Кечкенә кызга шулкадәр көч каян килгәндер – беркем дә аңлый алмады. Газетадан килгән хәбәрче – көзге миләш кебек янып торган кызыл чәчле ханым – Зифага сорауларын яудырды.
– Чын батыр син, кызым, – диде ул, елмаеп. – Курыкмадыңмы салкын суга сикерергә?
Шулай итеп, Зифаның батырлыгы турында бөтен тирә-як белеп алды. Авыл халкы өчен бу – бик гаҗәеп вакыйга булып истә калды.
Май азагы иде…
Кама боздан ачылып беткән, Зифа яр буенда иптәш кызлары белән йөри. Шунда кызның күзе еракка төбәлде. Елгадагы көймәдә балык тотып басып торган Харис абыйсы кисәк кенә югалды. Аннары кызның коты алынды: Харис бата, тартыша, куллары белән чәбәләнә.
Зифаны әнисе кечкенәдән үк йөзәргә өйрәтте. Шуңа күрә Зифа уйлап тормыйча суга ташланды һәм Харис абыйсын ярга чыгарды. Аның калын киемнәрен чишеп җибәрде, дус кызлары исә ярдәм чакырырга өлгергән иде. Тиз арада өлкәннәр килеп җитте.
– Син – минем коткаручым, – диде Харис берничә көн узгач, Зифа белән очрашканда. – Мин сиңа бик рәхмәтле.
Шуннан алар дуслаштылар. Зифа Харис абыйсына гашыйк булды – кыз өчен бу мәхәббәт балалык хыяллары иде. Харис һәр кайтуында Зифага күчтәнәчләр китерә, кызыклы хәлләр сөйли.
– Тик әнигә сөйләмә, – ди иде кыз, көлеп. – Ул белсә, мине өйдән чыгармаячак.
Зифа аңа сокланып үсте. Баштарак үзенең кара чәчләрен яратмый иде, чөнки Харис белән очрашып йөри торган кызлар сары чәчле. Шуннан ул үзе дә чәчләрен сарыга буяп карады.
– Нишләттең син үзеңне, Зифа! – диде Харис, моны күреп. – Синең чәчләрең үз төсе белән матур бит!
Ә Зифа бик тә Харис абыйсына ошарга теләде.
Харис геолог иде. Дөнья буйлап йөрде, тау-ташлар арасында еллар үткәрде. Һәр җирдән Зифага фотолар, хатлар җибәрде.
– Мин һәр урында синең исемне калдырам, – диде ул беркөнне. – Ташка язам, агачка уеп куям.
Зифа бу сүзләрдән канатланды. Ул бу исемнәрне эзләп табарга ант итте.
Бер ел узды. Зифа 11 сыйныфта укый иде, Харис чит илгә стажировкага китте. Алар ел буе хат язышты, әмма күрешә алмадылар. Ә бер иртәдә Зифаларга Харисның әнисе Фәүзия апа килде — күзләре шешенгән, тавышы калтырый.
– Харисыбыз юк инде... – диде ул.
Зифаның йөрәге әйтерсең туктады. Харис ят җирдә, авырудан, берничә генә көндә...
Кыз атналар буе елады. Аның күз яшьләре елга булып агып, Харисны коткарган язгы көнне искә төшерде.
– Мин геологиягә укырга керәм, – диде Зифа әнисенә.
– Ләкин син биологияне ярата идең бит, – диде әнисе, аптырап.
– Юк, – диде Зифа. – Мин Харис абый барган урыннарны күрергә телим. Ул калдырган исемнәрне табачакмын.
Әнисе кызын аңлады, ләкин бер сүз дә әйтмәде.
Зифа керде, укыды, йөрде. Һәр экспедициядә ул ташлар, агачлар, кыяларны карады. Кайберләрендә «Зифа» дигән язуларны чынлап та таба иде.
Шул мизгелләрдә аның йөрәге җылына, күзләренә яшь килә.
Һәрбер таш, һәрбер хәреф – Харисның тавышы, елмаюы, хәтере кебек яңгырады…