Александр Мясников «О самом главном» тапшыруында инсультның беренче билгеләре турында сөйләде һәм аны булдырмас өчен чараларны кичектермәү мөһим булуын аңлатты. Бу турыда «АиФ» яза.
«Инсульт – ул инде сездә күп-күп еллар озак-озак дәвам иткән авыру нәтиҗәсе», – дип аңлатты табиб. Ул ABCD кагыйдәсен искә төшерде:
- A – яшь,
- B – кан басымы,
- C – клиника (неврологик кимчелек бармы-юкмы),
- D – күпме вакыт узган,
- һәм икенче D – диабет.
Инсульт алдыннан беренче билгеләр булырга мөмкин, аларны еш кына транзитор ишемик атака дип атыйлар. «Без ышанычлы кешеләр түгел: ашыйбыз, тәмәке тартабыз, хәрәкәтләнмибез, симерәбез, холестерин югары, кайберәүләрдә шикәр дә күтәрелгән, тамырлар тарая башлый. Төрле дәрәҗәдә билгеләр барлыкка килергә мөмкин: күзләрнең берсенә яки икесенә дә күләгә төшкәндәй була, кулларда көчсезлек сизелә, яки кеше бер сүз әйтә алмый. Әгәр бу 24 сәгатьтән кимрәк дәвам итә һәм соңыннан үтә икән – бу транзитор атака. Әмма аны кичергән һәр 4 кешенең берсендә соңрак инсульт була», – диде табиб.
Әгәр инсульт булган икән – соң инде, дип аңлатты Мясников. Чөнки баш миенең бер кисәге үлә, некрозга әверелә. «Бу – башыгызга аткан кебек. Иң төп сорау: бу очракны атуга кадәр ничек танырга», – диде ул.
Табиб авыруларны 2 төркемгә бүлде: корсагы, югары кан басымы, шикәр микъдары югары, диабеты һәм холестерины югары булган өлкән кешеләр һәм, сәламәт кебек күренгән яшьләр. Яшьләрдә еш кына инсульт кан оешу күрсәткече бозылу белән бәйле була.
Гомумән, төп куркыныч факторлары: яшь, тәмәке тарту, югары кан басымы, югары шикәр һәм холестерин.
Беренче ярдәм
Инсульт булган кешене селкетергә кирәкми – аны яткырырга, һава килүен тәэмин итәргә, «ашыгыч ярдәм» чакырырга һәм өянәк башланган вакытны теркәргә кирәк. Бу очракта вакыт – бик мөһим фактор.
«Инсульт башланганнан соң 3 сәгать эчендә әле нидер эшләргә була. «Ашыгыч ярдәм», тромболитик дару кертеп, кешене коткарып кала ала. Хастаханәдә табиблар дару бирә яки тромбны тартып чыгара. Әгәр «учак» формалашкан һәм баш миенең бер өлеше инде үлгән булса – берни эшләп булмый», – дип ассызыклады табиб.
Нишләргә?
Иң беренче чиратта, кеше үз параметрларын белергә тиеш: кан басымы, шикәр, холестерин, начар гадәтләр. Куркыныч факторлары булган өлкәннәр өчен тамырларны тикшереп тору, вакытында стенозларны дәвалау кирәк.
Мясников әйтүенчә, проблема инсультта түгел, ә аны профилактикалауда. Чөнки инсульт – күп еллар дәвам иткән, ләкин игътибар ителмәгән авыру нәтиҗәсе, диелә хәбәрдә.