1945 елда үз гомерләре бәрабәренә илебезне һәм Европаны радиация чүленә әйләндерергә юл куймаучылар турында сүзне дәвам итәбез. Үз батырлыклары өчен Ватанның югары бүләгенә – Советлар Союзы Герое исеменә тәкъдим ителүчеләр, әмма әлегә кадәр бу бүләкне алмаучылар турында сөйлибез.
Җиңү белән кайткан «йолдызсыз» геройлар. Дәвамы
Мостафин Сәет Нәгъмәтҗан улы, 1918 елгы, казанлы, 1938 елда Буа РВК тарафыннан мобилизацияләнә. Капитан, 367 нче Кызыл Байраклы бомбардировка авиация полкы авиаэскадрильясе командиры. 1941 елның ноябреннән Көньяк, Кавказ арты, Төньяк Кавказ, II Балтыйк буе, Ленинград һәм I Белоруссия фронтларында хезмәт итә. Кызыл Байрак, Александр Невский һәм Кызыл Йолдыз орденнары кавалеры.
400 уңышлы хәрби очыш ясаган. Шулардан: 20се көндез һәм 330ы төнлә «Р-5» самолетында, 50се көндезге «Пе-2» самолетында. Шул исәптән Берлинга 8 уңышлы хәрби очыш. 178 811 кг бомба һәм 1 146 000 листовка ташлаган. Шәхсән һәм төркем составында һавада 2 самолет, аэродромда 22 танк, 151 автомашина, 30 танк һәм САУ, сугыш кирәк-яраклары белән 28 склад, 15 зенит батареясе, 16 кичү, күпер, 4 прожектор, ягулык белән 10 цистерна, 5 паровоз, 45 вагон, баржаны юк итә, 105 зур көчле шартлау, 118 янгын чыгара, тимер юлны җимерә. Зениткалар белән яндырылган самолетын аэродромга алып килә һәм аны уңышлы утырта. Дошман аэродромнарын һәм объектларын фотога төшерә. Үз гаскәрләренә сугыш кирәк-яраклары ташый. 1945 елның 25 апрелендә Герой исеменә тәкъдим ителә. III дәрәҗә Суворов ордены белән бүләкләнә.
Нуретдинов Абдулла Фәхри улы, 1925 елгы, Татарстан Республикасы Балык Бистәсе районы Яңа Ирга авылында туган. 1943 елның 1 гыйнварында 295 нче укчы дивизиясенең 1042 нче укчы полкында рядовой, снайпер булып мобилизацияләнә. 1944 елның 4 июленнән фронтта «Батырлык өчен» медале белән бүләкләнә.
1945 елның 16 апрелендә Берлин шәһәре тирәсендә Одер елгасы буенда фашистларның оборонасын өзгәндә, аларның кул пулеметы янына шуыша, кул сугышында 3 гитлерчыны штык белән юк итә һәм берсен әсир итә. Берничә сәгатьтән траншеяда тагын 4 гитлерчыны үтерә һәм трофей кул пулеметын ала. Үз подразделениесенең уңышлы һөҗүменә булышлык итә. 1945 елның 30 апрелендә Герой исеменә тәкъдим ителә. Кызыл Байрак ордены белән бүләкләнә.
Рәхмәтуллин Хәбибулла Ибраһим улы, 1912 елгы, Татарстан Республикасы Әгерҗе районының Сосново авылында туган, 1937 елда Красный Бор РВК тарафыннан мобилизацияләнгән, майор, I Белоруссия фронтының 2 нче танк армиясенең Умань Кызыл Байраклы мотоукчы бригадасының 57 нче мотоукчы батальоны командиры. Совет-фин сугышында катнашучы. 1941 елның 22 июненнән Көньяк-Көнбатыш, Дон, Үзәк, I һәм II Украина, I Белоруссия фронтларында хезмәт итә. 5 тапкыр яраланган. Сталинград шәһәрен саклаган. Александр Невский ордены, I дәрәҗә Ватан сугышы һәм Кызыл Йолдыз ордены кавалеры.
1944 елның августында Польша территориясендә аның батальоны Окунев бистәсеннән алып Забронец бистәсенә кадәр 5 км ераклыктагы фронтны 3 тәүлек буе саклый. Гитлерчыларның 17 атакасын кире кагып, 7 танк, 12 бронетранспортер, 8 автомашина, 30га якын ут ноктасы һәм 2 батальон пехота бәреп төшерелә. 1944 елның 14 августында Герой исеменә тәкъдим ителә, Кызыл Байрак ордены белән бүләкләнә.
Сабиров Абдул Биктаһир улы, 1923 елгы, Татарстан Республикасы Яшел Үзән районының Сөнчәле авылында туган, 1941 елның 13 маенда Яшел Үзән РВК тарафыннан мобилизацияләнә, гвардия өлкән сержанты, 274 нче укчы дивизиясенең 814 нче артиллерия полкының разведка отделениесе командиры. 1941 елның 1 августында Көнбатыш һәм I Белоруссия фронтларында хезмәт итә. Каты яраланган. Кызыл Йолдыз ордены һәм «Батырлык өчен» медале кавалеры.
1945 елның апрелендә Одер елгасында фашистларның оборонасын өзгәндә, миномет батареясының координаталарын һәм 5 станоклы пулеметны билгели, алар юк ителә. 20 апрельдә аның координаталары буенча батарея тагын 1 станоклы пулеметны һәм 75кә якын гитлерчыны юк итә. КППга контратаканы кире кайтарганда, батарея үзе 7 пехотачыны юк итә. Пулемет расчетына гранаталар ыргыта, аны кулга төшерә һәм һөҗүмне кире кага. Батарея командиры яралангач, Сабиров көн буе аның утын координацияли. 1945 елның 3 маенда Герой исеменә тәкъдим ителә. Кызыл Байрак ордены белән бүләкләнә.
Сафин Ислам Ибраһим улы, 1911 елгы, Татарстан Республикасы Нурлат районының Бурмәт авылында туган, 1941 елда Октябрь РВК тарафыннан мобилизацияләнгән, гвардия рядовое, 16 нчы гвардия укчы дивизиясенең 46 нчы гвардия укчы полкының пулемет расчеты командиры. 1941 елның 26 июненнән фронтта 3 тапкыр яралана. Кызыл Йолдыз ордены һәм «Батырлык өчен» медале кавалеры.
Кенигсберг шәһәрен штурмлаганда батырлык күрсәтә. 1945 елның 7 апрелендә Хафшторм торак пункты өчен барган сугышта үз взводы белән алга чыга һәм гитлерчыларның 7 пулеметына каршы тора. Суднолар төзү верфенә контратака вакытында пулемет уты белән шәхсән үзе 60ка якын пехотачыны юк иткән. Үз взводы белән, беренчеләрдән булып, сал өстендә Прегель елгасын кичә һәм плацдармны алуга ярдәм итә. Пулеметының бөтен расчеты сафтан чыккач, гитлерчыларның 6 контратакасын шәхсән үзе кире кага. Аның пулеметы сафтан чыгарылгач, Сафин һәлак булган иптәшенең автоматыннан атуын дәвам итә. Тагын 15 һөҗүмчене юк итә. Кенигсбергны чолгап алуга ярдәм итә. 1945 елның 12 апрелендә Герой исеменә тәкъдим ителә. III дәрәҗә Богдан Хмельницкий ордены белән бүләкләнә. 1992 елда вафат була, туган ягында, Киекле авылында җирләнә.
Сафин Роберт Салих улы, 1923 елгы, Татарстан Республикасының Апас районы Шәмәк авылында туган, 1942 елда Апас РВК тарафыннан мобилизацияләнгән, кече лейтенант, II Белоруссия фронтының 49 нчы армиясенең 238 нче Карачев укчы дивизиясенең 843 нче укчы полкының пулемет взводы командиры. 1943 елның 3 мартыннан Калинин, Брянск, Үзәк, I һәм II Белоруссия фронтларында хезмәт итә.
1944 елның июнендә Белоруссиядә Бася һәм Реста елгаларын кичкәндә, пулемет расчеты белән беренче булып көнбатыш ярга чыга һәм, төгәл ут белән, батальонны кичүне тәэмин итә. 27 июньдә беренчеләрдән булып взвод белән Днепр елгасын кичә, гитлерчыларның ут нокталарын юк итә һәм бөтен батальонга кичәргә мөмкинлек бирә. Могилев шәһәрен азат иткәндә аның взводы беренче булып шәһәргә бәреп керә һәм өстен көчләргә каршы сугышка керә. Сафин шәхсән үзе бу сугышта 12 фашистны, ә аның взводы дошманның 10 пулемет ноктасын юк итә. 1944 елның 15 июлендә Герой исеменә тәкъдим ителә. Кызыл Байрак ордены белән бүләкләнә.
Сөләйманов Нурулла Сәйфулла улы, 1925 елгы, Татарстан Республикасының Баулы районы Хансверкино авылында туган, 1943 елда Баулы РВК тарафыннан мобилизацияләнгән, өлкән сержант, Байкал аръягы фронтының 36 нчы армиясенең 94 нче укчы дивизиясенең 152 нче укчы полкының бүлек командиры.
1945 елның 10 августында танк десанты составында көнчыгыштан беренче булып Кытайның Хайлар шәһәре чигенә бәреп керә һәм үзенең отделениесе белән батальонның алга баруын тәэмин итә.
14 августта ныгытылган Обо калкулыгына һөҗүм иткәндә һәлак булган взвод командирын алыштыра һәм сакланучы японнарның ротасына кадәр берьяклы рәвештә калкулыкны яулап ала.
15 август Япон дзотына гранаталар ыргыта. Дот гарнизоны юк ителә, ләкин Сөләйманов яралана. Ләкин һөҗүм белән идарә итүен дәвам итә. 5 көнлек сугышларда шәхсән үзе 35 япон самураен юк итә. 1945 елның 27 сентябрендә Герой исеменә тәкъдим ителә. Кызыл Байрак ордены белән бүләкләнә.
Дәвамы бар.
«Миллиард, Татар»дан Михаил Черепанов язмасы тәрҗемә ителде