыгын киметте. Бервакыт ул миңа:
— Син бу йортка җылылык алып килдең, кызым... Рәмисне дә үзгәрттең, – диде.
Мин исә елмаеп кына җавап бирдем:
— Без икебез дә язмыштан качарга тырыштык, ә ул безне барыбер бер-беребезгә китерде.
Хәзер инде мин беләм: мәхәббәт һәрвакыт яратып кына килми. Кайчак ул кайгыдан, югалтудан соң гына үсә, көч таба.
Мин – җаным тирән яралы кыз – бүген бәхетле хатын. Ә янәшәмдә – салкынлыгы белән куркыткан, ә хәзер йомшаклыгы белән ышаныч биргән Рәмис.
Язмыш безне каты сынады, әмма ахырда ул безгә яңадан ярату бәхетен бүләк итте.
