Шашлык – хуш исле, сусыл, күмер исе килеп торган ит. Күпләр шашлыкны Кавказ халыклары ризыгы дип уйлый. Әмма бу дөрес түгел. Шундый ук шашлыкны дөньяда яшәүче күп кенә халыклар табынында очратырга мөмкин.
Сүз уңаеннан, «шашлык» сүзе кавказ халкы арасында чыкмаган, ә рус теленә дә очраклы килеп кергән. Ул «шиш» дигән кырым татарлары сүзеннән бозып ясалган.
Шашлык Россиядә XVIII гасырга кадәр билгеле булган, әмма «як-ягын әйләндереп кыздырган ит» дип аталган.
Шашлык барлыкка килгән илне эзләү урынсыз. Борынгы кешеләр ут чыгарырга өйрәнгәч тә учакта әзерләнгән ит ашаганнар. Йөзләгән гасырлар элек аучылар һәм солдатлар утлы корал чистарткычта (шомпол) ит кыздырган.
Фото: © Гөлүзә Василова
Бүген исә шашлыкка итне маринадлап кую ысуллары күптөрле. Әмма соңгы вакытта без тавык шашлыгын бик гади ысул белән әзерли башладык.
Тавыкны кисәкләргә бүлгәләргә, блендер белән ваклатылган суган һәм соя соусы салып болгатырга һәм салкында 3 сәгать тотарга. Бу шашлыкка башка бернинди тәмләткеч һәм тоз да салмыйбыз. Бик тәмле була.
Кефир белән маринадланган тавык ите. Тавыкны зуррак кисәкләргә бүлгәләргә, ярымбоҗралап суган турарга, тоз, борыч (шашлык өчен махсус тәмләткечләр) сибәргә һәм 1 пакет кефир салып, 1-2 сәгать тотарга. Аннары учакта кыздырырга мөмкин.
Фото: © Гөлүзә Василова
Газлы су һәм лимон согы белән маринадланган тавык ботлары (ак ит өчен туры килеп бетми). Беренче эш итеп 3 литрлы савытка 2 суган турап салырга, тоз сибеп согын чыгарырга, суган өстенә 1,5 кг тавык ботын салырга, тәмләткечләр сибәргә, лимонны урталай бүләргә, өч кисәген ит өстенә салырга, калган лимонның согын ит өстенә сыгарга һәм барысын бергә яхшылап болгатырга, ит күмелерлек итеп минераль су салырга. Минераль су, суган суы һәм лимон согы, тәмләткечләр белән «дуслашып», хуш ис тарата. Азык пленкасы белән каплап, 8 сәгатькә суыткычка куярга.
Итне киви белән маринадлау. Киви белән маринадланган иттән шашлык тәмле һәм йомшак булачак, ниндидер тәмләткечләрдән башка да шашлыкка әчкелтем тәм бирә. Кивидан маринад төрле ит өчен дә, шулай ук балык маринадлау өчен дә яхшы.
1 кг иткә 1 киви, 5 уртача суган, борыч һәм тоз кирәк булачак. Иткә тәмләткечләр салып яхшылап болгатырга. Суганның бер өлешен ярымбоҗралап турарга, ә икенче яртысын вакларга һәм кул белән суын чыгарганчы изәргә, соңыннан икесен бергә кушарга, шулай ук иткә салып болгатырга. Кивиның кабыгын әрчергә, эре угычтан уарга һәм иткә салып болгатырга. 1 сәгатькә суыткычка куярга.
Фото: © Гөлүзә Василова
Сарык итеннән шашлык өчен: 1 кг ит, 4-5 суган, тоз, тәмләткечләр, үсемлек мае, 150 грамм шәраб.
Иткә тоз, борыч, ярымбоҗралап суган, шәраб һәм үсемлек мае салып яхшылап болгатырга. Яшь ит булса, берничә минут та җитә, ә карт терлек ите булса 3-4 сәгать кирәк. Әзерләгән вакытта шашлыкларга шәраб сибәргә мөмкин. Мондый шашлыкны базилик, петрушка, яшел суган кебек яшел тәмләткечләр белән бирәләр.
Ялларыгыз күңелле һәм имин узсын! Табыннарыгыз мул, шашлыкларыгыз тәмле булсын!