Математика һәм рус теленнән БДИ: Балага әзерләнергә ничек ярдәм итәргә?

Чыгарылыш сыйныф укучыларының быел нинди БДИ тапшыруларын ачыклау өчен соңгы атнасы. Күбесе өч яки дүрт имтихан сайлаячак. Тик рус телен һәм математиканы барлык укучыларга да тапшырырга туры киләчәк.

Быел БДИга имтиханнар тапшыру тәҗрибәсе булмаган укучылар килә. Алар пандемия аркасында БДИны тапшырмаган. Моннан тыш, әлегә йомгаклау иншасын да язмаган сыйныфлар бар, чөнки декабрь аенда дистанцион укуга күчү булды. Шулай итеп, балаларга һәм оныкларга ничек ярдәм итәргә? Бу турыда Татарстан Мәгариф һәм фәни министрлыгы хәбәр итте.

Математика: графикларны укырга өйрәнәбез

Сезнең бала математиканы авыр белә, ләкин инде әзерлеккә вакыт аз калып барамы? Репетитор яллау эшне җиңеләйтер иде, әлбәттә, әмма үзеңә дә мондый очракта чара табырга була. Беренче эш итеп тапкырлау таблицасын, процентларны, өлешләрне кабатлыйбыз һәм 1-нче биремнән 8-нче биремне җентекләп өйрәнәбез. Аларның берсендә график яки диаграммалар укырга туры киләчәк. Менә шушында зур авырлыклар туа да инде.

Ничек ярдәм итәргә? Әйтик, «Яндекс» ның төп битендәге теләсә кайсы гаджеттан «Коронавирус: статистика» бүлеген ачыгыз һәм көн саен бала белән күргәннең барысын да тикшерегез. Анда графика да, инфографика да, диаграмма да, таблицалар да бар. Өйрәнегез, анализлагыз һәм нәрсә аңлаганыгызны сөйләшегез, — шулай иткәч бала 4 нче номерлы биремне чишеп чыга алачак. 

Тагын бер мөһим әйбер: математиканың база биремнәренең һәр бланкында белешмә материаллар булачак: квадратлары таблицасы, тамырның үзлекләре, фигураларның мәйданы формулалары, тригонометрия минимумы һәм хәтта Пифагор теоремасы. Элекке елларда без барысын да яттан белә идек. Сез ялкауланмагыз, балагыз белән барлык шушы «иярчен» материалларны өйрәнегез. Ни гаҗәп, күп кенә укучылар хәтта карарның формулаларының һәм схемаларының биремнәр белән бергә бирелүен дә белмиләр икән.

Рус теле: паронимнар сүзлеге һәм орфоэпик сүзлек алабыз

Рус теле буенча БДИда быел 27 бирем булачак. Үзгәрешләр бар, ләкин алар барысы да бергә кайтып кала: чыгарылыш сыйныф укучылары текстны аңлый белергә һәм укыганнарын анализларга тиеш. Мәктәп укучылары өчен иң катлаулы һәм «кыйммәтле»се (баллар мәгънәсендә) — инша. Ул соңгы, 27 нче бирем. 8 нче бирем дә шактый кыйммәтле, анда текстны анализларга туры киләчәк. Әмма имтиханда сораулар гадирәк тә булачак. Аларга да, математикадагы кебек үк, чыгу ысуллары бар. Бу — ФИПИ эшләгән паронимнар сүзлеге һәм орфоэпик сүзлек.

Паронимнар — яңгыраш буенча охшаш, әмма төрле лексик әһәмияткә ия сүзләр. Рус теленнән БДИда сүзнең мәгънәсен аңларга һәм хаталарны табарга кирәк булган биремнәр бар. Ешрак ул 5 нче биремдә очрый. 

Хәзер орфоэпик сүзлеккә тотынабыз. Рус теле буенча БДИның 4 нче номерлы биременә җавапларны шунда эзлибез. Бер үк вакытта укучыларның яратмаган темасын — саннарны кабатлыйбыз. Моннан тыш, күп кенә саннарның дөрес язылышын ятларга туры киләчәк, диелә хәбәрдә.